Makatta Kanama Ve Karın Ağrısı

Kalın bağırsağın son kısmı olan ve dışkının depolandığı bölge rektum olarak tanımlanır. Tıp dilinde rektal kanama olarak tanımlanan makattan kan gelmesi, kişinin yaşam kalitesini düşüren rahatsızlıklardan biridir. Kişinin makatından kan gelmesi, çoğunlukla dışkılama sırasında fark edilse de bazı durumlarda tuvalet kağıdında ya da iç çamaşırında lekelenme şeklinde de görülebilir.

Toplumda yaygın olarak görülen makatta kanama, son derece önemli sağlık problemlerinin belirtisi olabilir. Bu yüzden dışkıda kan varlığında kanamanın neden kaynaklandığının mutlaka araştırılması gerekir. Rektal kanama çoğunlukla hemoroid, anal fissür, irritabl bağırsak sendromu, kalın bağırsak polipleri gibi bazı hastalıkların belirtisi olarak görülebileceği gibi kolon ve rektum kanserlerine bağlı olarak da görülebilir. Dolayısıyla makattan kan gelmesi durumunun kendiliğinden iyileşmesini beklemek, altta yatan odak hastalığın ilerlemesine, tanı ve tedavinin gecikmesine yol açabilir. Makattan kan gelmesi belirtilerine geçmeden önce sıklıkla sorulan "Rektal kanama nedir?" sorusunu yanıtlamak gerekir.

Makattan Kan Gelmesi Nedir?

Makat bölgesinde var olan sorunlar, çoğunlukla kişinin çekincelerinden dolayı dile getirilmez. Beslenme ve tuvalet alışkanlıklarının değişmesine, kişinin yaşam kalitesinin düşmesine neden olan bu durum çok ciddi sağlık problemlerinin belirtisi olabilir. Toplumda yaygın olarak görülen bu şikayetlerin kaynağının doğru şekilde belirlenebilmesi ve erken dönemde tanı koyulabilmesi için son derece önemli olan hekim muayenesini ertelemek, şikayetin geçmesini beklemek doğru bir yaklaşım değildir.

Makattan kan gelmesi şikayeti, alt gastrointestinal sisteme bağlı olabileceği gibi perianal bölge ya da farklı bir deyişle makat ve çevresinden de kaynaklanabilir. Kanamanın şiddeti çoğunlukla kanamaya yol açan etkene bağlı olarak değişiklik gösterir. Bazı durumlarda istirahat hâlindeyken sızıntı şeklinde olabilen kanama, bazen dışkılama sırasında da oluşabilir. Kişi, çoğunlukla kanamayı temizlendiği sırada ya da iç çamaşırında lekelenme ile fark eder.

Makattan Kan Gelmesi Nasıl Olur?

Makattan kan gelmesi, odak hastalığın türüne ve şiddetine göre farklı şekillerde görülebilir. Kanama sırasında kişi ağrı hissedebilir. Gaitada ya da farklı bir deyişle dışkıda kan, genelde dışkıda çizgi şeklindedir. Kanama, dışkılama sırasında damlama şeklinde şeklinde görülebileceği gibi kişinin temizlendiği sırada tuvalet kağıdında pıhtılı ya da taze kan şeklinde de görülebilir. Makattan kan gelmesi, çoğunlukla kabızlığa ya da hemoroide bağlı olarak gerçekleşse de zaman zaman daha ciddi sağlık problemlerinin ön belirtisi olarak da ortaya çıkabilir.

Rektal kanama, kişinin çevresiyle konuşmaktan veya hekime bahsetmekten çekindiği rahatsızlıklardan biridir. Ancak bu durumun herkeste olabilecek bir sağlık sorunu olduğu unutulmamalı ve hekime muayene olunmalıdır. Makattan kan gelmesine yol açan hastalığın erken dönemde tanısının koyulması, hastalığın tedavi şansını artırabileceği unutulmamalıdır.

Makattan Kan Gelmesi Belirtileri Nelerdir?

Makattan kan gelmesi ya da rektal kanamanın en yaygın belirtisi, klozette, tuvalet kağıdında, kan ya da kanlı dışkı görülmesidir. Bununla birlikte kanamanın şiddeti ve kanın rengi, hastalık hakkında bilgi verebilir. Bu yüzden kişinin dışkısında, tuvalet kağıdında ya da iç çamaşırında kan görmesi durumunda dikkatli olması önerilir. Makattan kan gelmesi sıklıkla şu şekilde görülür:

• Parlak Kırmızı Kan: Alt gastrointestinal sistem, kolon ya da rektuma ait kanamaların göstergesi olabilir.
• Koyu Kırmızı Kan: Çoğunlukla ince bağırsakta ya da kalın bağırsağın üst kısmında olan kanamaların işaretçisidir.
• Siyah Kan: Katran şeklinde görülebilen siyah renkteki kanama, mide ya da ince bağırsağın üst kısmındaki kanamaları gösterebilir.

