Işsizin Nafaka Ödemesi

1. Işsizlik parası II nedir?

Işsizlik parası II vergilerden finanse edilir. Önceden uygulamada olan  işsizlik yardımı ve sosyal yardımın yerine geçmiştir. Bununla birlikte iki birbirinden farklı para yardımı içeren, iki farklı sistemin ve değişik meslek/iş hayatına giriş/dönüş amaçlı uygulamaların yan yana yürütülmesine son verilmiştir.

2. Kimlerin işsizlik parası II alma hakkı vardır?

Işsizlik parası II’yi çalışabilen durumda olan, ve  yaş arasında olan, Federal Almanya  Cumhuriyetin‘de mutat ikametgahı bulunan ve yardıma muhtaç tüm kişiler talep edebilir. Aynı suretle yakınlarının da, eğer ki dilekçe sahibi ile bir ihtiyaç birliğinde yaşıyorsa, yardım talep etme hakları vardır.  

3. Ne zaman çalışamayacak durumdayım?

Eğer biri, hastalıktan veya engellilkten dolayı ve tahminen öngörülen bir süre içinde (6 ay), günde en az 3 saat „çalışma piyasasının normal koşulları“ altında çalışamayacak durumda ise, bu durum işgörememezlik anlamına gelir.

Öğrenci durumunda da 15 yaşından itibaren çalışabilirlikten bahsedilir, eğer ki sağlık açısından bir iş görme kaybı durumu yoksa.

4. Yardıma muhtaç olmak ne demektir?

Eğer kendi imkanları (gelir, mal varlığı) ve gücü ile geçim sağlanamıyorsa, yardıma muhtaçlık durumu mevcuttur. Bu durumu ortadan kaldırmak ya da azaltmak için talep edilen işin kabul edilmesi sorumluluğunun üstlenilmesi gerektir.

5. Sosyal yardım nedir?

Sosyal yardım, kendi çalışamayacak durumda olan (bunlara 15 yaşını tamamlamış çocuklar da dahildir) ama çalışabilecek durumda olan bir yakını ile ihtiyaç birliğinde yaşayan kişilere ödenir. Bu kişilerin, SGB XII uyarınca yaşlılıktan ya da 18 yaşından itibaren süresiz iş görememezlikten dolayı verilen, temel güvence yardımından faydalanma hakkı bulunmamalıdır.  

6. Kimler ihtiyaç birliğine dahildir?

Dahil olanlar:

a) çalışabilecek durumda ve yardımdan faydalanma hakkına sahip olan kişi

b) çalışabilecek durumda ve yardımdan faydalanma hakkına sahip olan kişinin partneri

sürekli olarak ayrı yaşamayan evli eş,
çalışabilecek durumda ve yardımdan faydalanma hakkına sahip olan kişi ile evlilik benzeri birliktelikte yaşayan kişi
süresiz birlikte yaşayan resmi hayat arkadaşı

c) aynı hanede yaşayan,  yardımdan faydalanma hakkına sahip olan kişi veya partnerinin 25 yaşın altındaki bekâr çocukları veya anne-babaları, eğer ki kendi gelirleri ve mal varlıkları ile geçimlerini sağlayamıyorlarsa

d) aynı hanede yaşayan anne ve baba ya da aynı hanede yaşayan 25 yaşın altındaki çalışabilecek durumda olan bekâr çocuğun velisi ve bunun aynı hanede yaşayan partneri.

Evde yaşamalarına rağmen 25 yaşını geçmiş çocuklar ise ihtiyaç birliğine dahil değillerdir. Eğer ki çalışabilecek durumda iseler, kendi ihtiyaç birliğini oluştururlar. Bu yüzden de kendilerinin bizzat işsizlik parası II için başvuru yapmaları gerekir.

7. Evlilik benzeri birlik nedir?

Iki kişi arasında sürekli olan hayat arkadaşlığı evlilik benzeri birliği oluşturur. Bu ilişkide gereken durumlarda karşılıklı sorumluluk üstlenilmesi bekleninilir. Bunun belirtileri ise özellikle sürekli olan hane ve ekonomik birliği, hanedeki çocukların ve yakınların ortak idaresi ve bakımı, ayrıca karşılıklı olarak sadece günlük geçimden ziyade partnerin gelir ve mal varlığı üzerinde söz sahibi olunmasıdır.

8. Hane birliği nedir?

Hane birliğine, cinsiyeti, yaşı ve akrabalık derecesi gözetmeksizin, bir hanede yaşayan tüm kişiler dahildir. Bu demektir ki, bir çok çalışabilecek durumda olan yetişkinlerden oluşan ikamet birliğindeki kişi sayısı kadar da ihtiyaç birliği konu olabilir.

9. Işsizlik parası II için uyruk bir önem taşır mı?

Esas itibariyle işsizlik parası II yardımını tüm çalışabilecek durumda ve yardımdan faydalanma hakkına sahip olan kişiler alabilirler. Yabancı uyruklu kişilerde ise oturum durumu dikkate alınır: Federal Almanya Cumhuriyetinde sadece uzun süreli ya da süresiz oturum hakkı bulunan kişiler bu yardımlardan faydalanabilir. Bu yardımları alamayanlar, oturum durumunun ilk üç ayında bulunan calışmayan ya da serbest meslek sahibi olmayanlar ve Almanya da sırf iş arama nedeniyle oturma izni verilen yabancı uyruklulardır. İlticacılara yönelik yardımlar yasasının 1. Maddesine göre ilticacılar genel olarak bu yardımları alamazlar. Yabancı uyruklu kişiler ancak çalışmalarına müsaade edildiği veya edilebileceği durumlarında, işgörebilir kabul edilir.

Hasta iken yine de işsizlik parası II alabilirmiyim?

Bir hastalık durumunda iş görememezliğiniz ile ilgili ve tahminen ne kadar süreceğine dair bir doktor raporu sunmalısınız. Işsizlik parası II yardımı ödenmeye devam edilecektir; ancak iş görememezlik eğer tahminen 6 aydan uzun sürecekse ya da bir hastalık nedeniyle tahminen 6 aydan fazla bir hastaneye yatmak sözkonusu ise, bu yardım ödenmemektedir. Tıbbi olmayan bir tesise (örn. uyuşturucu takibinde tedavi) yatma durumunda ise işsizlik parası II yardım alma hakkı yoktur.

Başvuru yolu, yöntem

  Şu an işsizlik yardımı almaktayım. Nasıl ve nerede işsizlik parası II için başvuru yapabilirim?

Işsizlik parası II için başvuru size otomatik olarak yollanmaz. Işsizlik parası hakkı bittiğine dair bilgilendirildiğiniz yazıda, sizinle ilgili temel güvencenizi sağlayan gerekli makama işaret edilir. Buradaki başvuru formlarını alıp, doldurduktan sonra da geri teslim etmelisiniz.

Ikametgahı Landkreis Marburg-Biedenkopf olan kişiler bu başvuruyu KreisJobCenter Marburg-Biedenkopf’a yapmalıdır. Formları doldurmak için yardıma ihtiyacınız olursa, çalışanlarlar size memnuniyetle yardım için hazır bulunmaktadır.

Ne zamandan itibaren bu yardımı alabilirim?

SGB II’ye dayalı yardımlar sadece müracaat üzerine sağlanır. Yardım hakkı ise başvuru yapılan günden itibaren geçerlidir ve bundan önceki zaman hesaba katılmaz. Geriye doğru ayın birinci gününden itibaren hesaplanır. Bir kereye mahsus ek yardımlar, kaçınılmaz ihtiyaç, eğitim ve katılım için gerekli krediler ayrıyeten başvuru gerektirir.


Bu para yardımları ne zaman ve nasıl ödenir?

Bu para yardımları hesabınıza havale edilir. Kendi isteğiniz üzerine bu ödemeler üçüncü bir kişinin hesabına da yatırılabilir. Işsizlik parası II ödemesi aybaşında yapılır. Bu örn. kira ödemelerinde dikkate alınmalıdır.

  Ne kadar süre boyunca işsizlik parası II ödenir?

