DUVAR - Sivrisinekler size baylyor mu? Tabii bazlar bu kadar ansl deil, aratrmalara göre insanlarn yüzde 20’si sivrisinekler için dayanlmaz. Vero Beach’deki Florida Üniversitesi tbbi entomoloji profesörü Jonathan Day, bu talihsiz gruba “ar cazibeli snf” diyor.
Day diyor ki; Sivrisinekleri çeken en cezbedici iki faktör (açkça belli ki) görünü ve koku- ama bu sivrisinek gizemi çözüldü demek deil. Onlar neyin çektii veya püskürttüüyle alakal birçok efsane var. Ne B vitamini onlar uzaklatrr ne de muz yemek sinekleri çeker. Ama bilim insanlarna göre aadaki etmenler bu konuda etkili. Bazlar hakknda pek bir ey yapamayz, ama srlmaktan kurtulmak ve kimyasal kullanmamak için yapabileceimiz her ey çabalamaya deer.
1) GÖRÜNÜM
Yukarda da bahsedildii gibi, sinekler kurbanlarn seçmek için gözlerini kullanr. Jay sineklerin yüksek oranda görsel olduunu söylüyor: “Özelikle öleden sonra ilerleyen saatlerde,insanlar aramalarnn ilk yöntemi görü yoluyla. Koyu renkler (lacivert, siyah) ve krmz bizi fark etmelerini kolaylatryor.”
2) KAN GRUBU
Sivrisinekler için önemli olan kan ve nektar. Yetikin sinekler beslenme için nektarla yaamlarn sürdürürler, ama diileri yumurta üretimi için kanmzdaki proteine ihtiyaç duyarlar. Yani baz kan gruplarnn dierlerinden daha arzu edilir olmas çok da sürpriz deil. Aratrmalar gösteriyor ki; 0 grubu insanlarn kan sivrisinekler için A grubu insanlarn kanndan 2 kat daha çekici, B grubu insanlar ise ikisinin ortasnda. Ayrca, insanlarn yüzde 85’i hangi grupta olduklarn belirten bir salg yayarlar, bu salgy yayanlar –kan grubunu gözetmeksizin- sivrisinekleri daha çok çeker.
3) GAZ
Sivriler karbondioksidi fit öteden sezebilirler; yani ne kadar nefes verirsek, o kadar sinekleri çekeriz. Daha iri insanlar daha çok nefes verir. Ve insanlar az ve burundan nefes verdii için, sinekler kafalarmza çekilir, bu da “tüm gece sivrilerin kulaklarda vzldamas” strabna açklk getirir.
4) ISI VE TER
Görünüe göre, sivrisinekler karbondioksit dndaki dier baz kokular da alabiliyor; kurbanlarn laktik asit, ürik asit, amonyak, ve terden yaylan dier bileenlerin kokularn takip ederek bulabilirler. Az hareketli insanlar –miskin, tv bamls- da severler; scak, terli bir insan herhalde onlara oldukça lezzetli görünüyor. Smithsonian, genetik faktörlerin her insan tarafndan salnan ürik asit ve dier maddelerin miktarn etkilerken ar egzersizin vücutta laktik asit salnmn ve sy arttrdna ve bunlarn baz insanlar daha kolay bulunur kldna dikkat çekiyor.
5) PARLAK DER
Baz aratrmalar gösteriyor ki ciltteki bakteri çeitleri ve miktar da sivrisineklerin gelmesinde rol oynayabilir. Vücudumuzu kaplayan derimiz mikroskobik öelerle kaynar ve her deri deiik bir koku yayar. Bir aratrmada erkekler sinekleri çekenler ve çekmeyenler olarak iki gruba ayrlmt, sivrisineklere “lezzetli” gelenlerin cildinde belli bal baz mikroplara daha fazla rastland (daha fazla mikrop ama az çeitlilik). Bakteri unsuru, sineklerin mikroplar için özellikle uygun olan bölgelere, ayaklara ve ayak bileklerine neden daha çok geldiklerini de açklar.
6) HAMLELK
Bebek bekleyen kadnlar büyük ihtimalle sivrisineklerle boumay en son isteyecek insanlardr, ama baz türlere, hamile kadnlar olmayanlara nazaran daha çok ilgi çekici gelir. (tüh!) Afrika’da bir çalmann sonuçlarna göre de hamile kadnlar olmayanlara göre stma tayan sinekleri iki kat daha çok çekiyor; aratrmaclar bunun karbondioksit artmas sonucu olduunu düünüyorlar –hamileliin son dönemlerindeki kadnlarn yüzde 21 daha volümlü nefes vermesinden dolay. Aratrmaclar ayn zamanda hamile kadnlarn karnlarnn daha scak olduunu kefettiler; sivrisinekler de scak vücutlar severler.
7) BRA
Sivrilerin biray sevdiini kim bilebilirdi? Küçük ayyalar. Baka bir çalmada da gr bira içtikten sonra katlmclara önemli derecede daha fazla sinein konduu ortaya çkt. Bilim insanlar bunun terdeki etanol seviyesinin yükselmesinden ve artan cilt ssndan olduunu anlad fakat tam olarak aradaki ilikiyi bulamadlar. Belli ki cingöz haereler sarholar bouna mesken tutmuyorlar. (Kaynak: Gia Dergi)
Karasinekler uygun koşullarda 7 gün içerisinde erginliğe ulaşıp çiftleşebilir. Yaşam süreleri ortam sıcaklığına bağlı olarak hafta arasındadır. Yaşamları boyunca 10 kez yumurta bırakabilirler. Uygun koşullarda tek bir karasinek bir yıl içerisinde milyar karasineğin atası olabilir.