Rektal kanamaya ek olarak kişide karın ağrısı, rektal ağrı, bayılma hissi, baş dönmesi, kramp ya da baş ağrısı olması durumunda vakit kaybetmeden hekime başvurulmalıdır.

Makattan Kan Gelmesinin Nedenleri Nelerdir?

Makattan kan gelmesi pek çok farklı sağlık sorunundan kaynaklanabilir. Rektal kanamanın rengi ve şiddeti, kanamanın nedeni hakkında kısıtlı bilgi sunar. Bu yüzden makattan kan gelmesi durumunda kişinin hekime başvurması gerekir. Hekim, kişinin öyküsünü dinledikten sonra fizik muayenesini yapar. Gerektiğinde ek tetkikler yapılarak kanamaya yol açan odak hastalığın tanısı koyulur ve kişiye uygun şekilde tedaviye başlanır. Kişinin çekincelerinden dolayı hekime gitmekte gecikmesi, odak hastalığın kötüleşmesine ve tedavinin güçleşmesine yol açabilir. Makattan kan gelmesine yol açan hastalıkların bir kısmı şu şekilde sıralanabilir:

Hemoroid

Hemoroid, anal kanalda bulunan damarların genişlemesiyle karakterize bir rahatsızlıktır. İç ve dış hemoroid olmak üzere iki farklı türü bulunan rahatsızlık, çoğunlukla kabızlık ya da ishal gibi bağırsak alışkanlıklarının değişimi, sedanter yaşam tarzı, gebelik, alkol alışkanlığı ve kolon kanseri gibi nedenlere bağlı olarak gelişebilir. Halk arasında basur olarak da bilinen hemoroid, makat bölgesinde kanama, ağrı, şişlik, kaşıntı gibi semptomlara yol açar. Hemoroid varlığında tuvalette, tuvalet kağıdında ya da gaitada parlak, kırmızı renkli kan görülebilir. Genellikle 45 ila 65 yaş arasındaki yaş grubunda görülen rahatsızlığın tedavisi, hemoroidin evresine ve yol açtığı şikayetlere göre farklı şekillerde yapılır.

Anal Apse

Makat dokusunda oluşan apseler, bölgede şişkinliğe yol açar. Makattan kan gelmesi, ağrı, yanma, kaşıntı ve / veya iltihaplı akıntıya yol açan anal apseler, çoğunlukla ishal ve diyabet gibi hastalıkların neticesinde oluşur. Crohn hastalığı ve tüberküloza bağlı olarak da görülebilen rahatsızlığın tedavisi, apsenin drene edilmesi ile yapılır. Bazı vakalarda hastalık yeniden ortaya çıkabilir.

Anal Fissür

Makat çıkışında yara oluşması olarak tanımlanabilen anal fissür, halk arasında makat çatlağı olarak da bilinir. Crohn hastalığı, ülseratif kolit, gebelik ve doğum gibi farklı sebeplere bağlı olarak oluşabilen rahatsızlık, makattan kan gelmesi, dışkılama sırasında ve dışkılamadan sonra şiddetli yanma gibi belirtilere yol açabilir. Hem kadınlarda hem de erkeklerde görülebilen hastalık, çoğunlukla kişide dışkılama sırasında hissedilen cam kırıkları tarafından kesilme ya da yırtılma benzeri şikayetlere yol açar. Anal fissür varlığında kanama çoğunlukla tuvalet kağıdında lekelenme şeklinde kan görülmesine yol açar. Anal fissürden korunmak için kişinin kabızlıktan korunması, beslenme alışkanlıklarını değiştirmesi önerilir. Anal fissür tedavisi çoğunlukla ilaçlı olarak yapılsa da bazı vakalarda cerrahi müdahale gerekebilir.

Huzursuz Bağırsak Sendromu

İrritabl bağırsak sendromu veya spastik kolon olarak da tanımlanabilen rahatsızlığın varlığında kişi, çoğunlukla ishal, kabızlık, makattan kan gelmesi, kilo kaybı, dışkıda mukus varlığı ve şişkinlik gibi yakınmalardan söz eder. Hastalığın kesin nedeni bilinmese de hormonal düzendeki değişimlerin, stres ve beslenme gibi etkenlerin hastalığın gelişiminde rol oynadığı bilinir. Huzursuz bağırsak sendromundan korunmak için, sağlıklı ve düzenli beslenmenin yanı sıra stresten uzak durmak önerilebilir. Ayrıca kişiye uygun olarak düzenlenen egzersiz programlarının da fayda sağladığı bilinir. Huzursuz bağırsak sendromu tedavisi genellikle diyet değişimi ve bağırsak hareketlerini düzenlemeye yardımcı ilaçlarla yapılır.

