Kaymakamlık Sınavına; Üniversitelerin, Siyasal Bilgiler, Hukuk, İktisat, İşletme, İktisadi ve İdari Bilimler Fakülteleri ile bunlara denkliği Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen yurt dışındaki en az dört yıl süreli fakültelerden mezun olan adaylar girebilmektedir. Sınava, sınavın yapıldığı yılın ocak ayının birinci günü itibariyle otuz beş (35) yaşını doldurmamış olanlar başvurabilmektedir. Sınavda KPSS’ye girme şartı aranmamaktadır.
Sınavda; adaylara sorudan oluşan çoktan şeçmeli test sınavı uygulanmaktadır. 2 Eylül tarihlerinde önceki kaymakamlık sınavlarında Açık uçlu ve boşluk doldurma sorularından oluşan klasik sitemde sınav yapılmaktaydı. Yeni sınav sisteminde Soruların, konular içerisindeki yaklaşık oranı aşağıdaki gibidir:
Kaymakamlık Sınavında Ne Soruluyor?
| Kaymakamlık Sınavında Sorulan Derslerin yüzdelik Dilimleri ve Soru Adetleri |
| Dersin Adı | Yüzdelik Soru Dilimi | SOR SAYISI |
| Genel Yetenek ve Genel Kültür | % 34 | 34 Soru |
| Türkçe | % 14 | 14 Soru |
| İnkılap Tarihi | % 4 | 4 Soru |
| Türkiyenin Sosyo Ekonomik Yapısı | % 10 | 10 Soru |
| Alan Bilgisi | % 66 | 66 Soru |
| Türkiyede Demokratikleşme ve İnsan Hakları | % 6 | 6 Soru |
| Anayasa Hukuku | % 13 | 13 Soru |
| İdare Hukuku | % 18 | 18 Soru |
| Türkiyenin İdari Yapısı | % 14 | 14 Soru |
| Türkiyede Mahalli İdareler | % 9 | 9 Soru |
| İktisat (Ekonomi) ( Mikro- Makro) | % 12 | 12 Soru |
| Genel Toplam | % | Soru |
| Soru Sayısı ve Derslerdeki Yüzdelik Dilimlerde % Onluk Değişme Olabilmektedir. |
Genel Yetenek ve Genel Kültür Testi için hesaplanan standart puan 0,4 ağırlıklandırma katsayısı ile Alan Bilgisi Testi için hesaplanan standart puan 0,6 ağırlıklandırma katsayısı ile çarpılarak toplanmakta ve bu şekilde adayların Ağırlıklı Puanı bulunmaktadır.
Ağırlıklı Puanlar, en büyüğü , en küçüğü Genel Yetenek ve Genel Kültür Testi Ham Puanı ile Alan Bilgisi Testi Ham Puanı toplamının en küçüğü olacak şekilde puanlara dönüştürülmekte ve bu puan Genel Başarı puanı olmaktadır. tam puan üzerinden 70 ve daha yüksek puan alan adaylar, en yüksek puanlı adaydan başlanarak puan sırasına konulmaktadır. 70 ve daha yüksek puan alan adaylardan, ilan edilen kadronun 4 katı aday mülakata katılmaya hak kazanmaktadır. Son adayla aynı puanı alan adaylar da mülakata katılabilmektedir.
Kaymakam Adaylarının Mülakat Süreci
Mülakat sınavın ikinci aşamasını oluşturmaktadır. Mülakat; adayların yazılı sınav konularının yanı sıra, bilgilerinin ölçüldüğü, genel kültür, muhakeme, kavrayış, ifade yetenekleri, genel davranış ve tepkilerinin mesleğe uygunluk açısından değerlendirildiği ve fiziki durumunun tespit edildiği bir aşamadır. Yukarıda belirtildiği gibi, yılında sayılı kanundaki değişiklik ile üç kişilik komisyon üyelerinin( Mahalli İdareler Genel Müdürü, İçişleri Bakanlığı Personel Daire Başkanı, Mülkiye Teftiş Kurulu Başkanı) beş kategori biçiminde belirlenmiş yetenek, beceri ve kişilik özelliklerini 20’şer puan esasından değerlendirmeleri öngörülmektedir.
Kaymakam Adaylığı sınavının nihai başarı listesi, yazılı sınav puanı ile mülakat puanının aritmetik ortalaması esasında en yüksek puan alandan başlamak üzere hazırlanmaktadır. Bu sıralama esnasında nihai puanların eşitliği halinde yazılı puana öncelik tanınacağı, yine eşitlik olursa lisans diploması not ortalaması yüksek olana öncelik verileceği belirtilmektedir. Ancak başarılı sayılmak için, komisyon başkan ve üyelerinin yüz tam puan üzerinden verdikleri puanların aritmetik ortalamasının en az yetmiş olması koşulu bulunmaktadır ( sayılı kanun, madde 2/A). Böylece oluşan başarı listesindeki sıralama doğrultusunda sınav ilanında gösterilen kadro sayısı kadar adayın atamaları yapılmaktadır.
