Kreatin kinaz, vücutta enerji ortaya çıkmasını sağlayan enzimlerden biridir. Bu enzim kalp, beyin ve iskelet kası ağırlıklı olmak üzere vücutta kas dokusu içinde bulunmaktadır. Kas hastalıkları ve kalp kası dokusunda ortaya çıkan hasar durumlarında bu enzim incelenmektedir.
Kreatin kinaz (CK) hücrelerde ve farklı dokularda üretilen bir enzimdir. Temel işlevi ise vücutta yer alan hücrelerin doğru şekilde çalışmasını sağlamaktır. Özellikle kalp krizi belirtileri, kas ve beyin hasarı hastalıklarında teşhise yardımcı olabilmesi adına bu enzimin seviyesi de ölçülmektedir.
CK (kreatin kinaz total) seviyesinin düşük ya da yüksek olması bazı hastalıklara yönelik şüpheler ortaya çıkmasına yol açabilir. Vücut enerjisi seviyesi için bu enzimin önemi çok büyüktür. Kaslarda ortaya çıkan iltihaplarda ve farklı kas hastalıklarında vücuttaki seviyesi ölçülerek tanı ve tedavi süreci için ilk adım atılır.
Kreatin kinaz normal değeri hastalarda her litre için ortalama 10 ve mikrogram arasında olmalıdır. 10 mikrogram seviyesinden düşük olan ya da mikrogramdan yüksek olan seviyelerde bir problem olduğu düşünülebilir.
Ortalama kreatin kinaz yani CK değeri kişiden kişiye değişebilir. Ayrıca testin yapıldığı cihazlarda da referans değerleri farklı olabilir. Bu yüzden ortalama değerler konusunda testin yapıldığı sağlık kuruluşundan bilgi alınmalıdır.
Kreatin kinaz seviyesi hastalarda damardan alınan bir kan örneği ile incelenmektedir. Kreatin kinaz testi adı verilen bu test sonucunda vücuttaki seviyesi ölçülebilir. İnceleme öncesinde egzersiz yapılması, kasta bir travma olması ve enjeksiyon CK değerinin yüksek çıkmasına yol açabilir. Bu yüzden test, hastanın dinlendiği bir anda kas biyopsisi öncesi yapılmalıdır.
İşlem için hastanın kolundan bir kan numunesi alınması yeterlidir. Kalp krizi belirtileri ve bulgularında bu testin yapılması gerekir. Test için ön hazırlık olmasına gerek yoktur.
Hamilelikte kreatin kinaz değerleri ilk dönemlerde düşmektedir. Anne adaylarının vücudunda yaşanan hormon değişikliklerine bağlı olarak CK seviyesinde azalma olabilir. Gebeliğin ilerleyen dönemlerine doğru kreatin kinaz seviyesi normal aralıklara dönmektedir.
Kreatin kinaz düşüklüğü olması genellikle büyük bir hastalığın habercisi değildir. Bu enzim seviyesinin düşük olmasının nedenleri şu şekilde olabilir;
Kreatin kinaz düşüklüğü belirtileri çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir. Bu belirtiler genellikle birçok hastalıkta da görülen durumlar olduğu için yapılacak bir kan testi sonucunda seviyelerin düşük olduğu anlaşılabilmektedir.
Belirtiler şu şekildedir;
Kreatin kinaz düşüklüğü tedavisi için bu duruma yol açan nedenlere bakılır. CK düşüklüğü nedenlerine göre tedavi planı uygulanmaktadır. Hastada uygulanan incelemeler sonrasında hastalık tanısına göre bir tedavi planlanır ve CK seviyesinin normal aralıklara gelmesi sağlanır.
Hastalık durumuna göre ilaç tedavisi ya da diyet uygulanabilir. İncelemede yapılan tahlillere göre kreatin kinaz seviyesi belirlenebilir. Referans aralıklardan düşük seviyede olması durumunda hemen tedavi süreci başlatılabilir.
Kreatin kinaz düşüklüğü olması durumunda beslenme alışkanlıklarında ortaya çıkan değişikliklerle bu seviye yukarı çekilebilir. Kreatin kinaz oranını yükseltebilmek için A vitamini oranı yüksek olan meyve ve sebzelerin tüketilmesi önerilmektedir.