Kolon Polipleri

Kalın bağırsak polipleri olarak da bilinen rahatsızlık, kalın bağırsağın iç yüzeyinde var olan anormal doku olarak tanımlanabilir. 50 yaşından büyük kişilerde sık görülen kolon poliplerine 70 yaşından sonra daha sık rastlanır. Erkeklerde daha fazla görülen kolon polipleri; makattan kan gelmesi, gaita renginde farklılık, kabızlık, ishal ve / veya göbek bölgesinde ağrı şeklinde belirtilere yol açar. Sıklıkla kanama eğiliminde olan kolon polipleri, dışkıda, tuvalet kağıdında ya da iç çamaşırında kan görülmesine yol açar. Çoğunlukla Crohn hastalığı, ülseratif kolit, obezite, sedanter yaşam, sigara ve alkol kullanımına bağlı olarak görülür. Hastalığın önlenmesi için yaşam tarzının değiştirilmesi önerilirken tedavisi, cerrahi yöntemlerle yapılır. Kolon polipleri tedavi edilmediğinde kolon kanseri gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Makattan Kan Gelmesi Nasıl Tedavi Edilir?

Makattan kan gelmesi bir hastalık değil farklı bir hastalığın belirtisidir. Dolayısıyla bu durum, pek çok farklı rahatsızlıktan kaynaklanabilir. Makattan kan gelmesi tedavisi, altta yatan odak hastalığa göre farklı şekillerde yapılır. Kişinin makatından kan gelmesi durumunda erken tanı ve tedavi için çekinmeden hekime başvurması son derece önemlidir.

Eğer sizin de makattan kan gelmesi şikayetiniz varsa en yakın sağlık kuruluşuna başvurarak tedavi olabilirsiniz. 

Tuvalete gittiğinizde; klozetinizde, dışkınızda veya tuvalet kağıdında az miktarda rengi fark etmeksizin kan görüyorsanız rektal kanama yaşıyorsunuz demektir. Rektal kanamanın birçok nedeni olabilir; Cleveland Clinic’e göre en yaygın nedeni hemoroiddir.

Çok kan kaybediyorsanız, sebebi küçük rahatsızlıklar bile olsa doktora başvurmanız tavsiye edilir.

Rektal Kanamanız Olduğunu Nasıl Anlarsınız?

Rektal kanamanın en belirgin semptomu tuvalet kağıdında veya klozet içinde gözlemlediğiniz kırmızı renkli dışkıdır. Kırmızının tonları farklı rahatsızlıkları işaret eder:

•Parlak kırmızı: Kolon veya rektum gibi alt gastrointestinal kanalda kanamayı;
•Koyu kırmızı: ince bağırsakta veya kolonun baş kısımlarındaki kanamayı;
•Siyah: midedeki veya ince bağırsağın üst kısmındaki kanamayı işaret eder.

Hasta, rektal kanamanın yanında bilinç bulanıklığı, baş dönmesi, rektal ağrı, karın ağrısı veya kramp gibi ek semptomlar gösterebilir.

Rektal Kanamaya Ne Sebep Olur?

Rektal kanamanın; anüsün iç yüzeyinde oluşmuş küçük yırtıklar (anal fissür), kuru dışkılama veya kabızlık, polipler veya kanayabilen küçük doku büyümeleri gibi hafif sebepleri olabilir.

Bunun yanında rektal kanamanızın altında anal kanser, kolon kanseri; ülseratif kolit ve Crohn hastalığını bünyesinde bulunduran iltihaplı bağırsak hastalığı (IBD), bakterilerin neden olduğu bağırsak enfeksiyonları gibi daha ciddi hastalıklar da yatıyor olabilir.

Rektal Kanamanız Olduğunda Ne Zaman Doktora Başvurmalısınız?

Rektal kanamanız şiddetliyse acil tıbbi müdahale gerektirebilir. Bunun yanında aşağıdaki semptomları gösteriyorsanız acil servise gitmelisiniz:

-Soğuk veya nemli cilt,
-Kafa karışıklığı,
-Ağrılı mide krampları,
-Nefes alma hızınızda artış,
-Makat bölgesinde hissedilen şiddetli ağrı,
-Şiddetli mide bulantısı

Eğer az miktarda rektal kanama yaşıyorsanız; rektal kanamanız aniden şiddetlenebileceği için doktorunuzdan randevu almanızda ve erken dönemde tedavi olmanızda fayda vardır.

Rektal Kanama Nasıl Tedavi Edilir?

