Güncelleme Tarihi:
LinkedinFlipboardE-postaLinki KopyalaYazı Tipi
Müslümanların geneli Hadis bilimi hakkında az da olsa bilgi sahibi olabilir. Hatta bu bilgilerini arttırmak amacıyla Hadis niteliğinde yazılan pek çok kitaptan faydalanabilir. Bu kitapları okuyan kişiler mutlaka bir Hadis kaynağı olarak Kütübi sitte kitabını da duymuştur. Müslümanlar arasında bu kitabı detaylıca okuyanlar da vardır. Hadis bilimiyle ilgili bilgi sahibi olmak isteyen bu kitabı okuyabilir.
Kütübi Sitte Nedir?
Ehli sünnet alanında en iyi Hadis kaynağı olarak kabul edilen sağlam bilgileriyle dikkat çeken altı kitap anlamına gelen kitap serisine Kütübi sitte denmektedir.
Müslümanlar tarafından bu kitap oldukça merak edilmektedir. Tanımdan da anlayacağımız gibi Kütübi sitte 6 adet ayrı kitaptan oluşmaktadır. Bu kitaplara Hadis kitabı da denmektedir.
6 kitabın tamamına verilen isim Kütübi sitte olsa bile kitapların her birinin ayrı ayrı isimler verilmiştir. İşte Kütübi sitte içinde yer alan 6 kitap şunlardır:
Sahih-i Buhari
Sahih-i Müslim
Sünen-i Nesai
Sünen-i Tirmizi
Sünen-i Ebu Davud
Sünen-i İbn Mace
Kütübi sitte kelime anlamı olarak Arapça kökenlidir ve Türkçe karşılığı da 6 kitap demektir. Kütüp sözcüğü tek başına Arapçada kitap anlamına gelmektedir. Sitte kelimesi ise Arapçada tek başına 6 rakamı demektir. Kelimelerin birleşimi buradan gelmektedir.
Kütübi Sitte Ne Zaman Yazıldı?
Kütübi sitte kitaplarının her birinde çok sayıda Hadis bulunmaktadır. Kolektif yazarlardan oluşan Kütübi sitte kitaplarının tam olarak ne zaman yazıldığı bilinmese de yayınlanma tarihi senesidir.
Kütübü Sitte Yazarları Kimlerdir?
Kütübi sitte Hadis ansiklopedisi kitabı olarak bilinmektedir. Teysîru'l-Vusûl isimli kitap da bir Hadis kitabıdır. Bu kitapta da çeşitli Hadislere yer verilmiştir. İşte Sünen-i İbn Mâce yani Kütübi sitte kitaplarının bir tanesinde de Teysîru'l-Vusûl kitabında bulunan Hadislere de yer verilmiştir. Fakat Merhum Prof. Dr. İbrahim Canan ise Teysîru'l-Vusûl kitabında bulunmayan Hadisleri de Sünen-i İbn Mâce kitabına ilave ederek tercüme etmiştir. Bu sayede Kütübi sitte eseri ortaya çıkmıştır. Düşünün ki Teysîru'l-Vusûl kitabında tane Hadis vardır. Yani Kütübi sitte eserlerindeki Hadis sayısı bu sayıdan oldukça fazladır. Bu sebepten dolayı da kaynağı sağlam Hadis kitabı olarak kabul edilmektedir. Günümüz için Kütübi sitte kitaplarını bir araya getiren yazar olarak Merhum Prof. Dr. İbrahim Canan olarak bilinmektedir.
İşte Kütübi sitte yazarları kitaplarıyla beraber şöyle sıralanmaktadır:
İbn Mâce el-Kazvînî: Sünen-i İbn Mace
Muhammed el Buhari: El camiu's sahih
Müslim bin Haccac: El camiu's sahih
Ali ibn Sinan el Nesai: Sünen-i Nesai
Muhammad ibn Isa at Tirmizi: Sünen-i Tirmizi
Ebu Davud es-Sicistâni: Sünen-i Ebu Davud
Kütübi Sitte Yazılma Sebebi Nedir?
