Kanli Sumuk Nedenleri
Burun Akıntısı Ciddi Hastalıkların Habercisi Olabilir
Genellikle soğuk algınlığından kaynaklandığı düşünülerek geçiştirilen burun akıntısının rengi, kokusu, süresi veya tek taraflı olması farklı hastalıkları işaret edebiliyor. Burun akıntısının 10 günden fazla sürdüğü durumlarda zaman kaybetmeden uzman bir doktora başvurulması gerekiyor. Memorial Hizmet Hastanesi Kulak Burun Boğaz Bölümü’nden Op. Dr. Yalçın Varnalı, geçmeyen burun akıntısı ve alınması gereken önlemler hakkında bilgi verdi.
Vücudu enfeksiyonlardan koruyor
Burun ve sinüslerin içini döşeyen mukozada bulunan salgı bezleri günde ,5 litre civarında salgı üretmektedir. Burun mukozası; yüzeyinde ancak mikroskopla görülebilen ve siliya adı verilen hareketli minik tüyler sayesinde solunan havayı ısıtarak nemlendirmektedir. Bakteri, virüs ve tozları filtre ederek alt solunum yollarına inmelerini engelleyen burun mukozası vücudun enfeksiyonlara karşı korunmasına katkıda bulunmaktadır.
Burun akıntınız duymanızı engelleyebilir
Aşırı üretilen mukus burun- geniz akıntısına, öksürük ve boğazda tahriş hissine yol açabilmektedir. Yaşanan akıntı şeffaf ve sulu olabileceği gibi; yoğun, kokulu hatta kanlı olabilmektedir. Aşırı burun akıntısı; bağışıklık sistemi düşük ve sigara içenlerde sinüzit, bronşit gibi ikincil enfeksiyonlara zemin hazırlayabilmektedir. Yoğunlaşan mukus akıntısı orta kulakta sıvı birikimi ve orta kulak iltihabı gelişmesine, dolayısıyla kulak ağrısına ve işitme kaybına yol açabilmektedir. Mukus akıntısıyla birlikte görülebilen kronik geniz akıntısı ise geçmeyen öksürüğe ve hatta ses kısıklığına neden olabilmektedir.
Akıntının nedenleri araştırılmalı
Burnu ya da burun içindeki dokuları tahriş eden her şey burun akıntısına yol açabilmektedir. Burun akıntısı yaygın görülmesine ve genellikle kendiliğinden düzelmesine rağmen, daha ciddi sorunların göstergesi de olabilmektedir. Bazı kişilerde herhangi bir neden olmamasına rağmen kronik burun akıntısı görülebilmekle beraber genellikle; sinüzit, alerji, grip, nezle, burun damlasının aşırı kullanımı, burun kemik-kıkırdak eğriliği, sigara kullanımı, madde bağımlılığı, bazı ilaçlar, kuru hava, gebelik, hormonal değişimler, fasulye, bezelye gibi yabanca cisimlerin buruna kaçması, burun içi polipler, burun ve sinüs tümörleri, mesleki astım, akciğer ve solunum yolları enfeksiyonuna neden olan virüsler ile beyin omurilik sıvısının burundan gelmesi (BOS rinore) neden olabilmektedir.
10 günü geçtiyse doktora başvurun
10 günü geçen, ateşin eşlik ettiği, bulanık görmeye neden olan, sarı-yeşil renkli ve koyu kıvamlı, kanlı, kokulu, tek taraflı ya da kafa travması sonrası ortaya çıkan burun akıntılarında zaman kaybedilmeden doktora başvurulmalıdır. Belli bir süre tedaviye rağmen akıntı kesilmiyorsa nedeni belirlemek için; kan ve alerji testleri, burun, boğaz ve balgam kültürü, sinüs grafisi gibi tetkiklerin yapılması gerekmektedir. Muayenede; burun akıntısını ne zaman başladığı, ateş, eklem ve kas ağrılarının eşlik edip etmediği, belli dönemlerde örneğin mevsim dönümlerinde tekrar edip etmediği, gözlerde sulanma, akıntının karakteri, meslek ve hobilerin belirlenmesi önemlidir.
