Kolesterol Değerleri Kaç Olması Gerekir

Kolesterol Hakk&#;nda Tüm Merak Edilenler

Günümüz toplumunda neyin sa&#;l&#;kl&#; oldu&#;u ve neyin yetersiz oldu&#;u ile ilgili olarak abart&#;lm&#;&#; mitler ve yanl&#;&#; bilgiler vard&#;r. Kolesterol s&#;kl&#;kla bu yanl&#;&#; söylemlere maruz kalm&#;&#;t&#;r.

Peki, asl&#;nda kolesterol nedir? Kolesterol ça&#;&#;m&#;z&#;n yo&#;un ve stresli ya&#;am&#;nda sa&#;l&#;kl&#; olmak için kontrol edilmesi gereken önemli bir sa&#;l&#;k problemidir. Kolesterolün yüksek ç&#;kmas&#; ciddi riskler ta&#;&#;maktad&#;r.

&#;&#;te, kolesterol neden yükselir, kolesterole ne iyi gelir ve kolesterol ilaçlar&#; nelerdir gibi tüm sorular&#;n cevaplar&#;!

Kolesterol Nedir?

Kolesterol, kanda do&#;al olarak bulunan mumsu bir maddedir. A&#;&#;rl&#;kl&#; olarak karaci&#;erde üretilen; ancak k&#;rm&#;z&#; et, yüksek ya&#;l&#; peynir, tereya&#;&#; ve yumurta gibi g&#;dalarda bulunan kolesterol, sa&#;l&#;&#;&#;n korunmas&#; için çok önemlidir ve sadece kan&#;n&#;zdaki seviyenin çok yüksek olmas&#; durumunda bir sorun haline gelir.

Yükselmi&#; kolesterol yayg&#;n bir problemdir ve koroner kalp hastal&#;&#;&#;n&#;n geli&#;iminde bir risk faktörüdür; ancak doktorunuza dan&#;&#;mak, sa&#;l&#;kl&#; bir diyet ve ya&#;am tarz&#;n&#; takip etmek kolesterol seviyelerini dü&#;ürmeye yard&#;mc&#; olabilir.

Kolesterol, lipoproteinler olarak adland&#;r&#;lan araçlarla kan&#;n etraf&#;nda ta&#;&#;n&#;r. &#;ki tip lipoprotein vard&#;r. LDL (dü&#;ük yo&#;unluklu lipoprotein) kötü kolesterol türüdür. Kanda çok fazla LDL kolesterol varsa, arterleri yava&#;ça olu&#;turabilir, bu da onlar&#; daha da daraltarak koroner kalp hastal&#;klar&#; riskini art&#;r&#;r. HDL ise (yüksek yo&#;unluklu lipoprotein), iyi kolesterol türüdür. A&#;&#;r&#; kolesterolü kan dola&#;&#;m&#;ndan uzakla&#;t&#;rmaya yard&#;mc&#; olur ve k&#;r&#;ld&#;&#;&#; ve vücuttan d&#;&#;ar&#; akt&#;&#;&#; karaci&#;ere geri döner.

Kolesterol Belirtileri Nelerdir?

Kolesterol tipik olarak herhangi bir semptoma neden olmaz. Ço&#;u durumda sadece acil durumlara neden olur. Bu nedenle kolesterol hangi bölüm bakar diye net bir cevap verilemez. Kolesterol etkin hastal&#;k kontrolleriyle beraber doktorunuz taraf&#;ndan ölçülmelidir.

Örne&#;in, bir kalp krizi veya felç, kolesterolün neden oldu&#;u hasardan kaynaklanabilir. Bu olaylar genellikle kolesterol arterlerinizde plak olu&#;umuna yol açana kadar gerçekle&#;mez. Plak, arterleri daraltabilir, böylece daha az kan geçebilir. Plak olu&#;umu arteriyel astar&#;n&#;z&#;n makyaj&#;n&#; de&#;i&#;tirir. Bu ciddi komplikasyonlara yol açabilir.

Kolesterolünüzü bilmenin tek yolu kan testidir. Bu, toplam kan kolesterol seviyesinin litre ba&#;&#;na miligram&#;n üzerinde (mg/dL) olmas&#; anlam&#;na gelir. 20 ya&#;&#;n&#; doldurduktan sonra doktorunuza bir kolesterol testi yapmas&#;n&#; mutlaka istemeniz gerekir. Ard&#;ndan kolesterolün her 4 ila 6 y&#;lda bir tekrar kontrol edilmesi gerekir.