Yardıma muhtaçlık durumu ve diğer şartlar (çalışabilir durumda olmak, yaş sınırı vs.) sürdüğü sürece ödenir. Ancak bu şartlar zaman olarak, belirli aralıklarda denetlenir. Genelde yardımlara 6 aylık süre ile onay verilir.

Para alacağıma dair nasıl bilgilendirilirim?

Başvurunuz ile ilgili karar size yazılı şekilde gönderilir. Bu bildirgede sizin yardım alıp-almayacağınız, bunun süresi ve miktarı ile ilgili bilgiler mevcuttur. Ayrıntıları ekteki hesaplama evrağında görebilirsiniz.

Yapılan yardımları geri ödemelimiyim?

Yapılan yardım genelde katkı olarak ödenir, bu yüzden de geri ödeme durumu olmaz. Kanun yapanlar bazı durumlar da ise kredi hakkı öngörmüştür. Eğer ki size yapılan bir maddi yardım sadece kredi şeklinde ise, bu kredi her ay için aslolan daimi yardımın %10’u tutarında üzerine hesaplanarak bu borç geri ödenir.

Eğer ki yardıma muhtaçlık durumunun koşullarına kendiniz kasıtlı ya da aşırı ihmalden dolayı neden olduysanız, bir geri ödeme durumu söz konusu olabilir (örn.: işinizi kendi ihmaliniz yüzünden kaybettiyseniz, geri ödeme yapılması gerekiyor).

Verilen karara razı değilsem, neler yapabilirim?

Bildirge ile ilgili sorularınız için, bildirgede beyan edilmiş telefon numarasını arayabilirsiniz. Sizin durumunuz ile ilgilenen menajer ile bizzat görüşmek için lütfen randevu yapınız. Bundan bağımsız olarak, bildirge size ulaştıktan sonra bir ay içinde itiraz etmek için zaman tanınır. Itiraz yazılı ile veya sözle yapılır ve sözle yapılacak itiraz tutanağa gecirilir, ayrıca gerekçelerin de ifade edilmesi gerekir. Ayrıntılar için, bildirgenin hukuk tedbirleri konusundaki bilgilendirme kısmına bakınız.

Iştirak yükümlülükleri nelerdir?

Eğer işsizlik parası II’ye başvurduysanız ya da işsizlik parası II alıyorsanız, o vakit bu yardım için önem arz eden tüm bilgileri sunmak ve bunları gerekli belgeler ile belgelemek zorundasınız.

Haber verme yükümlülükleri nedir?

Başvuru anından itibaren tüm değişiklikleri bildirmekle yükümlüsünüz. Bu hem kişisel durumlarınız (örn. taşınma, evlilik), hemde geliriniz ve mal varlığınız (örn. işe başlama, emeklik başlangıcı) ile bağlantılı değişiklikler için geçerlidir.

(Eğer ki bir değişikliğin bildirilmesi gerekip, gerekmediği konusunda emin değilseniz, o zaman sizin durumunuz ile ilgilenen menajerinize başvurunuz. O size – gerekli evraklar konusunda da – bilgi verecektir.)

Tatile gidebilirmiyim?

Siz haftaiçi her gün ikametgahınızda veya mutat meskeninizde genelde ulaşabilir durumda olmalısınız. Genel olarak yılda en fazla 3 haftaya kadar ikamet ettiğiniz yerden uzaklaşmanıza müsaade edilir. Ayrıca bu uzaklaşma için başvuru yapılması gerekir. 

Durumunuz ile ilgilenen menajer de bu uzaklaşmayı onaylamalıdır. Menajerinizin onayını almadan zaman ve mekan bakımından ulaşılabilirlik bölgesini terk ederseniz ve bu yüzden de iş aracılğı için hazır bulunamazsanız, size bu zaman için maddi yardım ödenmeyecektir. Çalışabilir durumda olan, yardım hakkı bulunan ve sosyal sigortalı çalışan kişilere, ya da SGB II uyarınca iş imkanından faydalanan kişilere en az sözleşmedeki veya yasal izin süresince  ikametten uzaklaşma izni verilir.

Kimler ek çocuk yardımı alabilir? Ne kadar bir meblağdır?

Ek çocuk yardımını bütün aileler alamaz. Ancak kendi ihtiyaçlarını gideren anne-baba (bunu özellikle çalışarak yapan) ve (25 yaş altında) çocuğunun ihtiyaçlarını karş layamayacak durumundaysa bu mümkündür. Ek çocuk yardım veriliş süresi en fazla 3 yıldır. Çocuk başına aylık en fazla Euro ödenir. Çocuğun kendi geliri bu ek çocuk yardım talebinin üzerine hesaplanır. Ek çocuk yardımı ile ilgili yer Aile kasasıdır. Genel olarak bu ek çocuk yardımı, SGB II’nin temel güvence yardımlarından önceliklidir. Ek çocuk yardımı alanların genelde kira yardımı alma hakkı da vardır.

Işsizlik parası II aldığım sürece sosyalsigortalımıyım?

Eğer ki aile sigortalı olamıyorsanız, o vakit genelde hem sağlık sigortasında, hem de bakım sigortasında zorunlu sigortalısınızdır. Istisnalar ise bir serbest iş durumundan, ya da memurluktan meydana gelebilir. Eğer birden fazla işsizlik para yardımı alan kişiler bir ihtiyaç birliği oluşturursa, o vakit bir kişi zorunlu sigortalı olarak belirlenir (evlilik benzeri bir birlikte ise iki partner de zorunlu sigortalı olabilir). Diğer kişiler ise aile sigortası kapsamında sigortalı olur. Daha ayrıntılı bilgi için, özellikle bunun yöntemi ile ilgili, lütfen sağlık sigortanıza danışınız.

Sağlık ve bakım sigortası için zorunlu aidat doğrudan sağlık fonuna yatırılır.

’den beri işsizlik parası II kapsamında emeklilik aidatları ödenmemekte. Ancak işsizlik zamanları emeklilik kasasına hesaplanma zamanı olarak bildirilir.

Hayat arkadaşım çalışıyor. Onun maaşı da hesaba katıldıktan sonra, bana işsizlik parası II verilmiyor. Kendi sağlık sigorta korumamı nasıl sağlayabilirim?

Evli bir çift arasındaki aile sigortası uygulaması, evlilik benzeri bir birlikte yaşayan iki partner arasında mümkün değil. Bu yüzden kendinizi bizzat hastalığa ve bakıma muhtaçlık durumuna karşı ihtiyari yasal olarak, ya da özel sigortamalısınız. Eğer aidat ödemelerinden dolayı yardıma muhtaç kalırsanız, başvuru üzerine sağlık ve bakım sigorta harcamalarına ek yardım alabilirsiniz.

Daimi yardımlar

Işsizlik parası II‘deki „daimi yardım“ ne kadardır?

Şu anda bu yardımlar

Çocuklarını tek başına yetiştirenler ya da yalnız yaşayanlar için tarihinden itibaren = Euro
(evli) partner için tarihinden itibaren = her biri için Euro
Bir örnek: Iki (evli) partner işsizlik parası II alıyor, daimi ihtiyaç bu durumda toplam Euro’dur (artı makul ev ve ısınma masrafları).

Yalnız yaşayan ne demektir?

Eğer evli değilseniz ve yalnız yaşıyorsanız, ya da başkaları ile bir evde yaşıyorsanız, o zaman yalnız yaşayan olarak kabul ediliyorsunuz.

Çocuklarını tek başına yetiştiren ne demektir?

Yalnız olan, bir ya da daha çok çocukla birlikte bir hanede yaşayan ve tek başına bunların bakımı ve eğitimi ile ilgilenen kişilerdir.

Çocuklarım için daimi yardım ne kadardır?