Tek taraflı akıntılara dikkat
Burun akıntılarında tedavi, nedene yöneliktir. Bakteriyel enfeksiyonlar antibiyotiklerle tedavi edilirken, kronik sinüzit, kemik eğriliği ve burun içi et büyümesi gibi yapısal bozukluklar ya da alerjik kişilerde görülen polipler cerrahi bir girişim gerektirebilmektedir. Alerjiye bağlı olgularda antialerjik ilaçlar kullanılırken, alerjenle temas mümkün olduğunca önlenir. Tek taraflı burun tıkanıklığı ve kötü kokulu burun akıntısı; çocuk hastalarda burunda yabancı cisim düşündürürken, yaşlı hastalarda burun ve sinüs tümörü belirtisi olabilmektedir.
Alınması gereken önlemler;
Burun akıntısıyla ilgili doktora başvurana kadar kişinin kendi kendine alabileceği önlemler de bulunmaktadır.
- Sık sık ellerinizi yıkayın.
- Burnunuzu çekin, yutkunun ya da hafifçe sümkürün.
- Bilinen alerjen maddelerle temastan kaçının.
- Sigara içmeyin ve içilen ortamlarda bulunmayın.
- Ani ısı değişimlerine maruz kalmamaya çalışın.
- Yatağınızın baş kısmını hafifçe yükseltin.
- Odanızı nemlendirin.
- Bol miktarda su için ve sıvı alımını artırın. Ancak bu sıvıların şeker içermemesine dikkat edin.
- Serum fizyolojik, okyanus suyu gibi tuzlu sularla burnunuzu yıkayın.
Dışkıda Mukus Neden Olur? Dışkıda Mukus Ve S&#;m&#;ks&#; Kan Neyin Belirtisi Olabilir?
Bağırsak yapısının korunması ve gıdaların bağırsaklarda sağlıklı emilimi için mukus denilen sümüksü sıvı salgılanır. Bu salgının varlığı normal ve gereklidir. Ancak bu sıvı normal salgılanma seviyesinde iken gaitada görünecek kadar fazla değildir.
Dışkıda Mukus Neden Olur?
Bağırsakların iyi şekilde çalışması ve besinlerin emilimi için belli bir oranda mukus salgılanır. Bu salgı gayet normal ve sağlıklıdır. Ancak normalde gaitada mukus pek görülmez. Eğer gaitada normalden fazla mukus ya da sümüksü kan olduğu gözlenirse bu bir hastalığın habercisi olabilir. Böyle bir durumun ciddiye alınarak tıbbi yardım alınması, tahlil yaptırılması doğru olacaktır.
Gaitada mukus ve sümüksü kan görülmesine neden olan hastalıklar şunlar olabilir:
- Bazı bağırsak enfeksiyonları,
- Bazı bakterilerin bağırsakta yerleşmesi ve enfeksiyona neden olması,
- Bazı mantarlar,
- Bazı virüsler,
- Salmonella, shigella, yersinia gibi bazı bağırsak parazitlerinin varlığı,
- İBS, yani irritabl bağırsak sendromu durumu,
- Kabızlık
- Hemoroit
- Kistik fibroz
- Anüs blgesinde oluşan çatlaklar
- Rektum kanseri
- Bazı zehirlenme durumları
- Bazı besin alerjileri
Gaitada görülen mukus ve sümüksü kan bu hastalıkların belirtisi olabilir ancak başlangıçta telaş edilmemesi doğru olacaktır. Çünkü bazen hayat düzeninde yapılan değişiklikler, tüketilen her zamankinden farklı besinler, hava değişimi, grip gibi basit enfeksiyonlar da bu sonuca neden olabilir.
Dışkıda Mukus ve Sümüksü Kan Neyin Belirtisi Olabilir?