NASIL KAYMAKAM OLUNUR? KİMLER KAYMAKAM OLABİLİR? KAYMAKAM OLMANIN ŞARTLARI NELERDİR?
MESLEĞİN TANIMI
Kaymakam ilçede hükümetin temsilcisi sıfatı ile idarenin başıdır. İlçenin genel idaresinden kaymakam sorumludur. Bakanlıkların kuruluş kanunlarına ilçede lüzumu kadar teşkilatı bulunur. Bu nedenle, ilçenin en büyük mülki amiri olan kaymakam memurlarının hizmetin daha etkin ve verimli yürütülmesi, vatandaşların memura daha çok ulaşımının sağlanması ve kamu binalarının güvenliğinin sağlanması için çalışır.
KAYMAKAMIN GÖREV,YETKİ VE SORUMLUKLARI
1) Kaymakam, kanun, tüzük yönetmelik ve Hükümet kararlarının neşir ve ilanını, uygulanmasını sağlar ve bunların verdiği yetkileri kullanır ve ödevleri yerine getirir. Kaymakam, valinin talimat ve emirlerini yürütmekle görevlidir.
2) Valiler, ilçeye ait bütün işleri doğrudan doğruya kaymakama yazarlar. Kaymakamlar da ilçenin işleri hakkında bağlı bulundukları valilerle muhaberede bulunurlar. Ancak olağanüstü hallerde kaymakamlar İçişleri Bakanlığı ve diğer Bakanlıklarla muhabere edebilirler ve bu muhaberelerden valiye bilgi verirler.
3) Kanun, tüzük, yönetmelik ve Hükümet kararları ve bunlara dayanılarak valiler tarafından verilecek talimat ve emirler ilçe idare, şube başkanlarına kaymakamlar yolu ile tebliğ olunur.
4) Kaymakamlar, dördüncü maddenin son fıkrasında belirtilen daire ve müesseseler dışında kalan bütün Devlet daire ve müessese ve işletmelerini ve özel işyerlerini, özel idare, belediye ve köy idareleriyle bunlara bağlı tekmil müesseseleri denetler ve teftiş ederler. Bu teftiş ve denetlemeyi bizzat veya idare şube başkanları veya validen talep edeceği Bakanlık veya tüzelkişiliği haiz genel müdürlük müfettişleri vasıtasıyla ortaokul veya bu dereceli öğretim müesseselerini de bizzat veya ilgili müfettişleri marifetiyle denetler.
5) Kaymakam, denetlemesi sırasında iş başında kalmalarında mahzur gördüğü ilçe idare şube başkanlarını valinin muvafakatiyle, diğer memur ve müstahdemleri re’sen sorumluluğu altında işten el çektirebilir.
6) Kaymakam, ilçenin her yönden genel idare ve genel gidişini düzenlemek ve denetlemekten sorumludur.
7) Kaymakam, ilçede teşkilatı ve görevli memuru bulunmayan işlerin yürütülmesini, bu işlerin görülmesiyle yakın ilgisi bulunan herhangi bir idare veya daire başkanlığından isteyebilir. Bu suretle verilen işlerin yapılması mecburidir.
8) Kaymakam, ilçedeki idare, daire ve müesseselerde çalışan uzman veya fen kollarına dâhil memur ve müstahdemlerden ilçenin genel ve mahalli hizmetlerine ilişkin işlerin görülmesini asli vazifelerine halel getirmemek şartıyla valiliğe teklif suretiyle isteyebilir. Valilikten alınacak emir üzerine bu memurlar verilen işleri yapmakla görevlidirler.
9) Kaymakam, ilçe memurlarının çalışmalarını ve teşkilatın işlemesini gözetim ve denetimi altında bulundurur.
KAYMAKAM ADAYLARININ STAJLARI
Kaymakam Adayları normal hallerde aşağıdaki sıra ve ortalama sürelerle Kaymakam Adaylığı staj devresine tabi tutulurlar.
İl Merkez stajı 1 ay
Bakanlık Merkez stajı ay
Kaymakam Refikliği stajı 1 ay
Mülkiye Müfettişi Refakatinde Teftiş stajı ay
Bakanlık Merkez stajı-2 4 ay
Yurt dışı stajı 12 ay
Milli Güvenlik stajı ay
Kaymakam Vekilliği stajı 8 ay
Kaymakamlık Kursu 4 ay
1- İl Merkez Stajı; Kaymakam Adayları atandıkları illerde bizzat Valinin veya görevlendireceği Vali Yardımcısının direktif ve gözetimi altında hazırlanacak 1 aylık bir programa göre, valilik birimlerinden başlamak üzere bütün Bakanlıkların ilde mevcut kuruluşlarında ve il belediyesinde çalıştırılırlar.