6 yaşını doldurmamış (6. doğumgününden bir önceki güne kadar) çocuklar için her çocuk için Euro sosyal yardım verilir.
6. doğumgününden itibaren doğumgününe bir gün kalana kadar her çocuk için Euro sosyal yardım ödenir.
doğumgününden itibaren yaşına kadar ( doğumgününden bir önceki güne kadar) her çocuk için Euro sosyal yardım ya da işsizlik yardımı II (çocuğun çalışabilir olup, olmamasına göre) verilir.
doğumgününden yaşına kadar ( doğumgününden bir önceki gün)     ise her çocuk için Euro işsizlik yardımı II ya da sosyal yardım (çocuğun çalışabilir olup, olmamasına göre) ödenir.
 

Kızım 16 yaşında ve meslek eğitimi görmekte. O da işsizlik parası II alır mı?

25 yaş altındaki çocuklar esas tabiriyle velilerinin ihtiyaç birliğine dahildir. Eğer meslek eğitimi içinde meslek eğitim ek yardımı (BAB) ya da Federal Eğitim Teşvik Yasası (BaföG) alma hakkı mevcutsa, kızınıza işsizlik parası II ödenmez. Kızınız eğer sizinle yaşıyorsa ve bu yüzden de BAB ya da BAföG alamıyorsa, o zaman işsizlik parası II alabilir. BAB/BAföG ihtiyacı SGB III, Mad. 66, Fıkra 1 ya da BAföG, Mad. 12, Fıkra 1, No. 1 (=öğrenciler için ihtiyaçl ar) yasaları uyarınca da hesaplansa, SGB II kapsamındaki ek yardımlar da söz konusu olabilir. Bu özel durumda oluşan hak ile ilgili, sizinle ilgilenen menajeriniz ile görüşünüz.

Işsizlik parası II‘de malzeme yardımı ya da yemek fişleri verilir mi?

Bazen malzeme yardımları (örn. mobilya fişleri) temin edilir, ancak bunlar sadece istisnai durumlar da sağlanır. Gıda fişleri sadece özel durumlarda, özellikle 25 yaş altındaki yardım alanlara temin edilir („Teşvik ve talep“ kısmını okuyunuz).

Ikamet masrafları

Ne zaman ev ya da daire makul büyüklüktedir?

Ortalama olarak aşağıdaki metre kare-rakamları makul olarak kabul edilebilir:

1 kişi 50 metre kareye kadar

2 kişi 60 metre kareye kadar

3 kişi 75 metre kareye kadar

4 kişi 87 metre kareye kadar

Ayrıca her bir başka aile ferdi için 12 m² üzerine eklenir.

Kiralık dairenin ek masrafları da ödenir mi?

Evet, makul olduğu sürece ek masrafların gerçek maliyetleri karşılanır.

Isınma masrafları ödeniyor mu?

Evet, bu masrafların gerçek maliyetleri karşılanır. Dikkate alınması gereken ise, bu ısınma masraflarının (makul) daire büyüklüğüne orantılı ve makul olmasıdır.

Eğer dairem için oluşan masraflar yüksek ise, neler olur?  

Kira harcamaları “makul”, yani uygun olmak zorundadır. Bunun için KreisJobCenter tavan değerler belirlemiştir ve o fiyatlara kadar ev harcamaları karşılanır. Bu kriterlere bakarak kira yüksek olursa, evvela bu kira tamamıyla karşılanır; ancak bu sadece yardıma muhtaç kişinin daha ucuz bir daire araması mümkün olmadığı (ya da beklenebilir olmadığı) kadardır (en fazla altı ay). Bu süreden sonra ise dairenin masrafları sadece makul görülen üst sınıra kadar karşılanır. 

Taşınmak istemiyorsam neler olur?

Taşınmak zorunda değilsiniz. Ancak böyle bir durumda geçiş süresinden sonra sadece makul belirlenen masraflar karşılanır – bunu aşan miktarı ise siz kendiniz ödemek zorundasınız.

Taşınma durumunda hangi masraflar karşılanır?

Taşınma masrafları, sadece bir taşınma gerekli görüldüğünde (ya da yetkili kurum bunu şart koştuysa) ve yeni evin/dairenin masrafları uygun olduğunda karşılanır. Taşınmadan önce mutlaka sizin durumunuz ile ilgilenen menajer ile görüşünüz. Belirli durumlarda depozito da borç olarak temin edilebilir.

Işsizlik parası II alıyorum, yanısıra kira yardımı da alabilirmiyim?

Prensip olarak bakıldığında, hayır. Çünkü işsizlik parası II kapsamında ev ile ilgili masraflar makul kabul edildiği sürece karşılanır. Ancak hane birliğinde yaşayan, kendi gelirlerinden dolayı SGB-II-hakkı olmayan çocukların kira yardımı talep etme imkanı olabilir. Ev sahiplerinin ise karşılaştırarak hesap yapmaları faydalı olabilir – eğer ki ödenmesi düşünülen kira yardımı, SGB II kapsamındaki dikkate alınan ev masraflarına bakarak daha yüksek ise, yardımı alan kişi bu kira yardımının ödenmesini isteyebilir.

Gelirler

„Gelir“ nedir?

Genel olarak gelir olarak tüm para ve para değerinde olan kazançlar dikkate alınır, örn.:

iş hayatından gelen maaşlar (hem serbest
iş, hem bağımlğ iş durumundan)
nafakalar
işsizlik yardımı ya da hastalık parası
sermaye ve faiz gelirleri
kira ve icar gelirleri
çocuk parası
emekli maaşları
 

Dikkate alınmayan gelirler de var mı?

Evet. Tamamıyla dikkate alınmayan gelirler SGB II yardımları, Federal Bakım Yasası (Bundesversorgungsgesetz) uyarınca temel emeklilik ve buna benzer Federal Tazminat Yasası (Bundesentschädigungsgesetz) uyarınca emeklilikler ve ek yardımlardır. BGB, Mad. gereğince manevi tazminatlar da dikkate alınmayan gelir olarak kabul edilir – diğer tazminatlar (örn.: maaş kaybından dolayı tazminat) ise dikkate alınan gelir olarak değerlendirilir. Diğer istisnai durumlar için menajeriniz ile görüşünüz.

Gelirden neler düşürülür?

Maaşınızdan ödenmesi zorunlu vergiler ve sosyal sigorta kesintileri düşürülür.

Yasa gereği öngörülen sigorta primleri de kanıtlanmış miktarda gelirden düşürülür (örn. zorunlu trafik sorumluluk sigortası). Bunun yanı sıra yardım alan reşit kişiler için gelirinden, uygun olan özel sigortalara (örn.: ev eşyası sigortası, özel mali mesuliyet sigortası) aylık 30 Euro sabit bir miktar düşürülür.     

Ayrıyeten gelirden, devletten teşvikli yaşlılık  güvence aidatları („Riester-emeklilik aidatları) da düşürülür.

Geliri elde etmeniz ile bağlı olan kaçınılmaz masraflar da aynı şekilde mahsup edilmez (bir sonraki soruyu okuyunuz).

Iş hayatında kazanılan gelirlere ilişkin muafiyet miktarları ne kadardır?

Çalışan ve yardım alan kişilerin, geliri elde etmeleri için yaptıkları gerekli masraflar da gelirden düşürülür. Brüt Euro’ya kadar olan gelir durumunda düşürülen meblağ aylık Euro’dur. Bunun içinde iş ile ilgili tüm harcamalar (iş malzemeleri, yol masrafları, sigortalar) dahildir. Eğer brüt gelir Euro’nun üzerinde ise, o zaman kanıtlandığı sürece daha yüksek meblağalar da düşürülebilir.

Bu ana muafiyet miktarının yanı sıra:

ayrıca €’ya kadar olan gelirin (,01€ - € arası) brüt miktarından %20’si.
ve € ve € arası bir gelir durumunda muafiyet bir daha %10’dur.
işsizlik parası II alan kişinin en az bir reşit olmayan çocuğu var ise ya da onunla birlikte bir ihtiyaç birliğinde yaşıyor ise, o zaman mutlak üst sınırı Euro‘dan Euro’ya çıkar.
 

Işsizlik parası II alıyorsam, ek iş yapmama izin verilir mi?