Kolesterolün belirtileri ise a&#;a&#;&#;daki gibidir:

• Yüksek tansiyon
• Fazla kilo
• Sigara kullan&#;m&#; veya pasif içicilik
• Genetik faktörler
• Gö&#;üs a&#;r&#;s&#;
• Mide bulant&#;s&#;
• A&#;&#;r&#; yorgunluk
• Nefes darl&#;&#;&#;
• Boyun, çene veya s&#;rt a&#;r&#;s&#;
• Ani denge ve koordinasyon kayb&#;
• Ani ba&#; dönmesi ve kolesterol ba&#; a&#;r&#;s&#;
• Yüz asimetrisi (sadece bir tarafta sark&#;k göz ve a&#;&#;z)
• Kalp krizi

Kalbi kanla besleyen arterler, plak birikmesi nedeniyle yava&#;ça daralabilir. Ateroskleroz ad&#; verilen bu süreç zamanla yava&#; yava&#; ortaya ç&#;kar ve hiçbir semptomu yoktur. Sonunda, bir parça plak k&#;r&#;labilir. Bu oldu&#;unda, pla&#;&#;n etraf&#;nda bir kan p&#;ht&#;s&#; olu&#;ur. Kalp kas&#;na kan ak&#;&#;&#;n&#; engelleyebilir veya oksijen ve besinlerden yoksun b&#;rakabilir. Bu yoksunlu&#;a iskemi denir. Kalp hasar gördü&#;ünde ya da kalbin bir k&#;sm&#; oksijen eksikli&#;i nedeniyle ölmeye ba&#;larsa buna kalp krizi denir.

Kolesterol Neden Yükselir?

Yüksek kolesterol sa&#;l&#;ks&#;z bir ya&#;am tarz&#; nedeniyle olabilir. Diyet ve ya&#;am tarz&#; vücudumuzdaki ya&#; miktar&#;n&#; etkileyebilir. &#;&#;te kolesterol düzeyinizi art&#;rabilecek nedenler:

• Doymu&#; ya&#;&#; yüksek bir yemek yemek
• Fiziksel olarak aktif olmamak
• Fazla kilolu ya da obez olmak
• Sigara içmek

Konu kolesterol oldu&#;unda ya&#;ama biçimimiz genetik yap&#;m&#;z&#; etkileyebilir. Örne&#;in, doymu&#; ya&#; oran&#; yüksek bir yemek, kolesterol seviyesini art&#;ran baz&#; genleri de&#;i&#;tirmeye yard&#;mc&#; olabilir. Baz&#; t&#;bbi durumlar ve reçeteli ilaçlar da kolesterol seviyenizi etkileyebilir. Özellikle, sa&#;l&#;ks&#;z kan ya&#;lar&#;n&#;n (kolesterol ve trigliserid düzeyleri) ortak bir nedeni vard&#;r:

• Diyabet
• Tiroid bezi (hipotiroidi)
• Böbrek sorunlar&#;
• Karaci&#;er sorunlar&#;
• Alkol al&#;m&#; ve kolesterol art&#;ran yiyecekler
• &#;laçlar

Yüksek kolesterol kal&#;tsal olabilir. Ebeveynlerinden biri, bir erkek ya da bir k&#;z karde&#;in yüksek kolesterol hastal&#;&#;&#; varsa, siz de olabilirsiniz. Kan ya&#;lar&#;n&#; etkileyebilecek ’ün üzerinde gen vard&#;r ve bunlar&#;n vücutta nas&#;l metabolize oldu&#;u tam olarak bilinmemektedir. Bazen sadece bir hatal&#; gen kolesterolü tehlikeli seviyelere ç&#;karmak için yeterlidir ve bazen yüksek kolesterol birçok genin küçük etkilerinden kaynaklan&#;r.

Kolesterol Nas&#;l Dü&#;ürülür? Ne &#;yi Gelir?

• Meyve, sebze, kepekli tah&#;l ve fasulye a&#;&#;rl&#;kl&#; beslenmek önemlidir. Çözünür lifte yüksek bitki besinleri, toplam ve LDL kötü kolesterol seviyelerinin dü&#;ürülmesinde özellikle faydal&#;d&#;r ve kolesterol dü&#;ürücü anahtar taktikler aras&#;ndad&#;r.
• Kalbe çok fazla zarar veren doymu&#; ya&#; içeren g&#;dalar aras&#;nda tereya&#;&#;, et, hurma ya&#;&#;, Hindistan cevizi ya&#;&#; ve tam ya&#;l&#; ve az ya&#;l&#; süt, peynir ve krema gibi az ya&#;l&#; süt ürünleri yer al&#;r.
• En iyi diyet kolesterol kaynaklar&#; aras&#;nda yumurta sar&#;s&#;, organ etleri ve kabuklu deniz ürünleri bulunur. Bir tür ya&#; – omega-3 ya&#; asidinin – kalp hastal&#;&#;&#;na kar&#;&#; koruma sa&#;lad&#;&#;&#; kan&#;tlanm&#;&#;t&#;r.
• Somon, uskumru, pisi bal&#;&#;&#;, alabal&#;k, ringa bal&#;&#;&#; ve sardalye gibi so&#;uk su bal&#;klar&#; da tüketilmesi gereken deniz ürünleri aras&#;ndad&#;r.
• Mükemmel bitki proteinleri aras&#;nda fasulye, mercimek, barbunya fasulyesi ve soya fasulyesi gibi bütün fasulyeler bulunur. Kandaki kolesterol seviyelerini yükseltmek yerine, hayvansal protein kayna&#;&#; oldu&#;u için, çekirdekler asl&#;nda kolesterol düzeyinin dü&#;mesine yard&#;mc&#; olur.
• Beyaz ekmek, beyaz pirinç, beyaz makarna ve kek, kruvasan, simit, kraker, kuru kahvalt&#;l&#;k gevrek, tortilla, simit ve cips gibi beyaz unlu yiyeceklerden uzak durulmas&#; gerekir.
• Trans ya&#; yerine ya&#;s&#;z et, f&#;nd&#;k ve kanola, zeytinya&#;&#; ve aspir ya&#;&#; gibi doymam&#;&#; ya&#;lar gibi daha sa&#;l&#;kl&#; alternatifleri tüketmek gerekir.