Dışkıda mukus görülmesi bağırsaklarda bakteri, virüs, mantar gibi mikroorganizmaların etkisi ile gerçekleşmiş olabilir. Kabızlık, basur gibi problemler nedeniyle hatta rektum kanseri nedeniyle de dışkıda mukus ortaya çıkabilir.
Ancak beslenme düzeninin değişmesi, hava değişimi gibi basit nedenlerle de mukus ve sümüksü kan görülebileceğinden telaş edilmemelidir. Zaten sağlıklı her insanın bağırsaklarında mukus salgılandığı için düşük miktarda görülen mukus çok normal bir durum olarak da değerlendirilebilir.
Yine de bir gaita tahlili yaptırmakta ve doktor muayenesinde fayda olacağından tıbbi yardım almak doğru olacaktır.
Dışkıda Mukus Görüldüğünde Uygulanacak Tedaviler
Öncelikle mukusun nedeni tam olarak anlaşılmalıdır. Gaita tahlili ile bir hastalık tespit edilirse hastalığa uygun tedavi de doktor tarafından belirlenecektir.
Mukus görülmesi basit sebeplerden kaynaklanıyorsa doktor tarafından uygun bir diyet belirlenebilir. Ayrıca hastanın psikolojik ve fiziksel olarak rahatlaması halinde şikayetler ortadan kalkabilir.
Burun akıntısının rengi hangi hastalıkların habercisi? Sarı, yeşil, kahverengi ve daha fazlası
Güncelleme Tarihi:
LinkedinFlipboardE-postaLinki KopyalaYazı Tipi
Halk arasında ‘sümük’ olarak tabir edilen, burundaki mukus tabakasının birçok işlevi bulunuyor. Bu tabakanın rengi, kişilerin vücudunda neler olup bittiğine dair çok önemli bilgiler veriyor. Peki mukus tabakasının vücutta ne gibi işlevleri var? Burun mukusunda oluşan renk değişimleri hangi hastalıkların habercisi? Uzmanlarla mercek altına aldık.
Vücudumuzda zararlı maddeleri dışarıda tutma işlevi gören pek çok sistem var. Burunda bu görev mukoza tabakasına düşüyor. Mukoza, nefes alma yoluyla içeri giren bakterileri önce burunda tutuyor sonra da ‘sümük’ olarak bilinen katı ya da sıvı bir maddeyle dışarı atıyor.
Genellikle soğuk algınlığından ya da şu sıralar yaygın görüldüğü üzere alerjilerden kaynaklandığı düşünülerek geçiştirilen burun akıntısı, pek çok hastalığın habercisi olabiliyor.
ABD'nin ve dünyanın önde gelen sağlık kuruluşlarından biri olan Cleveland Clinic'te Kulak, Burun ve Boğaz (KBB) uzmanı olarak görev yapan Dr. Raj Sindwani, burun mukusunun renginin “kişinin sağlık durumunu görmeye yardımcı olan en önemli etkenlerden biri” olduğunu söyledi.
New York Post’a konuşan Dr. Sindwani, “Sümüğünüzün rengi sıklıkla değişiyorsa bir şeylerin ters gittiğini düşünebilirsiniz. Bu durum alerji dışında, tahmin bile edemeyeceğiniz enfeksiyonlara veya hastalıklara uzanan bir sürecin habercisi olabilir” ifadelerini kullandı.
Dr. Sindwani, ortaya çıkan bu renklerin; beyaz, sarı, yeşil, kahverengi, siyah, kırmızı ve pembe şekilde olabileceğini söyleyerek “Her biri farklı hastalıklarla ilgili haber verebilir” diye de ekledi.
‘SÜMÜK İŞTE' DEYİP UMURSAMAMAK DOĞRU DEĞİL
Konuyla ilgili görüşlerine başvurduğum KBB Uzmanı Prof. Dr. Şenol Polat, “Burnumuzun içi sürekli salgı üretebilen hücrelerle örtülüdür. Buna mukoza tabakası denir. Bu tabakanın ürettiği salgı sayesinde soluduğumuz havayı temizliyoruz. Yani mikroplardan ya da partiküllerden arındırıyoruz. Yine bu mukus sayesinde soluduğumuz havayı nemlendiriyor ve ısıtıyoruz” dedi.