Evet. En nihayetinde yardıma muhtaç biri olarak, bu yardıma muhtaçlık durumunu ortadan kaldırmak ya da azaltmak için tüm imkanları tüketmek zorundasınız. Işin zaman çerçevesi hiçbir rol oynamaz. Böylece hem cüzi ücretli işler („Mini-Job“ olarak adlandırılan), hem de sosyal sigorta primleri ödenen işler söz konusudur – lakin elde edinilen gelir kısmen mahsup edilir.

Işsizlik parası II durumunda, emekliliğim de hesaba katılır mı?

Emeklilik maaşları genelde hesaba katılan gelirler olarak değerlendirilir. Ancak istisnai durumlar da mevcuttur. Örneğin Federal Bakım Yasası (Bundesversorgungsgesetz) uyarınca temel emeklilik mahsup edilmez. Aynı şekilde Federal Tazminat Yasası (Bundesentschädigungsgesetz) uyarınca ödenen emeklilik ve ek yardımlar da – temel emeklilik miktarına kadar - mahsup edilmez.

Yaştan dolayı emeklilik alıyorsanız, bu genel olarak SGB II yardımlarından faydalanamayacağınız anlamına gelir.

Çalışabilir durumda olan partnerimin ihtiyacına, benim yaştan dolayı aldığım emeklilik de hesap edilir mi?

Yaştan dolayı emeklilik almanız sizin SGB II yardımlarından faydalanamayacağınız anlamına gelir. Eğer aldığınız emeklilik geçim sağlamak için gerekli olan ihtiyacınızdan fazla ise, bu fazlalık partnerinizin ihtiyacına hesap edilir. Bunu yaparken de mutat muafiyet miktarları dikkate alınır.

Eğer yaştan dolayı aldığınız emeklilik ihtiyaçlarınızı kapatmaya yetmiyorsa, icabında SGB XII uyarınca ek yardımlar alabilirsiniz.

Aldığım nafakalar da gelir olarak değerlendirilir mi?

Evet, bu ödemeler de gelir olarak değerlendirilir.

Yardıma muhtaç annem ve babam için nafaka ödemek zorundamıyım?

Bu sorunun cevabı esasen Alman Medeni Kanununda (BGB) bulunur. Genel olarak SGB II çerçevesinde akrabalara karşı nafaka talebi yoktur – eğer ki ebeveynleriniz sizden daha önceden bir nafaka talebinde bulunmamışsa. Şayet anne-babanız ile birlikte yaşıyorsanız, bu hane birliği olarak tabir edilir – bunun için de soru 54’ü okuyunuz.

Anne ve babam benim için nafaka ödeme mecburiyeti varmıdır?

Özellikle ilk temel meslek eğitimin bitimine kadar bir nafaka hakkı vardır. Ayrıtılar BGB’de düzenlenir. Bunun gelire ne kadar etkileri olacağı ve mahsup miktarlar - yaş, statü (meslek eğitimi görüyor, iş vs.) ve malum kişinin hangi ihtiyaç birliğine ait olduğuna bağlıdır ve bu sebepten dolayı sözkonusu kişiye göre değerlendirilir. 25 yaşın altındaki çocukların, tarihinden itibaren genel olarak ihtiyaç birliği çerçevesin de velilerinin gelirleri de dikkate alınır (yukarıyı okuyunuz).

Hane birliğinde yaşayan akraba ve hısım arasında tahmini nafaka ödemeleri ne anlama gelir?

Kanun yapanın tahminine göre, bir hanede yaşayan ve birlikte ev geçindiren akraba ve hısım birbirini maddi anlamda destekler. Bu ama sırf akrabaların gelir ve mal varlıkları buna el verdiği sürece ummulur. Ve bu durum için ihtiyaç birliğine göre gelirde daha da yüksek muaf miktarlar geçerlidir: akrabanın geliri sırf  - muaf miktarlar kesildikten sonra bu gelirden Mad. 20, Fıkra 2, Bend 1 gereğince sürekli ihtiyacın iki katı kişinin payına düşen konaklama masrafları ilave edilerek, muaf meblağnın %50’sini geçmeyen gelirleri aşmaması durumunda - hesaba katılır. Mal varlığında ise, aynı başvuran kişi için geçerli olan meblağlar uygulanır. – Beyan  ile bu tahminin aksini ispat edebilirsiniz.

Partnerim ilk evliğinden olan çocuğa nafaka ödüyor. Bu durum gelir tespitinde dikkate alınır mı?

Şayet nafaka adı konmuşsa ve partnerinizin geliri kendi katılma payın üstünde kalıyorsa, o vakit nafaka miktarı (gerektiğinde kısmen) dikkate alınır. Ancak nafaka ödeyen kişi bu nafaka talebini sahiden ödediğini kanıtlamak zorundadır.

Sayısal loto’da kazanırsam ne olur?

Loto ikramiyesi size verildiği aydan (size “akış’ın sağlandığından itibaren) itibaren gelir olarak değerlendirilir. Bir ay hesaba katma durumunda eğer yardım hakkınız ortadan kalkıyorsa, o zaman ikramiye 6 aylık bir süreye eşit ölçüde paylaştırılır ve o aylık miktar gelir olarak dikkate alınır. 6 ay sonra ikramiyenin geri kalan kısmının, gelir ya da mal varlığı olarak değerlendirileceğine dair denetlenir.   

Mal varlığı

„Mal varlığım“ olarak neler sayılır?

Öncelikle temel prensip olarak şahsi katkı yeterliliği denetiminde esasa alınan tüm değerlendirebilir mal varlığı eşyalarının dikkate alınmasıdır. Mal varlığı olarak örneğin: arabalar, gayrimenkuller, banka mevduatları, nakit para, çekler, hisse senetleri ve diğer değerli kağıtlar, fon payları, tasarruf mevduatları, inşaat tasarruf sözleşmeleri ve son on yıldaki hediyelerdir.

Bunun bir kısmı koruma altındadır, yani mal varlığı olarak dikkate alınmaz. Bunlar örneğin: makul görülen ev eşyası, makul görülen bir araba, makul değerlendirelen evde ya da dairede yaşamak.

Eğer siz veya partneriniz emeklilik sigortasına olan sigorta sorumluğunuzdan muaf iseniz, o zaman kanıtlanmış olan, yaşlılık güvencesi için kesinlenmiş mal varlığı dikkate alınmaz. Ancak bu mal varlığının ihtiyarlık güvencesi olarak kesinleştiği durumu belirgin bir şekilde görülebilmesi şarttır.

Mal varlığını değerlendirmeye dair muafiyet miktarları mevcuttur. 

Işsizlik parası II alma durumunda arabam ne olur?

Ihtiyaç birliğindeki her yardım alan kişi için makul görülen bir araba ya da motorsiklet, mal varlığı olarak değerlendirilmez. En nihayetinde çalışan biri olarak fleksibel olmalısınız – ve gerektiğinde yeni bir iş yerine gidip, gelebilmeniz gerekebilir. Makuliyet denetlemesi için her kişinin özel şartları (ihtiyaç birliğinin büyüklüğü, hane’deki araç sayısı, işe başlangıç zamanı) dikkate alınarak yapılır. Icabında devam eden kredi borçları çıktıktan sonra, maksimum Euro satış bedeline ulaşılırsa, bir denetleme lüzumsuzdur.

Kendi dairemi ya da evimi satmak zorundamıyım?

Kendi yaşadığınız dairenin (ya da evin) makul olup, olmadığı denetlemesi, oturma alanının büyüklüğüne ve ev sakinlerinin sayısına bağlıdır. Kendi kullandığınız gayri menkulun büyüklüğü makul kabul edilmezse, mülkiyet hakkı içindeki ayrılabilir bina veya arsa parçalarının öncelikle satış ya da kira yolu ile değerlendirilmesi gerekir. Yardıma muhtaç kişi mümkün olan her türlü gelir kaynağını değerlendirmek zorundadır (örn. bir ya da daha fazla odanın kiraya verilmesi, „Einliegerwohnung“ - müstakil ev dahili daire).