Kolesterol Diyeti Nas&#;l Uygulan&#;r?

• Bol miktarda çözülebilir lif tüketilmelidir. Çözünür liflerdeki yüksek besinler sindirim sisteminizin kolesterolü emmesini engeller.
• Ayn&#; &#;ekilde kolesterol dü&#;ürücü çay içmeniz de faydal&#; bir diyettir.
• Kolesterol diyetinde tüketilmesi gereken yiyecekler aras&#;nda yulaf ezmesi ve yulaf kepe&#;i gibi tam tah&#;ll&#; hububatlar, elma, muz, portakal, armut ve kuru erik gibi meyveler, fasulye, mercimek, nohut, kara bezelye ve lima fasulyesi gib ikolesterole bitkisel çözüm olan baklagiller vard&#;r.
• Bol bol meyve ve sebze yiyin. Meyve ve sebzeler aç&#;s&#;ndan zengin bir diyet, diyetinizde önemli kolesterol dü&#;ürücü bile&#;ikleri art&#;rabilir. Bitki stanolleri veya sterolleri olarak adland&#;r&#;lan bu bile&#;ikler, çözünebilir lif gibi çal&#;&#;&#;rlar.
• Omega-3 ya&#; asitleri yüksek bal&#;k yiyin. Bu asitler LDL seviyenizi dü&#;ürmez, ancak HDL düzeyini yükseltmeye yard&#;mc&#; olabilirler. Ayr&#;ca kalbi kan p&#;ht&#;lar&#; ve iltihaplar&#;ndan koruyabilir ve kalp krizi riskini azaltabilir. &#;yi bir omega-3 ya&#; asitleri kayna&#;&#; olan bal&#;klar, somon, ton bal&#;&#;&#; (konserve veya taze) ve uskumruyu içerir. Bu bal&#;klar haftada iki kez yemeye çal&#;&#;&#;lmal&#;d&#;r. Beslenme etiketleri, sat&#;n al&#;nan g&#;dalarda ne kadar ya&#;, doymu&#; ya&#;, kolesterol, lif ve sodyum bulundu&#;unu anlaman&#;za yard&#;mc&#; olabilir.

Kolesterol Kaç Olmal&#;? Kolesterol De&#;erleri

Lipoprotein paneli ad&#; verilen bir kan testi kolesterol seviyenizi ölçebilir. Testten önce, 9 ila 12 saat boyunca oruç tutman&#;z (bir &#;ey yemeyin ya da su içmeyin) gerekir.

Total kolesterol – kan&#;n&#;zdaki toplam kolesterol miktar&#;n&#;n bir ölçüsüdür ve kolesterol çe&#;itleri aras&#;nda &#;ki tipi – dü&#;ük dansiteli lipoprotein (LDL) kolesterol ve yüksek dansiteli lipoprotein (HDL) kolesterolü içerir.

• (kötü) kolesterol ldl – ana kolesterol birikimi ve arterlerde t&#;kan&#;kl&#;k yarat&#;r.
• (iyi) kolesterol hdl – arterlerden kolesterolü ç&#;karmaya yard&#;mc&#; olur.

HDL olmayan – bu say&#; toplam kolesterolünüz HDL’nizi azalt&#;r. HDL’niz, LDL ve VLDL (çok dü&#;ük yo&#;unluklu lipoprotein) gibi di&#;er kolesterol türlerini içerir. Kolesterol say&#;lar&#; desilitre ba&#;&#;na miligram cinsinden ölçülür (mg/dL). A&#;a&#;&#;da ya&#;&#;n&#;za ve cinsiyetinize göre sa&#;l&#;kl&#; kolesterol düzeyleri listelenmi&#;tir:

19 ya&#;&#;nda veya daha genç olan herkes:

Kolesterol Sa&#;l&#;kl&#; Seviye Türü
Toplam Kolesterol mg / dL’den az
HDL Olmayan mg / dL’den Az
LDL mg / dL’den az
HDL 45mg / dL’den fazla

Erkekler 20 ya&#;&#;ndan büyükler:

Kolesterol Sa&#;l&#;kl&#; Seviye Türü
Toplam Kolesterol ila mg / dL
HDL Olmayan mg / dL’den Az
LDL mg / dL’den az
HDL 40mg / dL veya daha yüksek

20 ya&#; ve üstü kad&#;nlar:

Kolesterol Sa&#;l&#;kl&#; Seviye Türü
Toplam Kolesterol ila mg / dL
HDL Olmayan mg / dL’den Az
LDL mg / dL’den az
HDL 50mg / dL veya daha yüksek