Keiki Macunu Nasıl Yapılır

Keiki denince akla ilk gelen şey Phalaenopsis orkidelerinin çiçek dallarında oluşan köklü fideciklerdir. Aslında Dendrobium ve Epidendrum gibi diğer orkidelerde de yavru verme olur ve bunlara da keiki denir. Hawai yerli halkının dilinde keiki yavru anlamına gelir. Bu isim bütün dünyada orkide meraklılarının kullandıkları bir terim haline gelmiştir.

Evlerimizdeki orkidelerimizi kendi imkanlarımızla çoğaltmamızın yollarından biri kendiliğinden oluşan keikileri mümkünse anasının üzerinde köklendirerek, mümkün değilse anasından ayırdıktan sonra köklendirerek ayrı saksılarda hayata tutundurmaktır.

Burada şimdilik Phalaenopsis cinsinden orkideleri keikileri yoluyla çoğaltma üstünde duruyorum. İleride bu sayfaya keiki veren diğer türlerin de keiki yoluyla çoğaltılmaları hakkında bilgi ekleyebilirim.

Phalaenopsis orkidelerinde keiki oluşumu

En çok çiçek dallarında oluşur. Nadiren ana gövdede de oluşabiliyor. Önce ana gövdede oluşan keikiler yoluyla Phalaenopsis üretimi konusunu aradan çıkaralım.

Dipte, ana gövdede oluşan keikiler

Nadiren olan bir şeydir. Çok iyi bakılan ve bulunduğu yerin şartları çok uygun olan orkidelerde 3. yıldan itibaren olabilir. Ana gövdede oluşan keikileri ayırmak çok riskli, tehlikeli. Hem ana bitkinin hem keikinin ölmesine neden olabilirsiniz. Ayırmasanız daha iyi çünkü daha zengin görünür. Bakımını doğru yaparsanız bir saksıda daha fazla çiçek sapları ve dolayısıyla yoğun bir çiçeklenme sağlayabilirsiniz. Benim tavsiyem hiç ayırmamanızdır. Ama ille ayırmak istiyorsanız en güvenli yöntemi şudur:

Keiki (yavru) oluştuktan sonra en az 12 ay bekleyin. Ayırma işini mutlaka ilkbahara denk seafoodplus.info etmeyin. Bir veya iki yıl bekleyebilirsiniz.  Yavru orkide iyice güçlenmiş ve bol bol köklenmiş olmalı. Ayırma zamanı İstanbul için mayısın ilk haftası, Ankara için haziran başı çok uygun bir zaman (diğer illerde ise ayırma zamanını bu illerle olan iklim farklılıklarına göre siz belirleyin). Keikili ana orkidenizi sökün ve su dolu kovaya birkaç kez daldırıp çıkararak toprağından ayırın. Yavrunun oluştuğu noktadan her ikisini de kesin. Böylece tüm bünyeyi üçe ayırmış oldunuz. Her üçünü ayrı ayrı saksılara dikip sulayın.

İlk 1,5 ay boyunca her gün akşamdan sabaha kadar sürekli esintiler almalarını sağlayın ve toprak iyice kurumadıkça sulamayın. Akşam ve gece saatlerinde esinti varken üstlerine su fısfıslayın. Islaklık kurumadıkça esinti devam ediyor olmalı yoksa hastalık olur.

Eğer ayırıp saksılara diktikten sonra yapraklarda pörsümeler oluyorsa ve günden güne pörsüme artıyorsa hiç hava almayacakları şekilde naylonla ya da ışığı iyi geçirir bir fanusla kapalı tutun. Her gün güneş battıktan itibaren 3 saat açık tutun. Sonra yine hava almayacakları şekilde kapayın. Üç hafta bu şekilde devam etmek yeterli.

Çiçek dalında nasıl keiki oluşur?

Phalaenopsis orkidelerinin çiçekleri solunca dalını kesip kısaltırız ve o dalın tekrar filizlenmesini, tekrar çiçek açmasını bekleriz. Fakat eğer gündüz boyu ışık şiddeti yeterli olmazsa ve hava pek serin değilse çiçek tomurcukları oluşturacağı bir yan dal uzatmaz. Onun yerine yerine mini yapraklar oluşur. Yani keiki oluşmaktadır. Zamanla yapraklar büyür ve gece boyu esinti mümkünse köklenir. Keikiler her ortamda her şartta kök oluşturmaz maalesef. Bunun için bulunduğu yerin gece boyunca ya serin ve nemli olması ya da sürekli esintili olması gerekiyor.