Makuliyet yorumu ise kaldığınız yerin masraflarını üstlenilmesinde değişik bir durum alır. Burada genel olarak masrafların üstlenildiği („makul masraflar“) sınırlar vardır. Eğer dairenin taksitleri ödenmeye devam ediliyorsa, bu borç faizleri ikamet masrafları çerçevesinde dikkate alınır – çünkü kiracı için kira ödemesi neyse, ev/daire sahibi için de borç faizleri ödemeleridir. Aynı anda emlak vergisi ve diğer kamu ödemeleri ve de kiralık dairede gibi ek masraflar da dikkate alınır. Servet edinimi sayıldığından ise taksitler üstlenilmez.

Bu bahsi geçen sınırların yüksekliği ile ilgili durumunuz ile ilgilenen menajeriniz sizi bilgilendirir.

Yurtdışında bir evim var. Şimdi bu evi satmalımıyım?

Yurtdışında bulunan mal varlığı da bildirilmelidir. Bu tür özel durumlar da obje’nin (içinde kendiniz yaşamadığınız mülk olarak)  değerlendirilmesi ile ilgili denetim yapılması gerekir.  

Mal varlığında muaf miktarlar ne kadardır?

Işsizlik parası II yardımına muhtaç reşit kişi ve partnerine tamamlanmış her yaş başına Euro mal varlığına ilişkin muafiyet miktarı tanınır -  asgari Euro, en çok – Euro (doğum yılına göre dereceli). tarihinden önce doğmuş kişiler için her yaş başına Euro muafiyet miktarı kabul edilir. Bu durumda azami sınır Euro’dur. Her 18 yaş altındaki, yardıma muhtaç çocuğa Euro muafiyet miktarı tanınır.

Belli şartlar altında yaşlılık güvencesi altında her yaş başına Euro’luk miktarında bir muafiyet, (en çok Euro)  kabul edilir. Ayrıyeten mal varlığından yaşlılık güvencesi de (Riester-Rente) kanun teşvikli çapta düşürülmelidir.

Bundan başka, ihtiyaç birliğinin her ferdi için gerekli olabilecek alımlara Euro büyüklüğünde muafiyet miktarı tanınır.       

„Riester-Rente“ çerçevesinde birikenler de tüketmem gereken mal varlığı olarak mı sayılır?

Kanun teşvikli meblağlarla „Riester-Rente“ bunların haricinde bulunur.

Yaşlılık güvencemi yitirecekmiyim? 

Yasal emeklilik, „Riester-Rente“ ve yukarıda belirtilen yaşlılık güvencesi olarak hayat sigortası seçeneği dokunulmaz kalacaktır.

Peki başvuru yaptıktan sonra beklenmedik bir miras durumunda ne olur?

Meydana gelen, gelir ve mal varlığı değişiklikleri durumunda ilgili kurumu derhal bildirmekle yükümlüsünüz – başvurunuzu yapmış olsanız bile. Miras durumunun yardım talebinizi ne kadar etkileceğini menajeriniz size bildirecektir.

Teşvik ve talep       

„Teşvik“ ve „talep“ ne anlama gelir?

„Teşvik“, size iş piyasasına ayak uydurma açısından sunulan sizi çalışma hayatına yeniden kazandırmaya yönelik değişik imkanlardır.

„Talep“ ise sizin aktif bir şekilde tüm çalışma hayatına yeniden kazandırma uygulamalarına katılmanız ve iş piyasasına ayak uydurmayı desteklemeniz anlamına gelir. Bunun için siz de kendi başınıza iş için çabalamanız ve bu durumu kanıtlamanız gerekir.

Uyum anlaşması nedir?

Uyum anlaşması temel güvence yardımlarını sağlayan kurum ve yardım alan kişi arasında yapılır. Her anlaşma 6 aya kadar geçerlidir. Bunun içinde bir taraftan, hak sahibinin yardıma muhtaçlık halinin sonlandırılması (örn.: tekrar iş bulamak için) açısından neler yapması gerektiği ifade edililir. Bu mesela bir iş alıştırma önlemi ya da bir iş imkanı olabilir. Öteki taraftan da, bunun için hangi yardımların gerekli olduğunu (örn.: eğitim ve yol masraflarının üstlenmesi) içerir.   

„Intibak edici yardımlar“ nedir? Hangi yardımlardan faydalanabilirim?

Sizin durumunuz ile ilgili menajeriniz sizin ve ihtiyaç birliğinin fertleri ile ilgileniyor. Size destek veriyor ve yardımlar, destekler vs. ile ilgili tüm sorularda yardımcı oluyor – her zaman sizin tekrar çalışma hayatına geri yönlenmeniz hedefi ile. Muhatabınızın yardım açısından bir çok imkanı var. Mesela iş başvuru masraflarınız geri ödenebilir, iş alıştırma uygulamalarına katılabilirsiniz veya bir iş imkanı için aracı olunabilir. – Bir iş entegrasyonu için gerekli ve lazım olanlar uyum anlaşmasında yer alır.   

Muhtemel bir iş durumunda ya da işe başladığımda yine de yardım alabilirmiyim?

Meslek eğitim yeri arayanlar, işsizlik tehdidi durumunda iş bakanlar ve işsizler, sosyal sigorta primi ödenen olası bir iş durumunda ya da bir işe başlama durumunda, eğer bu mesleki uyum açısından gerekli ise, KreisJobCenter’in arabuluculuk bütçesinden destek alabilirler.

Işsizlik parası II çerçevesinde serbest işe başlama ya da devam ettirme için destek verilir mi?

Bir serbest işe başlama ya da devam etme durumunda destek yardımlardan faydalanma olasılığı vardır. Bunun için iş fikriniz ile ilgili bir tasarı sunmalısınız ve bu da mütehassis kişiler tarafından denetlenmek zorundadır. Eğer bu daireden olumlu görüş ve teminatlı beklentiler ifade edilirse, amaçlanan serbest işin taşınabilir olduğu ve bununla birlikte yardıma muhtaçlık durumun uygun bir zamanda – süresiz olarak –aşılabileceği belirtilirse, bu özel durum için SGB II, Mad. 16 b ve c uyarınca çalışma hayatına kazandırılma yardımları sağlanabilir.

„1-Euro-Job“ nedir?

„1-Euro-Job“ altında temel güvence kurumu tarafından işsizlik parası II yardımı alan kişiye sunulan iş imkanı tarif edilir. Bu işler kamu yararınadır ve kişinin iş hayatına sağlam uyumu için fırsatlarının artması hedeflenir. Buradaki gelir, işsizlik parası II’ye eklenir ve harcama ödeneği olarak tanımlanır. Bu arada KreisJobCenter Marburg-Biedenkopf bu tür işlere harcama ödeneği olarak 1,50 Euro saat ücreti öder.

Çocuk bakımı nasıl sağlanır?

Gündüz bakım evlerinde („Tagesstätte“) çocuklar ile ilgilenme/bakım ayarlamaları belediyenin görevidir. Ancak temel güvence kurumu, çocuk eğiten çalışabilir durumdaki yardıma muhtaç kişilerin çocuklarına günlük bakım evlerinde öncelikli yer sunulmasına yönelik çalışmalıdırlar.

Sunulan her işi kabul etmek zorundamıyım? Talep edilebilirlik nedir?

Sizin şahsi menfaatleriniz kamu menfaatlerinin gerisinde durur. Bu yüzden genel olarak yapabileceğiniz her türlü işi kabul etmek zorundasınız – keza cüzi ücretli (Minijob) işleri de. Maaşın tarifenin altında olması ya da o yörede adet olan değerin altında ücretlendirilmesi bir rol oynamaz. Elbette „ahlaka aykırı“ çalışma koşulları bu şartın haricindedir. Başka istisnai durumlar daha mevcuttur: Örneğin bir yakının bakımı ya da üç yaş altında çocuğun eğitimi, bu demektir ki çalışmanız talep edilemez.

Bana sunulan işleri kabul etmezsem neler olur? O zaman hiç para alamama durumu olabilir mi?