Prof. Dr. Polat, şöyle devam etti:
-- Bu salgı, burnumuzun içerisindeki hücrelerin hareketleri sayesinde yani hücrelerin üzerindeki ‘silya’ dediğimiz tüylerin hareketiyle genzimize akar ve boğazımızdan aşağı mideye doğru gider. “Sümük işte” deyip umursamamak doğru değil;oldukça önemli ve uyarıcıdır. Burun akıntısı ya da geniz akıntısı şikayetiyle gelen hastaların hikâyesini çok detaylı dinlemek gerekir. Bu durum hastalık hakkında çok önemli ipuçları verir.
-- Ayrıca hastanın fiziksel muayenesi de bir diğer önem taşıyan araçtır. Burun akıntısının rengi hastalıklar hakkında bize oldukça detaylı bilgi verir ancak kesin tanıyı koymak için muhakkak endoskopik müdahale gerekir. Çok nadiren endoskopik muayene yeterli olmayabilir. Bu durumda görüntülemelerden muhakkak faydalanmak ve bazı laboratuvar tetkikleri ile kültür çalışmalarının yapılması şarttır.
Grafikler: Harun Elibol
“VÜCUDUMUZ 24 SAATTE 1,5 LİTRE MUKUS ÜRETİYOR”
KBB Uzmanı Op. Dr. Mustafa Bilazer de mukusun işlevine dikkat çekerek “Vücuttaki mukus hücreleri 24 saatlik periyot içerisinde 1,5 litre mukus üretebilir” ifadelerini kullandı.
Op. Dr. Bilazer, “Mukus genizden akıntı halinde olduğu için gün içinde pek hissedilmez. Çünkü sağlıklı bir kişinin burnu pek akmaz. Eğer vücut enfeksiyon veya alerji ile karşılaşırsa bu durumlarda mukusta artış gözlenir. Çünkü enfeksiyon sırasında vücut mikroplarla savaşarak kendisini korumaya çalışır. Özellikle sümüğün rengi hastalık hakkında önemli bilgiler verir” dedi.
BEYAZ BURUN AKINTISI NEYİN İŞARETİ?
Grip ve benzeri salgın dönemlerinde çoğunlukla beyaz mukus görülür. Bu durum normal karşılanması gereken bir şey midir yoksa endişe duyulacak hastalıkların habercisi midir?
Bu soruma Prof. Dr. Şenol Polat, “sağlık sorunu olmayan bir insanın sümüğü normal akıntılı ve berraktır. Sümüğün sarı ve beyaz hale gelmesi vücuda bir virüsün girdiğinin belirtisidir. Fakat mevsimden bağımsız olarak bu renk, enfeksiyon olmayan burun içerisindeki polip (tümör) gibi durumlardan kaynaklı da görülür” cevabını verdi.
Op. Dr. Mustafa Bilazer ise bu noktada oldukça önemli bir detaya vurgu yaparak, “Enfeksiyonda sarı veya yeşil olan mukus rengi alerjide beyaz bir salgı haline de gelebilir” dedi.
'YAŞLILARDA BURNUN TEK TARAFINDA SARI VE YEŞİL AKINTI VARSA TÜMOR RİSKİ OLABİLİR'
“Bazen burun içerisinde artmış olan bu salgı renk değiştirebilir. Çoğu zaman sarı veya sarıdan yeşile giden bir akıntıya dönebilir” diyen Prof. Dr. Şenol Polat, “Böyle durumlarda aklımıza muhakkak enfeksiyonlar gelmelidir” dedi.
Prof. Dr. Polat, şu bilgileri paylaştı:
-- Çocuklarda ve yetişkinlerde çoğunlukla sarı renkli akıntı görülür. Bu sarı renkli akıntı bakteriyel enfeksiyonun habercisidir. Bazı durumlarda viral enfeksiyonlarda ya da bazı virüslerin enfeksiyonunda da sarı renkli akıntı görebiliriz. Sarı renkli akıntının sebebi hem oradaki bakteriyel artıkların hem de bağışıklık sistemimizin bazı hücrelerinin artıklarının birikmesidir. Yani sarı renkli akıntı bize iltihaplanma reaksiyonunu gösterir. Özellikle de nötrofil dediğimiz bağışıklık sistemi hücrelerinin bir parçasıdır.