Brokoli, lahana, soğan, pırasa ve sarımsak gibi sebzelerin yoğun olarak tüketilmesi önerilmektedir. Ayrıca turuncu renkli meyvelerle birlikte mango, havuç, patates gibi besinler de CK üretiminin artmasına yardımcı olur.
Kişilerde CK düşüklüğü olması durumunda balık ve yağsız et tüketimi önerilmektedir. Aynı zamanda ıspanak, yeşil biber, kabak ve demir açısından zengin besinlerin de düzenli olarak tüketilmesi seviyenin artmasına yardımcı olacaktır.
Kreatin kinaz düşüklüğü genellikle yüksekliğine göre çok daha normal kabul edilen bir durumdur. Bu seviyenin düşük olması genellikle bir hastalığın habercisi olarak kabul edilmemektedir. Eksikliği olması durumunda vücutta seviyesinin normal aralıklara gelmesi için bazı özel beslenme listeleri ve tedaviler uygulanabilir. Ancak seviyesinin sürekli olarak düşük olması vücutta halsizlik ve ani kilo kayıplarına yol açabilir. Halsizliğe bağlı olarak da kişide hareketsiz yaşama yönelim görülebilir. Bu durumların önüne geçebilmek için uzmanlar kreatin kinaz seviyesinin belirli bir aralığa gelmesi için tedavi planı uygular.
Hastadan alınan kan örneğinin incelenmesinin ardından kreatin kinaz seviyesinin referans değerlerin üstünde olması durumunda kreatin kinaz yüksekliği tanısı konulur. Kreatin kinaz yüksekliği mutlaka dikkate alınması gereken bir durumdur. Bu enzimin seviyesinin yükselmesi birçok nedene bağlı olabilir.
Kreatin kinaz yüksekliği nedenleri şu şekilde sıralanabilir;
Kreatin kinaz (CK) yüksekliği belirtileri arasında en sık karşılaşılan halsizliktir. Yükseklik durumu pek çok semptom ile kendini belli eder.
Kreatin kinaz yüksekliği belirtileri şu şekildedir;
Kreatin kinaz yüksekliği tedavisi için öncelikle bu seviyenin neden yükseldiğine bakılmalıdır. Bu enzimin seviyesinde yaşanan yükselmede ilk tedavi seçeneği olarak yaşam tarzı değişiklikleri önerilmektedir. Öncelikle hastalar kolesterol yükseltme etkisi olan besinleri tüketmemelidir.
Tedavi sürecinde öncelikle hastanın ağır sporlar yapmaması önerilmektedir. Ayrıca kişide kreatin kinaz takviyesi uygulanıyorsa bu takviyenin son bulması istenmektedir. Seviyenin yüksek olmasına bağlı olarak kolesterol seviyesini düşürecek ilaç tedavisi, kolesterol tedavisi, kalp krizi tedavisi gibi süreçler uygulanabilir.
Tedavi sürecinde diyetler de uygulanabilir. Diyet listelerinde protein tüketiminin azaltılmasına dikkat edilmelidir. Ayrıca diyet lifi daha fazla tüketilmelidir. Bunun yanında sıvı tüketiminde de titiz olunmalıdır. Hastalar mutlaka doktorun belirttiği kadar sıvı tüketmeye özen göstermelidir.
Kreatin kinaz yüksekliğini düşürebilmek için öncelikle beslenme alışkanlıklarına dikkat edilmesi gerekir. Doktorlar öncelikle hastaların A vitamini açısından yeterli beslenmesini önermektedir. A vitamini barındıran yiyecekleri daha az oranda tüketmek gerekir.
Kreatin kinaz seviyesinin azalması adına brokoli, erik, yulaf gibi besinleri tüketmenin arttırılması istenmektedir. Spor yapan kişilerde alınan protein miktarına dikkat edilmesi gerekmektedir. Ayrıca kullanılan ilaçlar da doktorlara bildirilmeli ve doktorların ilaç konusundaki tavsiyelerine uyulmalıdır. Kreatin kinaz spor etkinliklerini de etkiler. Hastalar öncelikle spor etkinliklerine de sınırlama getirilmelidir. Hastalar beslenme düzeni ve ilaç kullanımları açısından muhakkak doktora danışmalıdır.