Talep edilen ama reddedilen her iş için daimi ihtiyaçlar 3 ay boyunca %30 düşürülür. Bu yardımı azaltma durumunu içeren bildirgenin geçerli olduğu belirtilen aydan itibaren bu yardımda bir düşüş olacaktır. Bir yıl içinde tekrar bir ret durumu olduğunda ise, işsizlik parası II’nin daimi yardımları %60 indirilecektir. Bir sonraki ihlal durumunda ise, işsizlik parası II  % kesilecektir.

Yüzde 30’tan fazla bir düşüş durumunda, müracaat üzerine KreisJobCenter makul bir büyüklükte ek malzeme yardımında ya da para değerinde yardımlarda bulunabilir. Bu durumda talep edilebilir iş söz konusudur, bahsi geçen sonuçlara yol açmamak için de mağdur kişinin kendisi bu sorumluğa sahiptir.

Bir genç olarak teklif edilen bir işi kabul etmezsem ne olur?

25 yaşın altındaki gençler talep edilen uygun işi – ister iş, meslek imkanı, çalışma hayatına uyum uygulaması ya da iş imkanı – kabul etmezlerse,  işsizlik parası II üç aylığına sadece konaklama ve ısıtma masraflarının ödenmesi ile sınırlılandıracaktır . Kira ve ısıtma ödemeleri direkt mal sahibine yapılacaktır. Gerekli yaşam ihtiyacı da teslim edilen malzeme fişleri ile temin edilecektir.

Işimden kendim istifa ettiğim için Iş ve Işçi bulma kurumu işsizlik yardımımı 12 hafta için engelledi. Bu engel süresi boyunca işsizlik parası II alabilirmiyim?

Yardıma muhtaç iseniz ve diğer şartlar da mevcut ise, işsizlik parası II talebinde bulunabilirsiniz. Ama bu durumda – muhtaçlık durumuna kendiniz sebebiyet verdiğinizden dolayı – daimi yardımlar %30 düşürülür. Bu sıkıntılı durumu atlattıktan sonra, kendi kabahatinizden dolayı oluşan masrafları temel güvence kurumuna geri ödemelisiniz.

Ev hanımıyım. Eşimin geliri evi geçindirmeye yetmiyor. Işsizlik parası II alırsam, bende çalışmak zorunda kalırmıyım?

Eşiniz ile bir ihtiyaç birliği oluşturuyorsunuz. Ihtiyaç birliğinin yardıma muhtaçlık durumunu azaltmak ya da ortadan kaldırmak için, ihtiyaç birliğinin her çalışabilir ferdi talep edilen iş mümkün olduğu sürece, bunu kabul etmek zorundadır. Önem teşkil etmeyen nedenden dolayı talep edilen işi kabul etmezseniz, işsizlik parası II’deki kendi payınızın kesintiye uğrayacağını göze almalısınız. Bu da artık size yapılan yardımların bazı durumlarda tamamıyla kesilebileceği anlamına gelebilir (örn.: önemli nedeni olmayan birçok ret durumu).

yaş-üzeri kişiler için hala o özel uygulama varmıdır?

SGB II Mad. 65 ve SGB III Mad. uyarınca uygulamayı talep eden kişiler, iş arama ve aracılığı durumunda bulunmaları gerekmiyor. Bu özel uygulama sadece işsizlik parası II hakkını tarihinden önce elde etmiş ve yardım hakkı bulunan, çalışabilir durumda olan ve bu günden önce yaşını doldurmuş kişiler için geçerlidir.

İşsizlik maaşı, yılında yayımlanan İşsizlik Sigortası Kanunu ile iş hayatına girmiştir. İşsizlik ödeneği olarak da ifade edilen işsizlik maaşı, kendi isteği, yeteneği ve kusuru dışında işsiz kalan kişilerin (iş sözleşmesi sona erenlerin) çalışamadıkları süredeki gelir kayıplarının belirli bir ölçüde telafisi olarak tanımlanmaktadır.

İşsizlik sigortası primleri tüm sigortalılar, işveren ve devletçe ödenir. İşverenler, işsizlik sigortasına ilişkin yükümlülükleri sebebiyle çalışanların ücretlerinden herhangi bir kesinti yapamaz. İşsizlik maaşı nafaka borçları dışında haczedilemez ve başkasına devredilemez. Sigortalının kusuru sebebiyle yapılan fazla ödemeler yasal faiziyle geri alınır. Ölen sigortalı işsizlere ilişkin fazla ödemeler geri alınmaz.

İşsizlik Maaşı Alma Şartları

İşsizlik maaşına hak kazanabilmek için bazı şartların varlığı gerekir. Bu şartlar şunlardır;

-Kişi kendi kusuru, kastı, isteği olmaksızın işini kaybetmiş olmalıdır.

-Hizmet akdinin sona erdiği tarihten itibaren 30 gün içinde Türkiye İş Kurumuna şahsen başvuruda bulunulmalıdır. Başvuruda zamanında yapılmazsa gecikilen süre işsizlik ödeneğinden düşülecektir.

-Başvurucu çalışmaya istekli ve elverişli olmalıdır.

-Başvurucu başka bir kurumdan gelir elde ediyor olmamalıdır.

İşsizlik Maaşının Süresi Nedir?

İşsizlik maaşı ya da ödeneği sürekli değildir. Kanunda ödeneğin ne kadar süreyle ödeneceği belirtilmiştir. Buna göre hizmet akdinin sona ermesinden önceki son gün içinde işsizlik sigortası primlerini ödeyerek çalışmış olan kişilerden son üç yıl içinde;

gün sigortalı olarak çalışmış ve işsizlik sigortası primi ödemiş işsizler gün,

gün sigortalı olarak çalışmış ve işsizlik sigortası primi ödemiş işsizler gün,

gün sigortalı olarak çalışmış ve işsizlik sigortası primi ödemiş işsizler gün süre ile işsizlik maaşından yararlanır.

İstifa Eden İşçi İşsizlik Maaşı Alabilir Mi?

İşçilerin kendi istekleri dışındaki işsiz kalmaları ifadesine açıklık getirmek gerekir. Şöyle ki, işçinin iş sözleşmesine işverence haksız bir sebeple son verilmiş olabileceği gibi işçi de iş sözleşmesini haklı sebeple feshedebilir. Kanunda işçinin kendi isteği ile işsiz kalması ifadesi sadece işverenin haklı sebeple feshini değil, işçinin haklı sebeple feshini de kapsar. Bu durum işverenin hukuka aykırı davranarak işçiyi iş sözleşmesini haklı sebeple feshetmek zorunda bırakmasından kaynaklanır. Başka bir ifadeyle eğer işveren hukuka uygun davransaydı işçi iş sözleşmesini feshetmeyecek ve işsiz kalmayacaktı. Bu sebeple haklı sebeple iş sözleşmesinin fesheden işçi bu durumu ispat etmek şartıyla işsizlik ödeneği / maaşına hak kazanabilir.

Emekliler İşsizlik Maaşı Alabilir Mi?

Ülkemizdeki emekli istihdamı düşünüldüğünde bu sorunun cevabı önem arz etmektedir. Şöyle ki, bir kişinin işsizlik sigortasından faydalanabilmesi hem hizmet ya da iş sözleşmesine bağlı olarak çalışması hem de işsizlik sigortası primi ödemiş olmasına bağlıdır.

Emekliler iş veya hizmet sözleşmesiyle bir işverene bağlı olarak ve sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalıştıklarından işsizlik maaşı alamazlar. Başka bir ifadeyle emekliler işsizlik sigortası primi ödemediğinden işsizlik sigortası kapsamında işsizlik maaşına hak kazanamazlar. Bu duruma sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun 52/1 maddesinde işsizlik ödeneği alırken aynı zamanda yaşlılık aylığı alanların ödenekleri kesilir ifadesiyle açıklık getirilmiştir.

Bu sebeplerle işsizlik maaşı alma şartları mevcut olsa da emekli bir kişi işsizlik ödeneğinden yararlanamaz.