Kütübi sitte kitaplarının elbette ki yazılma sebebi vardır. Bu kitapların yazılmasındaki asıl amaç Hadisler aracılığıyla İslam dinini anlatmak ve anlamaktır. Hadisler sayesinde Kuranı rehber edinmekten başka bir çözüm olmadığını insanlara göstermektir. Kitaplarda İslam dini adında oluşturulan bölümler de vardır. Bu bölümlerde tarihte Hz. Muhammet adına uydurulmuş sözlerin gerçekleri de anlatılmaktadır. Aynı zamanda Hz. Muhammet'in rivayetlerinde de bahsedilmektedir. Kütübi sitte önemli bilgileri Müslüman halkın duyması ve bilgilenmesi amacıyla yazılmıştır. Bu bilgilerin tamamını içerdiği için de Kütübi sitte çok önemli İslami kaynağı oluşturmaktadır.
Kütüb-i Sitte veya Sihahi Sitte (Arapça: الكتب الستة), Ehlisünnethadis kitapları içinde kendisine en çok güvenilen altı kitap anlamına gelen kitaplara verilen addır. Bu kitaplar Ehlisünnet nezdinde o kadar güvenilirdir ki kendi dini kaynaklarını Kur’an-ı Kerim’den sonra bu kitaplardan almaktadırlar. Her ne kadar bu kitaplardan ikisi sahih, dördü sünen olarak adlandırılsa da hepsine sihah (sahihler) demektedirler. Ehlisünnete ait bu altı kaynak kitap şunlardır:
Şia hadis uzmanları ve hatta bir kısım Ehlisünnet âlimleri hadis kriterlerine göre, bu kaynaklarda belirtilen bazı hadisleri zayıf ve uydurma olarak değerlendirmektedirler.
Sahih-i Buhari, “el-Camiu’l-Musnedu’s-Sahihu’l-Muhtasar min Umuri Resulullah (s.a.a) ve sünenuhu ve eyyamuhu” tam adıyla, Ehlisünnet nezdinde Kur’an-ı Kerim’den sonraki en güvenilir hadis kitabıdır. Muhammed bin İsmail Buhari (h. ) tarafından 16 yılda bin hadis arasından seçilerek yazılmıştır.[1] Bu kitap, inanç ve fıkıh konularını kapsamaktadır.
Sahih-i Buhari, 97 kitap, baptan oluşmaktadır. Sahih-i Buhari’deki hadislerin sayısı farklı rivayetlerde farklılıklar göstermektedir.[2] Sahih-i Buhari’deki hadislerin sayısı, tekrarları ile birlikte İbn Salah’ın dediğine göre hadistir ve yine ona ve Nevevi’ye göre tekrar edilen hadisler silindiğinde kadardır, ama İbn Hacer’e göre hadis sayısı ’dir.[3]
Denildiğine göre Buhari, kitabını bitirdikten sonra Ahmed bin Hanbel, Ali bin Medeni ve Yahya bin Muin gibi Ehlisünnet hadis imamları ve bilginlerine göstermiş, onlar da 4 hadis dışındaki hadislerin sıhhat ve doğruluğuna tanıklık etmişlerdir.[4]
Ehlisünnet, Kur’an’dan sonraki en doğru kitabın Sahih-i Buhari ve ondan sonra Sahih-i Müslim olduğunda ittifak etmiştir.[5]
Sahih-i Buhari’ye ’ün üzerinde şerh ve talik yazılmıştır.[6] Onlardan en önemlilerinden bazıları şunlardır:
Şia ulemalarına göre, elde olan bazı kanıtlar ve deliller bu kitapların güvenilirlik ve itimadını azaltmaktadır. Örneğin:
“el-Müsnedu’s-Sahih” ve “el-Musned ve’l-Camiu’s-Sahih” gibi çeşitli isimlerle tanınan Sahih-i Müslim, Müslim bin Haccac Nişaburi (h. ) tarafından yazılmıştır.[9] Sahih-i Müslim, Ehlisünnet için Sahih-i Buhari’den sonraki en önemli kitaptır.[10] Bu eser de Sahih-i Buhari gibi Ehlibeyt İmamlarından İmam Hadi ve İmam Hasan Askeri (aleyhima’s-Selam) zamanında yazılmasına rağmen, onlardan hiçbir iz ve rivayet yer almamıştır.[11]
Sahih-i Müslim, 54 kitap (öyle anlaşılıyor ki kitapların bablaştırılması yazarı tarafından yapılmamıştır) ve hadisten oluşmuştur. Bu hadisler denildiğine göre bin hadis arasından seçilmiştir.[12]