Kreatin kinaz yüksekliği zararları düşünüldüğünden çok daha ciddi olmaktadır. Öncelikle bu enzimin vücutta çok yüksek olması önemli hastalıkların habercisi olabilir. Vücutta CK seviyesi yüksekliği normale döndürülmediğinde kalıcı hasarlar ortaya çıkabilir.
Vücutta CK seviyesi yükseldiyse ve düşürülmesi için bir tedavi uygulanmadıysa beyin hasarı, sakatlık ya da kalp yetmezliği gibi durumlar ortaya çıkabilir. Ayrıca bu enzimin seviyesinin düşürülememesi durumunda böbrek hasarları da görülebilir.
seafoodplus.info
Yayınlanma: - 21 Aralık Güncellenme:
Kan dolaşımı yoluyla böbreklere taşınan daha sonrasında böbrekler tarafından filtrelenen ve idrar yolu ile vücuttan dışarı atılan kreatin hakkında bilinmesi gerekenleri haberimizde bulabilirsiniz… Şimdi, kreatinin nedir? Kreatinin yüksekliği ve düşüklüğü ne anlama gelir? İşte cevapları…
KREATİNİN NEDİR?
Kreatinin, kas metabolizmasından üretilen kimyasal bir atık moleküldür. Kreatinin, kaslarda enerji üretimi için büyük öneme sahip bir molekül olan kreatinden üretilir. Vücudun kreatininin yaklaşık % 2’si her gün kreatinine dönüşür. Kreatinin kan dolaşımı yoluyla böbreklere taşınır. Böbrekler kreatininin çoğunu filtreler ve idrar yoluyla vücuttan dışarı atar. Vücuttaki kas kütlesi günden güne nispeten sabit olduğundan, kreatinin üretimi normal olarak günlük olarak değişmeden kalır.
Kandaki normal kreatinin seviyeleri yetişkin erkeklerde desilitre başına (dL) yaklaşık ila miligram (mg) ve yetişkin kadınlarda desilitre başına ila miligramdır. (Metrik sistemde, bir miligram, bir gramın binde birine eşit bir ağırlık birimidir ve bir desilitre, bir litrenin onda birine eşit bir hacim birimidir.)
KREATİNİN YÜKSEKLİĞİ NE ANLAMA GELİR?
Kanda kreatinin yüksekliği genelde böbrekte bir sorun olduğu anlamına gelir. Hem akut hem de kronik böbrek yetmezliklerinde yükselir. Bu testin seviyesi ne kadar yüksekse böbrek fonksiyonları o kadar bozulmuştur. Bu testin 4 mg/dL seviyesinin üzerinde olması böbrek fonksiyonlarında ciddi bozukluk olduğunu gösterir. Bu testin 10 – 12 mg/dL üzernde olması diyaliz gerektiren bir duruma işaret eder.
Yüksek kreatinin belirtileri şunlardır:
– Bulantı, kusma
– İştahsızlık
– Ellerde, ayaklarda şişlik, vücudun su toplaması, ödem
– Halsizlik, yorgunluk
– Nefes darlığı
– Bilinç değişikliği
– Cilt kuruluğu
– İdrar miktarında azalma veya artma
– Tansiyonda yükselme
KREATİNİN DÜŞÜKLÜĞÜ NE ANLAMA GELİR?
Kreatinin düzeyinin normalden düşük çıkmasının hiç bir klinik önemi yoktur. Kreatinin düşüklüğü ile gelen semptomlar altta yatan duruma bağlıdır. Aşağıda belirtilen durumlar kreatinin düşüklüğüne neden olabilir:
– Kas distrofisine benzer kas hastalıkları: Herhangi bir kas hastalığının semptomları arasında kas zayıflığı, kas sertliği, kas ağrısı ve hareket kabiliyetinde sınırlılık vardır.
– Karaciğer rahatsızlıkları: Karaciğer fonksiyonunun kötü olması, kreatin üretimine engel olur, bu da düşük kreatinine neden olabilir. Semptomlar sarılık, karın ağrısı, karın şişkinliği, kanlı veya katranlı dışkıları içerir.
– Aşırı su kaybı: Hamilelik, aşırı su alımı ve bazı ilaçlar buna neden olabilir.
Yetersiz beslenme, ağır kilo kaybı ve uzun süredir devam eden hastalıkları olan kişilerde kas kütlesi zamanla azalır ve bu nedenle kreatinin düzeyi yaşları için beklenenden daha düşük olabilir.
hamileliknefes darlığı