Kalan İşsizlik Maaşı Tekrar Bağlanır Mı?

sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa göre, sigortalı işsizlik maaşından yararlanabileceği süreyi doldurmadan başka bir işe başlar ve işsizlik maaşına hak kazanmak için gerekli şartları sağlamadan tekrar işsiz kalırsa, önceki işi sebebiyle hak ettiği işsizlik maaşını süresi doluncaya kadar alabilir. Ancak kişi, yeni işinde kanunda belirtilen şartları sağlayarak işsiz kalmışsa sadece bu yeni duruma göre belirlenecek işsizlik maaşını alır. Başka bir ifadeyle eski işinde çalıştığı ve ödediği prim daha fazla bile olsa yeni işinde çalıştığı süre ve ödediği primle orantılı olarak işsizlik maaşı alır.

İŞSİZLİK ÖDENEĞİ HAKKINDA

-HUKUK BÜLTENİ-

                                               BÜLTEN TARİHİ:

1. GİRİŞ

Küresel çapta ve özel kapsamda bir takım iktisadi sebeplerle piyasalardaki durgunluğun söz konusu olduğu bir dönemde iş hayatının dinamikleri derinden etkilenmiştir. Gerek küresel anlamda gerekse ülkemizde ekonomik durgunluğun baş gösterdiği yakın dönemde özellikle küçük çaplı işyerlerinin güçlü bir şekilde ayakta durabilmesi zorlaşmıştır. Bir süredir tüm dünyada ve son haftalarda ülkemizde yaygınlık gösteren COVID salgını da iş hayatını tahmin edildiğinden daha çok sarsmıştır. Gerek ekonomik anlamda güvensiz bir ortamın ortaya çıkması gerek kamu otoritelerinin tedbir amaçlı almış oldukları kararlar paranın piyasada hareket kabiliyetini azaltmış, bu halde işverenler ayakta kalabilmek adına yeni yollar aramaya başlamıştır.

Böyle bir dönemde ve dahası salgının atlatılmasından sonraki yakın dönemde özellikle küçük çaplı işyerlerinde faaliyetlere son verilmesi veya daha iyi bir ihtimalle işçilerin bir kısmının işten çıkarılmaları muhtemel görülmektedir.

COVID salgınının tamamen ortadan kalkmasının ardından ülkeyi bekleyen süreçte tahmin edilmektedir ki; işsiz sayısının arttığı bir ortamda işsizlere sağlanan imkanların neler olduğu, bu imkanlara kavuşma yöntemleri, imkanlardan yararlanma koşulları ülke gündemini bugün olduğundan daha çok meşgul edecektir.

Kanaatimizce işsizlere ilişkin imkanlar ilerleyen süreçte artırılarak devletin sunacağı hizmetlerin kapsamı genişletecektir. Bu yazımızda bahsi geçen hizmetlerden biri olarak ‘işsizlik ödeneği’ ele alınacak olup, muhtemel görüldüğü üzere ilgili hizmetin kapsamının genişletilmesi veya yeni hizmet alanlarının açılması halinde bültenimizde ilgili muhtemel düzenlemelere ilişkin bilgilendirme yapmaya devam edeceğiz.

Bu yazımızda işsiz kalmış bir kişinin yararlanmasına sunulmuş olan ‘İşsizlik Ödeneği’ ele alınacaktır. Sigortalı işsizlere yasada belirtilen şartları taşımaları halinde işsiz kaldıkları dönem için belirli süre ve miktarda ‘İşsizlik Ödeneği’ ödemesi yapılmaktadır.

İşsizlik ödeneği; “Sosyal Devlet” ilkesinin bir gereği olarak, işsiz kalmış birinin aşağıda belirtilecek olan şartları da sağlaması halinde gerek kendi hayatını idame ettirmesini kolaylaştırmak, gerek bakmakla yükümlü olduğu kişilere karşı görevlerini yerine getirmesine yardımcı olmak, nakdi yardımların yanında iş bulmasını kolaylaştırmak ve yeni bir takım mesleki yetiler kazanmasına yardımcı olmak amacıyla getirilen bir kısım hizmetlerden biridir. Ancak devletlerin sunmuş olduğu hizmetler ancak vatandaşlarının bu hizmetlere ulaşabilmesi halinde anlam kazanacaktır.

Uygulamada insanlar bahsi geçen hizmetlerin varlığından ya habersiz olmakta ya da hizmete ulaşmakta güçlük çekmektedir. Bunun önüne geçebilmek adına öncelikle konumuz sınırları içinde bahsi geçen ‘İşsizlik Ödeceği’ne ilişkin bilgilendirme yapılacak, ardından bu hizmetlerden yararlanma koşullarına değinilecek ve son olarak uygulamada bu hizmete nasıl ulaşılabileceği açıklanmaya çalışılacaktır.

2. İŞSİZLİK ÖDENEĞİNE HAK KAZANANLARA SUNULAN HİZMETLER

İşsizlik ödeneğinin yukarıda dar anlamında tanımı verilmiş ise de ilgili ödeneğin yalnızca nakdi bir para yardımından ibaret olduğu düşünülmemelidir. Bu kapsamda; işsizlik ödeneğine hak kazanan kişilere işsizlik ödeneği ödemenin yanı sıra sağlık sigortası primlerinin ödenmesi, yeni iş bulmaya yardımcı olunması ve mesleki yetiştirme eğitimleri verilmesi hizmetleri de sunulmaktadır.

Genel bir ifade ile işsizlik sigortasına hak kazanan kişiler şu hizmetlerden yararlanabileceklerdir;

• İşsizlik Ödeneği
• Genel Sağlık Sigortası Primleri
• Yeni bir iş bulma
• Meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimi

Bahsi geçen imkanlardan ise her işsizin yararlanabilmesi mümkün değildir. Bir alt başlıkta hangi niteliklere  sahip işsizlerin bu hizmetlerden yararlanabilecekleri ele alınacaktır.

3. İŞSİZLİK ÖDENEĞİNDEN YARARLANMA KOŞULLARI

1) Bir işsizin işsizlik ödeneğinden yararlanabilmesi için ön şart ‘kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalmış olması’dır.

Görüleceği üzere işsizin ya son işyerindeki iş sözleşmesini haklı sebeple feshetmiş olması ya da işverence haklı bir sebep olmaksızın işten çıkarılmış olması gerekmektedir.

Bu hususta unutulmamalıdır ki işsizin ‘SGK işten çıkış kodu’ itibari ile görünüşte haksız olması yani SGK’ya yapılan bildirimde işsizin son işyerindeki iş sözleşmesinin kendi kusuru ile feshedilmiş olduğunun belirtilmiş olması demek tek başına işsizin işsizlik ödeneğinden yararlanamayacağı anlamına gelmemelidir. Nitekim uygulamada işverenler ekseriyetle işçinin işten ayrılışını SGK’ya bildirirken işçinin haksız sebeple iş sözleşmesini feshettiğini veya işverence haklı sebeple iş sözleşmesinin feshedildiğini belirtmektedirler ancak bu iddia üzerinde işçi ve işveren taraflarınca bir ittifak söz konusu değil ise bu durum bir yargılama gerektirmektedir ve kesinleşmiş bir yargı kararı mevcut olmadıkça işsizin sözleşmenin feshinde kusurlu olduğundan bahsedilemeyecektir.

2) İşsiz, hizmet akdinin sona ermesinden önceki son gün boyunca işçi hizmet akdine tabi olmalıdır.

İlgili koşul nedeniyle, son ayrıldığı işyerinden kısa süre önce ( günden daha az süre önce) ayrılmış olan işçi, iş sözleşmesi işçinin kusuru olmaksızın feshedilmiş olsa dahi işsizlik ödeneğinden yararlanamayacaktır.

3) İşsiz, hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde en az  gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmalıdır.

İşsizlik ödeneğinden yararlanma koşulları bu sayılan kriterler olmakla beraber; yukarıda sayılan koşulları sağlayan bir işsiz son hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü (İŞKUR) birimine şahsen ya da elektronik ortamda başvurmalıdır. Başvuru, İŞKUR birimine şahsen gidilerek veya elektronik ortamda (seafoodplus.info adresi üzerinden) yapılabilir. Mücbir sebepler dışında 30 gün içerisinde ödenek talebi için başvurulmaması halinde, başvuruda gecikilen süre, toplam hak sahipliği süresinden düşülmektedir.