Anasından ayırmadan önce, dalın üzerinde iken köklenmeleri lazım mıdır?

İki ayrı gerçek var. Birincisi, çiçek sapında oluşan keikinin önce yeterince köklenmesi lazım (yoksa ayırmayıp köklenene kadar bekleyin). Köklenme nemli esintiler sayesinde olur. Yoksa köklenme olsa bile kökler çok kısa kalır. Köklenmelerini sağlamanın ve yeterince uzatabilmenin birçok yolları var. Burada en ucuz ve en kolay yolunu anlatıyorum.

Sphagnum yosunu, bunu bulamazsanız sargı bezi veya tülbent parçasını keikinin dip kısmına kat gevşekçe dolayın. Akşamları başlayarak arasıra su fısfıslayın. Her kupkuru olduğunda yeniden su fısfıslayın. Dışarıda açık havada olması bu usulün yüzde yüz işe yaramasını sağlar. Kök uzayıp sargıların dışına ulaştığında tekrar tamamını gevşekçe sarıp örtün. Böylece kökler yeterince uzar. Ayırmak için 6cm’yi geçmesi yeterli. Daha kısa olmasın.

Köklenmede işin esas püf noktası gece boyunca esintilerin sık olabilmesidir. Hava sıcaklığı 14C dereceden daha soğuk değilse ev içi hava cereyanı bile sağlayın çok işe yarar. Özellikle de gece karanlık saatler boyunca.

İkincisi, sadece mayıs ayında ayırma şartı ile: Bir keikinin anadan ayrılmasında esas gereklilik kök uzatmış olmaları veya uzatmış olduğu köklerin sağlıklı olup olmadıkları değil, keikinin kendi gövdesini güçlü köklenme yapacak kadar güçlendirmiş olmasıdır. Yani bu tamamsa hiç köklenmemiş olsa bile ayrılabilir. Ayırdıktan sonra aşağıdaki gibi saksıya dikersiniz. Güçlü bir şekilde köklenecektir.

Keikilerin anadan kesilip alınmaları ve saksılara dikilmesi

En az iki yaprağı ve en az iki kökü olan keiki ayrılıp saksıya dikilmeye hazırdır. En uygun mevsime gelince, saksıya diktiğinizden itibaren 1,5 ay esinti sağlamak zorundasınız -gece karanlık saatlerde esinti şart-. Sadece bu önemli. Yaşadığınız yerde yazın geceleri ısı 26C derece altına düşmüyorsa yazın yapmayın. Bunun dışında, mayıs başından ağustos sonuna veya eylül başına kadarki dönem uygundur.

Resim 1

Çiçek sapını yavru bağlantı yerinin altından üstünden ortalama 4cm mesafeden kesin (resim 1). Kesik yerlerin kuruması için saksıya dikimi iki gün erteleyin. Bu süreçte kökleri nemli tülbentle kısmen sararak keikiyi havadar bir yerde bekletin.

Resim 2

Phalaenopsis için uygun toprak (çam kabukları + ponza taşı karışımı) doldurduğunuz küçük saksılara keikiyi dikin ve sulayın (resim 2). Dikim ve sulama işini sabah erken saatte yapın. Akşama kadar çok esintili yerde tutun ki toprağın fazla ıslatıcılığı azalabilsin. Gece sabaha kadar yine esintili yerde duracak ve geceleri üzerine ara sıra su fısfıslayacaksınız.

Resim 3

İlk gün yapraklar fena halde pörsüse bile hiç ciddiye almayın. Üç günde durum iyiye gitmezse hiç hava almayacağı şekilde naylonla ya da ışığı iyi geçirir bir fanusla kapalı tutun (resim 3). Her gün güneş battıktan itibaren 3 saat açık tutun. Sonra yine hava almayacağı şekilde kapayın. Üç hafta bu şekilde devam etmek yeterli.

Sulama: Çam kabuklarını tutup sıktığınızda elinize yaşlık gelmiyorsa sulamanız gerekiyor. Ölçü budur. Haftada bir veya iki gibi düzenli aralıklarla sulamak zarar verir.

Besin vermeye başlama: Keikileri saksılara diktikten 2 ay sonra normal Phalaenopsis bakımında olduğu gibi besin verme dahil her şeyi aynı şekilde uygulayın.