Sahih-i Müslim, Buhari’nin aksine Ehlibeytin bazı menkıbesine yer vermiş ve Şia’nın bazı inanç ve itikadını teyit eden hadislerden bazılarını nakletmiştir. Örneğin:
Sahih-i Müslim’e yazılan önemli şerhlerden bazıları şunlardır:
Sahih-i Müslim, senet ve metin açısından eleştirilerden uzak değildir. Bazı isnatlarda, müellif ve ravi arasındaki raviler yer almamış (talik) ve bazı yerlerde ravilerin sözleri de derç edilmiştir. Yani indiraç (eklenme ve katılma) gerçekleşmiştir (mudric, maktu’).[16] İbn Hacer Askalani, “Vukuf ale ma fi sahihi’l-Müslim mine’l-Mevkuf” adlı kitabını bu konu üzerine telif etmiş ve orada hadisin mevkuf ya da maktu olduğunu zikretmiştir.[17] 14 yerde talik bulunmakta ve kaç yerde tedlis de görülmüştür.[18] Yine Sahih-i Müslim’de uydurma ve sahte hadisler bulunmaktadır. Bu da kitabın ciddi bir şekilde itibarını ve değerini düşürmektedir.[19]
Sünen-i Ebu Davud, Ebu Davud Secistani ismiyle ünlenen Süleyman bin Eş’es (h. ) tarafından yazılmıştır. Bu kitap, hadis, 40 fıkhi kitabı içermektedir. Kitapta “el-Mehdi”, “Melahim ve Rıza-ı Kebir” gibi mefhumlar yer almıştır.[20] Ebu Davud’un kitabında nakledilen hadislerin bir çoğu diğer bazı Sünni âlimler tarafından eleştirilmiştir (kadh ve cerh). Bazı Ehlisünnet âlimlerinin de itiraf ettiği üzere, bu kitapta zayıf hadisler, hatta uydurma ve sahte hadislerin sayısı oldukça çoktur. İbn Cevzi, bu hadislerden bir kısmını “el-Mevzuaat” adlı eserinde zikretmiştir. Muhammed Nasrettin el-Bani, Sünen-i Ebu Davud’daki zayıf hadisler adı altında bir kitap telif etmiştir. Bu kitapta, ’ün üzerinde zayıf hadisin olduğunu, 50 hadisin münkir, 50 hadisin şaz olduğunu belirtmiştir.[21]
Sünen-i Ebu Davud’a yazılmış en önemli şerhlerden bazıları şunlardır:
Sünen-i Tirmizi, Buhari’nin öğrencilerinden Muhammed bin İsa Tirmizi (h. ) tarafından yazılan bu eser, 46 kitaptan oluşmaktadır.[25] Sünen-i Tirmizi’de nakledilen bazı hadisler, uydurmadır ve Hz. Peygamber Efendimize (s.a.a) yalan nispetinde bulunulmuştur. Hafız İbn Cevzi ve Ehlisünnetten bazı âlimler, bu kitaptaki bazı hadislerin uydurma olduğunu açıkça beyan etmişlerdir.[26]
Tirmizi’de, sakaleyn hadisi, Tathir ayetinin nüzul sebebi, İmam Ali, İmam Hasan ve İmam Hüseyin’in menkıbelerinin zikredilmesi[27]İbn Teymiye’nin bu kitabı eleştirmesine neden olmuş, bu da bu kitabın Vahhabi-selefilerce ve İbn Teymiye taraftarlarınca itibarını kaybetmesine neden olmuştur.[28]
Bu kitapta Müminlerin Emiri Hz. Ali’nin (aleyhi selam) faziletlerini açıklayan hadisler, tahrif edilmiştir. Örneğin “Ben ilmin şehriyim, Ali de onun kapısıdır” hadisi şerifi, “Camiu’l-Usul” kitabında Sünen-i Tirmizi’den nakledilerek verilmesine rağmen eldeki Süneni Tirmizi kitaplarında bu hadis yoktur.[29]
Sünen-i Kebir-i Nesai ve Sünen-i Kebir olarak da bilinen Sünen-i Nesai, Ebu Abdurrahman Ahmed bin Ali bin Şuayb Nesai (h. ) tarafından yazılmıştır.[30]
Nesai’de zayıf hadisler oldukça fazladır. İbn Kayyum, “Zadu’l-Mead fi Huda Hayru’l-İbad” kitabında Nesai’den hadisler nakletmiştir, ancak hadis bilimi uzmanları senet, delalet veya her iki açıdan da bu kitaba itirazlar yöneltmişlerdir.