2- Bakanlık Merkez Stajı (); bu staj döneminde Kaymakam Adayları, Bakanlıkça belirlenen kurumda Yüksek Lisans eğitimine tabi tutulurlar. Aynı staj dönemi içerisinde yabancı dil eğitimi de verilir. Yüksek lisans programı ve programın uygulanacağı kurumun belirleyeceği esas ve usuller çerçevesinde kurumun çalışma takvimine uygun dönemleri kapsayacak şekilde uygulanır.
3- Kaymakam Refikliği Stajı; Asaletleri tasdik edilen Kaymakam Adayları; Bakanlıkça boş veya yıllık izin veya sağlık izini gibi sebeplerle açık bulunan İlçe Kaymakamlıklarına vekil olarak atanırlar.
4- Mülkiye Müfettişi Refakatinde Teftiş Stajı; Kaymakam Refikliği stajını tamamlayan Kaymakam Adayları; Mülkiye Müfettişlerinin yıllık normal teftişleri sırasında ay süre ile Mülkiye Müfettişleri refakatinde görevlendirilirler.
5- Bilgileri artırılmak ve uygulamaları yerinde görmek üzere yurtdışı stajı; Asaletleri tasdik edilen Kaymakam Adayları Sayılı Devlet Memurları Kanununun 78 inci ve 79 uncu maddeleri ve Bakanlar Kurulu Kararı ile verilen kontenjan çerçevesinde bir yıl süre ile bilgileri artırılmak ve uygulamaları yerinde görmek üzere yurtdışına gönderilirler.
6- Milli Güvenlik Stajı; Bu staj döneminde Kaymakam Adayları, Bakanlık ve Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği ile müştereken belirlenecek plan ve program dahilinde ay süre ile Milli Güvenlik ile ilgili konularda Staja tabi tutulur. Staj takvimi, plan ve programı her yıl ocak ayında Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği ile yapılacak protokol ile belirlenir.
7- Kaymakam Refikliği Stajı; İl Merkez Stajını tamamlamış, Kaymakam Adayları; Bakanlıkça bilgi ve tecrübelerinden yararlanılabilecek Kaymakamlar yanına normal olarak 1 ay süre ile Kaymakam Refiki olarak gönderilirler.
Yurtdışına gönderilen Kaymakam adayları bulundukları ülkede Bakanlık Makamınca belirtilecek süre ve esaslar dâhilinde yabancı dil bilgileri artırılmak amacıyla lisans kursuna devam ederler. Yabancı dil eğitiminin sonunda mesleki konularda incelemelerde bulunup uygulamaları yerinde görürler veya bu amaçla mesleki kurslara devam ederler.
Kaymakam adayları devam ettikleri kurslarda alacakları başarı belgeleri ile inceleme sonucu hazırlayacakları raporu okudukları yabancı dilden ve Türkçe ikişer nüsha daktilo edilmiş şekilde, yurda döndükleri tarihi takip eden bir ay içinde Bakanlığa vermek zorundadırlar.
Kaymakam adaylarının yurtdışında bulundukları sürede tutum ve davranışları ile başarı durumları her üç ayda bir Personel Genel Müdürlüğünce mahallinde gözden geçirilir. Her aday için değerlendirme raporu düzenlenir. Yabancı dil eğitimleri süresince yapılan aylık sınavlardan, üst üste iki sınavda başarısız veya dönem sonunda yapılacak olan genel sınavda başarısız oldukları tespit edilenlerle, Devletin itibarını veya görev haysiyetini zedeleyici fiil ve davranışlarda bulundukları tespit edilenler, yurda çağırılır ve haklarında gerekli yasal işlemler yapılır.
ÖZLÜK HAKLARI
Kaymakamların Özlük hakları son 5 yılda oldukça iyileştirilmiştir. Mesleklerinde kendilerini yetiştirdikleri takdirde İçişleri Bakanlığı bünyesinde üst kademe yöneticiliklere, valiliğe terfi edebilecekleri gibi diğer kamu kurum ve kuruluşlarında genel müdürlük, müsteşarlık gibi üst kademe görevlere de atanabilirler. Kaymakamlığın en cazip yönlerinden birisi de aday kaymakamlık eğitimi kapsamında, 1 yıl süre ile İngiltere, Fransa, Rusya, Ürdün gibi ülkelerde eğitim alınmasıdır. Ayrıca 6 yıl Kaymakam olarak çalışan ve en az 35 yaşını dolduranlar Mülkiye Müfettişliği sınavına girebilme hakkına sahip olabilmektedirler. Mesleğin avantajlarının yanında önemli zorlukları da vardır. Sürekli taşrada görece zor koşullarda görev yapmak belirli hizmet süresinden sonra yıpratıcı olabilmektedir.