-- Eğer yeşil veya sarı-yeşil renkli akıntı tek taraflı ise yani burnun bir tarafında böyle bir renk var ama diğerinde yoksa özellikle de çocuklarda böyle bir akıntıyla karşılaşırsak, burunda yabancı cisimden şüphelenilmelidir. Eğer yaşlı ve yetişkin grupta tek tarafta sarı-yeşil renkli akıntı uzarsa ve tedavilere cevap vermese, o zaman da burun içindeki kötü huylu olan tümörlerden şüphelenmemiz gerekir.
Mukusun sarı veya yeşil olması tedaviye ihtiya&#; olduğu anlamına gelir. Bu durum bizlere artık enfeksiyonun ciddi şekilde oluşmaya başladığı ve v&#;cudun mikroplarla savaş halinde olduğu mesajını verir. Mikroplar &#;ld&#;r&#;ld&#;ğ&#; zaman mukus rengi sarı ya da yeşil olarak da kendini g&#;sterir. Bazı durumlarda mukus akmaz ve sin&#;sler dolar. B&#;yle durumlarda ameliyat gerekebilir.
Op. Dr. Mustafa BilazerPEMBE VE KIRMIZI SÜMÜK NEDEN OLUR?
En dikkat çeken ise pembe ve kırmızı mukus… Peki, bu mukus renkleri neden oluşuyor?
“Böyle bir şey yaşanıyorsa burun içinde kanama şüphesinden bahsedebiliriz” diyen Prof. Dr. Polat, “Çocuklarda ve yetişkinlerde bu tip hafif kanamalar kılcal damar çatlamalarına bağlı olabilir. Ancak sürekli ve tek taraflıysa bu kanamalar ciddiye alınmalı ve endoskopik muayene yaptırılmalı. Çocuklarda veya erişkinlerde tek taraflı ufak sızıntılar veya burun içerisinde bir yabancı cisim ya da tümör olma ihtimali de düşünülmeli” dedi.
Op. Dr. Mustafa Bilazer de “Mukusun pembe veya kırmızı olması enfeksiyonda da alerjide de ortaya çıkabilir. Ayrıca pembe veya kırmızı mukus olmasının nedeni kan sulandırıcı kullanımı da olabilir” bilgisini paylaştı.
Ayrıca Op. Dr. Bilazer, "Kanser hastalarında nadir görülen mukusta kan olması yani kırmızı veya pembe renkli mukus ortaya çıkabilir" dedi ve kanser hastalığının sadece mukus renginden belirlenebilen bir hastalık olmadığının da altını çizdi.
SİGARA İÇENLER DİKKAT!
Prof. Dr. Şenol Polat, siyah ve kahverengi sümük şikayetiyle sık karşılaştığını belirterek, “Kahverengi ve siyah mukus rengi genellikle sigara içenlerde görülür. Bağışıklık sistemi zayıf olan, kemoterapi alan ya da tümör tedavisi alan kişilerde genellikle görülür. Fakat bu tür hastalıklar yoksa inatçı ve hızlı ilerleyici mantar enfeksiyonları ya da doku kaybına neden olan nekrozlardan kaynaklı olabilir. Bu kişilerde yoğun kahverengi ya da siyah akıntılar görülebilir” dedi.
Mukusta kahverengi veya siyah rengin enfeksiyon mikrobunun öldüğüne işaret ettiğine de vurgu yapan Op. Dr. Mustafa Bilazer, “Enfeksiyon boyunca mikroplarla savaşan mukus salgısı, mikropların ölümünün ardından onları dışarıya atarken kahverengi veya siyah renge de dönüşebilir” ifadelerini kullandı.