Nasrettin el-Bani de kitabında Nesai’de senet açısından seksenin üzerinde zayıf hadis olduğunu belirtmiş ve ’ün üzerinde zayıf hadis olduğunu yazmıştır.[31]
Nesai, insanların kitabındaki tüm hadislerin doğruluğunu sorgulaması üzerine şöyle cevap vermiştir: “Ondaki hadislerin hepsi sahih değildir.” Sonra kitabındaki doğru hadisleri istihraç ederek çıkarmış ve onu Mücteba (seçilmiş) veya Sünen-i Sağir diye adlandırmıştır.[32]
İbn Mace diye bilinen Sünen-i ibn Mace, Muhammed bin Yezid bin Mace Kazvini (h. ) tarafından yazılmıştır.[33]
Bu kitap, hadisten oluşmakta ve doğru, hasen, zayıf ve 99 münkir hadis bulunmaktadır.[34]
Sünen-i İbn Mace’nin haşiye yazarı, İbn Mace kitabında kadar hadisin senedinin zayıf olduğunu belirtmiştir. İbn Mace’de zayıf rivayet ve mevzu (sahte) hadis o kadar çoktur ki Ehlisünnetin ileri gelenleri bu kitabı Kütüb-i Sitte’den çıkarmış ve Sünen-i İbn Mace’nin sihahtan sayılabilecek liyakatinin olmadığını ileri sürerek Malik İbn Enes’in “Muvatta” kitabını altıncı doğru kitap olarak tanıtmışlardır.[35] Sünni âlimlerinin bir çoğuna göre İbn Mace’nin süneni zayıf ve uydurma hadislerle doludur. El-Bani, Sünen-i İbn Mace’nin kitabını ve Abdulbaki’nin yazdığı Miftahu’s-Sünen kitaplarını eleştirmiştir.[36]
Bu altı kitap, inanç, ahkâm, tefsir ve İslam tarihi konusunda Ehlisünnetin en güvenilir kitaplarından sayılmaktadır. Öyle ki Sünniler tüm konularda bu kitaplardaki hadislere istinat etmekte ve onlara güvenmektedir. Bundan dolayı, Sünnilere göre Sihah-ı Sitte’de bulunan her şey doğru sayılmaktadır.
Sünnilere göre Sahih-i Buhari ve Sahih-i Müslim öteki dört kitaptan daha çok güvenilirdir.[37] Öyle ki bu iki kitapta yer alan hadislerin tamamını doğru kabul etmekte ve sıhhatinde kuşku duymanın icmaya aykırı olduğuna inanmaktadırlar. Elbette Ehlisünnet ulemalarından bazıları, Kütüb-i Sitte’de zayıf ve uydurma hadislerin olduğuna inanmakta ve bundan dolayı bu konuda kitaplar yazılmıştır.[38]
Şia ulemaları açısında, bu kitaplarda hem güvenilir hem de güvenilmeyecek hadisler (hadis diye nakledilen sözler) vardır ve hatta bu hadislerden bazıları akıl ve Kur’an naslarına aykırıdır. Dolayısıyla bu kitaplardaki hadisler senet ve metin açısından incelendikten sonra hakkında görüş bildirmek gerekir.
Bu kitaplardaki hadislerin tamamı sahih kabul edilirse dereceleri de (Sahih-i Buhari ile diğerleri arasında bir fark olmamalıdır) aynı olmalıdır.[39]
Dosya:Şiiler Neden Sahihi Buhari’ye İtimat Etmemekte Ve Hadis seafoodplus.info
Yazarlar | Müslim bin Haccac, Muhammed el Buhari, Muhammad ibn Isa at Tirmizi, Ali ibn Sinan el Nesai, Ebu Davud es-Sicistani, İbn Mace el-Kazvini |
---|---|
Tür | Dinî· Biyografi |
Yayım | |
Yayımcı | Akçağ Yayınları, Server Yayınları, Mirac Yayınları, Polen Yayınları, Karınca Polen Yayınları |
ISBN |
Kütüb-i Sitte (Arapça: الكتب الستة, Farsça: صحاح سته), Altı Kitap anlamına gelen, Ehl-i Sünnet tarafından en sağlam Hadis kaynakları olarak kabul edilmektedir:[1][2][3]
Bu 6 hadis kitabının tamamına Kütüb-i Sitte denir. Kütüb-i Sitte içerisinde yer alan Hadisi Şerifler sahih hadis olarak kabul edilmektedir.