Laparoskopi (kapalı ameliyat) nedir?
Laparoskopi göbek deliğinden 1 cm çapında bir teleskop ve kameranın girilmesi ve 0.5 cm çapında yardımcı trokarların (içinden alet geçen borular) girilmesi ile yapılan ameliyat yöntemidir.
Genel anestezi ile yapılır. Hasta uyutulduktan sonra karın boşluğuna göbek içerisinden ince bir iğne ile girilir ve karın içerisi karbondioksit gazı ile şişirilir. Belli bir başınca ulaşıldıktan sonra 1 cm çaplı trokar göbek deliğinden karın boşluğuna sokulur. Bu boru içerisinden teleskop (ucunda kamera başı takılıdır) sokulur. Üst karın içi organlar incelenir. (Üst karın organları olan karaciğer, safra kesesi, mide vb.). Daha sonra alt karın içi organlar görüntülenir (rahim, her iki yumurtalık, her iki tüp, idrar torbası, bağırsaklar ve Douglas boşluğu). Sonra hastaya Trendelenburg pozisyonu verilir (Bu pozisyonla baş iyice aşağıya alınır.). Sonra yapılacak ameliyatın çeşidine göre çapı 0.5 cm olan yardımcı trokarlar (1, 2, 3 veya 4 adet) karın boşluğuna yanlardan sokulur. Bu borulardan aletler sokularak cerrahi işlem yapılır. Cerrahi bittikten sonra trokarlar çıkarılır ve karın içerisindeki gaz boşaltılır. Genellikle hasta 3-4 saat ayılma bölümünde izlendikten sonra evine öneriler ile gönderilir.
Cerrahın deneyimi yeterli ise laparoskopi ile her türlü jinekolojik ameliyat yapılabilir. Laparoskopinin (kapalı ameliyat) açık ameliyata göre sayısız üstünlüğü mevcuttur. Bu nedenle cerrahın deneyimi yeterli ise laparoskopi her zaman tercih edilmelidir. Laparoskopinin (kapalı ameliyat) açık ameliyata göre avantajlarını görmek için lütfen tıklayınız. Doktorunuz ile detaylı olarak laparoskopik yöntem açısından tartışmalısınız.
Laparoskopinin en sık kullanıldığı ameliyatlar:
Laparoskopi işlemine bağlı özellikle yapılması gereken bir işlem yoktur. İşlem öncesi 8 saatlik dilimde hiçbir şey yiyip içilmemelidir (Sigara da içilmemelidir. Kanı sulandırıcı ilaçlar (aspirin, Clexan vb.) gibi ilaçlar kesinlikle alınmamalıdır. 1 hafta içerisinde bu ilaçlardan alınmış ise doktorunuza mutlaka bilgi verilmelidir. Ameliyat öncesi endişeye bağlı uykusuzluk problemi için doktorunuzdan sakinleştirici ilaçlar alabilirsiniz. Örneğin işlem öncesi akşam 5 mg Diazem tablet geceyi iyi geçirmenizi sağlar.
Hastaneye gelirken rahat bir şeyler giyilmelidir. Makyaj yapılmamalıdır. Ruj veya oje varsa çıkarılmalıdır. Yüzük, küpe gibi takılar getirilmemelidir. Rutin kullandığınız ilaçlar var ise birlikte getirilmelidir. İşlemden bir gün önce duş veya banyo yapmak faydalıdır.
Hastaneye geldiğinizde veya öncesinde doktorunuz size hasta onam formunu okutup imzalamanızı isteyecektir. Laparoskopi onam formu için tıkayınız.
Laparoskopi işlemi öncesi ameliyathaneye ayaktan başvuruyor iseniz genellikle günlük cerrahi kısmından giriş yaparsınız. Burada üstünüze ameliyat kıyafeti giydirilir ve bir sedye yardımı ile cerrahi odasına alınırsınız. Burada genellikle kolunuzdan veya elinizin üzerinden anestezi teknisyeni tarafından bir damar içi katater takılır. Time-out denilen güvenli cerrahi prensipleri dâhilinde sizin adınız, doktorunuzun adı ve yapılacak olan cerrahi işlem yüksek ses ile söylenir. Daha sonra anestezi uzmanı tarafından sizi uyutacak ve gevşetecek ilaçlar verilir. Cerrahi sırasında hiçbir şekilde ağrı hissetmezsiniz. Derin bir uyuma gerçekleşir.
Laparoskopi mutlaka bu konuda özel eğitim almış, tecrübeli, deneyimli ellerde yapılmalıdır. Anestezi aldığınız için anesteziye bağlı olumsuzluklar nadir olsa da olabilir. Bağırsak delinmesi nedeni ile bağırsaklarınız geçici olarak (yaklaşık 2 ay) karın dışına verilebilir ki bu 2 ay sonra içeri alınır. Büyük damarlar zedelenir ise hayati tehlike nadir de olsa görülebilir.
Titreme, ateş, karında aşırı şişlik, gaz çıkaramama, idrar yapamama, gaita yapamama, bulantı kusma, karında aşırı geçmeyen ağrı vb. gibi durumlarda doktorunuza haber vermelisiniz.
