TAKS – KAKS Hesabı Nasıl Yapılır ?
İnşaat yapılırken, yapının sahip olacağı alan için bazı hesaplamaların yapılması gerekiyor. Arsanın imar planı göz önüne alınarak yapılan hesaplamalar TAKS hesabı ile KAKS (Emsal) hesabı olarak sıralanıyor.
TAKS, taban alanı kat sayısıdır. Yapılacak olan inşaatın taban alanının belirleme hesabıdır.
KAKS, kelime açılımı olarak, kat alanı kat sayısı demek olsa da emsal olarak adlandırılmaktadır. İlgili yönetmelikte şu şekilde tanımlanmaktadır: “Kat Alanı Kat Sayısı (KAKS/Emsal): Yapının katlar alanı toplamının parsel alanına oranından elde edilen sayıdır.”
TAKS hesabı; (taban alanı x arsa alanı) formülü baz alınarak yapılıyor.
Taks (taban alanı kat sayısı), arsa üzerine yapılacak inşaatın taban oturum alanının arsaya oranıdır. Örneğin: m2 bir arsanın imar durum belgesinde taks: 0,20 – 0,40 gösteriliyorsa bu şu demektir; siz taban alanını 0,20 ile 0,40 aralığında dilediğiniz oranları uygulamakta serbestsiniz, yani taban alanını büyütürseniz kat sayınız azalır, taban alanını küçültürseniz bu seferde kat sayınız artar.
Buna göre metrekarelik arsanın taban oturumu metrekare olabiliyor.
x 0,30 = metrekare
A) Taks’ın en düşük seviyesini uyguladığınızda, örneğin: m2 x 0,20 = m2. Taban oturumlu ve 6,5 katlı bir bina yapabilirsiniz seafoodplus.info’ın en üst seviyesi olan m2 x 0,40 = m2. Taban oturumlu ve 3,5 katlı bir bina yapabilirsiniz demektir.
B) Demek ki bir arsanın imar durum belgesinde böyle bir değer gördüğümüzde bu arsanın üzerine yapılacak bir binanın taban alanı m2 den küçük yapılamayacağı gibi, m2 den de büyük yapılamaz demektir. Ancak binanın taban alanını m2 ile m2 arası istediğiniz büyüklükte kurmakta serbestsiniz.
C) Ancak unutulmamalıdır ki binanın taban alanını büyük tuttuğunuzda kat sayınız azalacaktır. Taban alanını küçültüğünüzde ise kat sayınız artacaktır. Tabii arsanızın konumu taban alanını belirlemenizde en önemli etken olacaktır. şöyleki eğer dükkan olma potansiyeli yüksek ise tabii o zaman taban alanını büyük tutmakta yarar vardır. Eğer dükkan olmaya pek elverişli bir konumda değil ise, o zaman bina taban alanını gereğinden fazla büyük tutmanın bir anlamı olmayacağı gibi ekonomik de olmayacaktır.
D) Bu konuyu şu örnekle bitirelim. Arsamız: m2 x 0,25 üzerinden yapmaya karar verdiğimizde x 0,25 = m2 yapacağımız binanın taban alanı m2 olacaktır ve m2 den çift daire üzerine 5 katlı 10 daireli bir bina yapabiliriz demektir.
KAKS hesabı; KAKS ( Kat Alan Kat Sayısı ) (Emsal)= – – – – – – – – arasında değişen bir sayıdır. Arsa alanını bu katsayı ile çarparsanız bina toplam kapalı alanını hesap edersiniz. Bu katsayı KAKS = EMSAL olarak da bilinir. Kaks (kat alanı kat sayısı), bir arsanın üzerine yapılacak toplam inşaat alanı demektir. Örneğin: m2 bir arsanın imar durum belgesinde kaks gösteriliyorsa hesaplaması şöyle: m2 x = m2. Yani bu arsanın üzerine yapacağımız binanın toplam alanı m2 olacak demektir. Not: Çatı katı, asma kat, bodrum kat, kapalı otopark, yangın merdiveni ve asansör gibi binanın ihtiyacı olan bölümler kaks hesabı dışında kalır.
Taks ve Kaks oranları, Pafta’ya, Ada’ya hatta Parsellerin büyüklüğüne göre değişir. Yani yükselir ya da düşer. Hatta nitelikli yapı yapımını özendirmek için büyük parsellerin büyüklüğü oranında Kaks oranı yükseltilmektedir.
Hmax ( Maksimum Yükseklik ) = m – m – m – m …. m gibi sayılardır. Binanın maksimum yüksekliğini gösterir. m çatı payı olup, asıl rakam hep 3m katlarıdır. Zira kat başına 3m verilirse sırasıyla 2 kat – 3 kat – 4 kat – 5 kat… kat olarak anlaşılır. Bazı yerlerde Hmax = Serbest olur.
Burada da Emsal = KAKS hesabına bakarsınız, TAKS oturumunu da göz önüne alırsınız, Kat alanlarınızı küçültürseniz bina yükselir, geniş tutarsanız alçak katlı kalır. Bu tamamen sizin tercihinize kalır. Ayrık veya Bitişik nizam, A veya B harfleri ile belirtilir. Planlardaki bu kısıtlar ise bir arsa üzerine ne kadar inşaat yapılabileceği işlidir. Bu dört kriter ile her türden arsanın üzerine yapılabilecek inşaat alanını hesap edebilirisiniz. İmar Durumu istendiğinde teknik eleman bunlara bakarak cevap vermektedir.
Gabari: Yapılacak binanın imarda belirtilen azami yüksekliğidir.