4. İŞSİZİN İŞ ALMAYA HAZIR DURUMDA OLMASI GEREKLİLİĞİ

İşsizlik ödeneğinin ödenebilmesi için sigortalı işsizlerin iş almaya hazır durumda olması gerekmektedir. İşsizlik ödeneği başvurusu ile kişinin iş arayan kaydı yapılmakta veya güncellenmektedir. Böylece sigortalı işsizlerin danışmanlık, işe yerleştirme ve mesleki eğitim hizmetlerini alması sağlanmaktadır.

5. İŞSİZLİK ÖDENEĞİNDEN YARARLANMA SÜRESİ

İşsizlik ödeneğinden her işsiz eşit sürede yararlanma imkanına sahip değildir. Bu konuda esas alınacak kriter son üç yıl içinde sigortalı olarak çalışılmış -ve işsizlik sigortası primi ödenmiş- gün sayısıdır.

Hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde;

• gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere gün,
• gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere gün,
• gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere gün,

süre ile işsizlik ödeneği verilmektedir.

6. İŞSİZLİK ÖDENEĞİNDEN YAPILAN KESİNTİLER

İşsizlik ödeneği damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi değildir.

7. İŞSİZLİK ÖDENEĞİNİN HACZİ

Kural olarak işsizlik ödeneğinden yararlanan bir işsize karşı borçlarından dolayı icra takibi yapılması halinde işsizin işsizlik ödeneğine haciz koyulamaz. Bu kuralın istisnası ise nafaka borçlarıdır. Yani nafaka borcunu ödemeyen işsize karşı başlatılan nafaka alacağına ilişkin icra takibinin kesinleşmesi halinde alacaklı taraf -nafaka alacaklısı- işsizin yararlanmakta olduğu işsizlik ödeneğine haciz koydurabilecektir.

8. İŞSİZLİK ÖDENEĞİNİN 3. KİŞİYE DEVRİ

İşsizlik ödeneğinin seafoodplus.infoşilere temliki mümkün değildir.

9. İŞSİZLİK ÖDENEĞİNİN ÖDENME ZAMANI

İşsizlik ödeneğine ilişkin başvurular, başvuruyu izleyen ayın sonuna kadar sonuçlandırılır. İşsizlik ödeneği her ayın beşinde aylık olarak işsizin kendisine ödenir. Ödeme tarihini öne çekmeye Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı yetkilidir. 

10 İŞSİZLİK ÖDENEĞİNE KAVUŞMA

Sigortalı işsizler TC kimlik numaralı nüfus cüzdanı ile birlikte her hangi bir PTTBank şubesine başvurarak kendileri adına yatırılan işsizlik ödeneklerini alabilirler.

İŞSİZLİK ÖDENEĞİ MİKTARI

Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %40’ı olarak hesaplanmaktadır. Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı aylık asgari ücretin brüt tutarının %80’ini geçememektedir.

Yılı İçin Aylık İşsizlik Ödeneği Hesabı [1]

İŞSİZLİK ÖDENEĞİNİN KESİLDİĞİ HALLER

İşsizlik ödeneği devletin ihtiyaç sahibi işsiz vatandaşlarına sunmuş olduğu bir hizmettir. Bu hizmetin kötüye kullanımı, ilgili ödenekten amacını aşacak şekilde yararlanılmaya çalışılması veya alt başlıklarda ele alınacağı üzere işsizin üzerine düşen yükümlülükleri yerine getirmemesi hallerinde işsizlik ödeneği kesilecektir.

İşsizlik ödeneği almakta iken;

• İŞKUR tarafından teklif edilen mesleklerine uygun ve son çalıştıkları işin ücret ve çalışma koşullarına yakın ve ikamet edilen yerin belediye mücavir alanı sınırları içinde bir işi haklı bir nedene dayanmaksızın reddedenlerin işsizlik ödenekleri tekrar başlatılmamak üzere kesilir.
• Çalışma hayatını inceleme ve denetleme yetkisine haiz müfettişlerce veya kamu idarelerinin denetim elemanları tarafından yapılan denetimlerde işsizlik ödeneği aldığı dönemde kayıt dışı olarak çalıştığı tespit edilenlerin işsizlik ödenekleri tekrar başlatılmamak üzere kesilir. 

• İşsizlik ödeneği aldığı süre içinde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almaya başlayanların ödenekleri “emeklilik” gerekçesiyle yaşlılık aylığını almaya başladığı tarih itibarıyla kesilir.
• İŞKUR tarafından önerilen meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimini haklı bir neden göstermeden reddeden veya kabul etmesine karşın devam etmeyen ve haklı bir nedene dayanmaksızın kurum tarafından yapılan çağrıları zamanında cevaplamayan, istenilen bilgi ve belgeleri öngörülen süre içinde vermeyenlerin işsizlik ödenekleri kesilmektedir. Ancak, bu hallerin sona ermesi durumunda ödemelere yeniden başlanmaktadır. Ödemenin süresi başlangıçta belirlenmiş olan toplam hak sahipliği süresinin sona erdiği tarihi geçememektedir.

SAĞLIK HİZMETLERİNDEN YARARLANMA

İşsizlik ödeneği alanlar genel sağlık sigortası kapsamında olup, işsizlik ödeneği ödenen günler için ilgililer adına sadece genel sağlık sigortası primleri ‘İşsizlik Sigortası Fonu’ndan yatırılmaktadır. Ödenek alanların bakmakla yükümlü olduğu kişiler de genel sağlık sigortalısı kapsamında sağlık hizmetlerinden yararlanabilmektedir. 

İŞSİZLİK ÖDENEĞİ ALANLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ

İşsizlik ödeneği alınan süre içinde;

• ikamet adresinin değişmesi,
• herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı alınması,
• yetkili sağlık kuruluşunca istirahatli kılınması,
• silahaltına alınılması,
• yurtdışına çıkılması,
• bir işte çalışmaya başlanması veya
• mahkeme kararıyla işe iade edilmesi,

hallerinde durum 15 gün içinde en yakın İŞKUR birimine veya Alo’e bildirilmelidir.
İşsizlik ödeneğinden yararlananlar, kendi kusuru ve bilgilerdeki eksiklik veya yanlışlık nedeniyle yapılan fazla ödemeleri yasal faizi ile birlikte ödemek zorundadır.

İŞSİZLİK ÖDENEĞİNİ YENİDEN BAŞLATMA DURUMU

Ödenekten yararlanırken, işsizlik ödeneğinden yararlanma süresi doldurulmadan tekrar işe girilmesi ve işsizlik ödeneğinden yararlanmak için gerekli olan şartları yerine getiremeden yeniden işsiz kalınması halinde daha önceden hak edilen işsizlik ödeneği süresi dolduruluncaya kadar ödenekten yararlanılabilinir. Kalan hak sahipliğinin devamında İŞKUR’a başvurulan tarihten itibaren ödemeler gerçekleştirilir.

Hak kazanma şartlarını sağlamak suretiyle yeniden işsiz kalınması halinde ise sadece bu yeni hak sahipliğinden doğan süre kadar işsizlik ödeneği ödenir.

SONUÇ

İşsizlik ödeneğine başvuru koşulları ve başvuru yöntemi yukarıda detaylı şekilde açıklanmıştır. Unutmamak gerekir ki vekâletname ile işsizlik ödeneği başvurusu yapılması imkanı bulunmamaktadır. Ancak konuya ilişkin hak kayıplarına uğranılmaması adına bir hukuk bürosu ile iletişime geçerek danışmanlık almanızı tavsiye ederiz.

Saygılarımızla

Forensis Hukuk Bürosu

Not: Bültenimizde yer verilen açıklamalar, ilgili mevzuat çerçevesinde konuyu genel hatlarıyla ele alır tarzda hazırlanmıştır. Size özel detaylı bilgi için bir hukuk bürosuyla bağlantıya geçmenizi tavsiye ederiz.