Hasta açısından bakıldığında kapalı ameliyatın açık ameliyata göre sayısız avantajı vardır. Fakat kapalı ameliyat cerrah açısından açık ameliyata göre çok daha zor olan ve deneyim gerektiren bir yöntemdir. Maalesef deneyimsiz ellerde kapalı ameliyatlarda istenmeyen problemler çıkma olasılığı daha yüksektir (Bağırsak delinmesi ile dışkının yaklaşık 2 ay karın dışına verilme zorunluluğu, büyük damar zedelenmesi sonucu ölüm vb.). Bu nedenle kapalı ameliyatlar (laparoskopi, histeroskopi) mutlaka bu konuda özel eğitim almış, deneyimi olan kadın doğum uzmanları tarafından yapılmalıdır. Kapalı ameliyat öncesi doktorunuzuz bu özel eğitimi alıp almadığını, yeterli deneyimini olup olmadığını mutlaka araştırınız.
Kapalı ameliyatlar ile ilgili daha fazla bilimsel bilgi istiyor iseniz lütfen tıklayınız (Doç. Dr. İbrahim Esinler ve Dr. İlker Selçuk tarafından yazılmıştır)
Laparoskopide kullanılan bazı aletler
Laparoskopide kullanılan bazı trokarlar
Göbek deliğinden gaz verilmesi için kesi yapılmak üzere (Hasta sırt üstü düz şekilde yatmakta)
Aletler karın boşluğuna sokulmuş ve cerrahi yapılıyor (Hastanın başı aşağı doğru indirilmiş)
Sancısı Nasıl Giderilir Ne İşi Gelir?
Gaz sancısı zaman zaman bireylerin hayatını kabusa çevirebilen bir durumu yaratabilir. Özellikle de ameliyat sonrası gaz çıkaramama nedeniyle ortaya çıkan gaz sancıları bireyleri çok fazla zorlayabilen bir duruma gelebilmektedir. Bu durum neticesinde kişiye adeta acı veren bir tablonun ortaya çıkmasına sebep olan gaz sancısını gidermesi için uygulanabilecek bazı bitkisel yollar bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Rezene tohumu: Gaz giderici özelliğine sahip olması bakımından gaz sancılarına, bağırsak sorunlarına birebir olan doğal çözümlerden bir tanesidir. Ağza birkaç rezene tohumu alıp çiğnemek ya da çayını demleyerek tüketmek gaz sancısına iyi gelir.
- Papatya çayı: son derece rahatlatıcı etkiye sahip olmasının yanında yatıştırıcı özelliğiyle gaz kramplarını engeller, iltihap giderici bir etki ortaya koyar.
- Kimyon: 1 bardak suyun içerisine 1 tutam kimyon atılarak 10 dakika demlendirdikten sonra elde edilen bu çayı süzdükten sonra yemeklerin ardından içmek faydalı olacaktır. Böylece gaz sancılarının hafiflemesini önemli ölçüde sağlayacaktır
- Karbonat: 1 su bardağı ılık suyun içerisine 1 veya yarım çay kaşığı kadar karbonat ilave edilerek karıştırıldıktan sonra içilir. Karbonatlı su gaz sancısının giderilmesine yardımcı olur.
Sıcak su torbası: Sancı olan bölgeye sıcak su torbasını dikkatli bir şekilde yerleştirdikten sonra yaklaşık olarak bir 5 dakika kadar süre bekletmek gaz sancısının hafiflemesine yardımcı olacaktır.
Gaz Yapmayan Yiyecekler
ameliyat sonrası gaz yapmayan yiyecekleri tüketmek hastaya önemli ölçüde büyük fayda sağlayacaktır. Bu anlamda gaz yapmayan yiyecekleri şu şekilde listelemek mümkündür:
- Rafine edilmemiş pirinç
- Sarımsak,
- Keten Yağı,
- Muz,
- Karahindiba,
- Fesleğen,
- Kırmızı et ve sakatatlar,
- Yoğurt çorbası
- Peynir,
- Zeytin
- Yoğurt
- İçerisinde bakliyat bulunmayan çorbalar
- Tavuk
- Fındık
- Yulaf ezmesi
- Balık
- Ceviz,
- Badem
- Ekmek,
- Zencefil
- Tahıl
- Fesleğen
- Kabak
- Rezene
- Patlıcan
- Patates
- Karpuz
- Elma
- Salatalık
- Hurma
Ayrıca tüketilecek olan besinlerin gaz yapmaması için farklı pişirme tekniklerini uygulama yoluna da gidilebilir. Örneğin gıdaları kızartarak pişirmeyi tercih etmek yerine haşlayarak pişirmek besin maddesinin içeriğindeki gazını alacaktır. Böylece daha sağlıklı ve hafif besinler tüketilerek gaz sorunlarının yaşanmasının önüne geçilebilmesi mümkün olacaktır. Bu anlamda besinleri haşlayarak tüketmeye önem vermek kişiye büyük yarar sağlayacaktır.