Rektal kanamada uygulanacak tedavi yöntemi rektal kanamanın nedenine ve ciddiyetine bağlıdır.

Eğer rektal kanamanızın sebebi hemoroid ise; ılık banyo yaparak hemoroid ağrısını azaltabilirsiniz. Ağrınızın şiddetine göre veya hemoroidinizin boyutuna göre doktorunuz daha invazif tedaviler uygulayabilir. Bu tedaviler lastik band ligasyonu, lazer tedavileri ve hemoroidlerin cerrahi müdahale ile çıkarılmasını içerir.

Kolon kanseri sebepli rektal kanamanın iyileştirilmesi ve nüksetme riskini azaltmak için ameliyat, kemoterapi ve radyasyon gibi daha invasif ve uzun vadeli tedaviler gerekebilir.

Kabızlık sebepli rektal kanama için ise lif oranı yüksek besinler tüketmek, düzenli egzersiz, rektal bölgenin temiz tutulması ve bol su içmek gibi evde uygulayabileceğiniz tedaviler mevcuttur.

Rektal kanama yani halk arasında bilinen şekli ile rektal kanama hayatının bir döneminde neredeyse her insanın başına gelmiş bir sorundur. Makat bölgesinden kan gelmesi sorunu gastrointestinal sistemin yani sindirim sisteminin herhangi bir aşamasında ortaya çıkan bir sorunla alakalı olabilmektedir.

Örneğin midede oluşan bir kanama sorunu dışkılama esnasında fark edilebilir. Ancak kan mideden bağırsaklara gelip dışkılama ile atılana kadar kırmızı görüntüsünü kaybederek daha farklı bir renk alabilir. Bu nedenle mide kanaması sorunlarında kanlı dışkının yanı sıra siyah veya koyu yeşilimsi dışkı da bulgular arasında değerlendirilmektedir Ancak hemoroid gibi sindirim sisteminin son kısmında oluşan bir hastalığa bağlı olarak ortaya çıkan kanamalar daha belirgindir. Bu tür kanamalar dışkıda kolaylıkla fark edilebilir ya da tuvalette damlama şeklinde görülebilir.

Bu yazıda makattan kan gelmesine neden olan durumlar ve hastalıklar ayrıntılı olarak ele alınacaktır. Kanamaya neden olan durumların ve belirtilerinin bilinmesi sayesinde kişiler doktora başvurana kadar kendi kendilerine önlem alabileceklerdir. Makatta kanama basit bir sağlık sorununun habercisi olabildiği gibi kanser gibi ciddi sağlık sorunlarının da habercisi olabilmektedir. Bu nedenle makatta kanama şikayeti görülmesi halinde mutlaka uzman bir doktora başvurulması önerilmektedir.

Makatta Kanama Neden Olur?

Sindirim sisteminin herhangi bir aşamasında ortaya çıkan hastalıkların kanama bulgusu makattan kan gelmesi olarak kendini göstermektedir. Kanamaların büyük çoğunluğu anüs ve rektum kaynaklı olan kanamalardır.

Makattan kan gelmesi durumu 3 ana başlık altında toplanarak incelenebilir. Sindirim sisteminin üst kısmından yani mideden kaynaklı kanamalar, bağırsakta ortaya çıkan hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkan ve makat hastalıklarına bağlı olarak ortaya çıkan kanamalardır. 

Makatta Kanama Hangi Sıklıkta Görülür?

Makatta kanama şikayeti için hastaların büyük çoğunluğu kanamaya ek olarak hayat kalitesini düşüren ciddi şikayetler görmedikçe doktora başvurmamaktadır. Bu nedenle sorunun görülme sıklığı net olarak bilinememektedir. Ancak buna rağmen yapılan toplum temelli birçok çalışma, rektal kanama prevalansının (görülme sıklığının) % 13 ila% 34 arasında olduğunu göstermiştir. Tüm bu verilere ek olarak hastaların yalnızca %40 ının makatta kanama şikayeti için doktora başvurduğu kaydedilmiştir.[1]

Eslick ve arkadaşlarınayaptığı araştırma da; erkekler ve kadınlar arasında rektal kanama görülme sıklığında önemli bir fark bulunmamıştır. Kadınlarda 18 ila 39 yaş gruplarında ve 60 yaşın üzerinde daha yüksek rektal kanama görülürken, erkeklerde 40 ila 49 yaş grubunda daha yüksek kanama görülmüştür.[2]

Makatta Kanamaya Neden Olan Anal Bölge Hastalıkları

• İç Hemoroid (Basur)
• Makat Çatlağı
• Anal Fistül
• Kondilom (Makat Siğili)
• Makat Kanseri
• Soliter Rektal Ülser
• Poliplerler
• Kolon Kanseri

Makatta kanama şikayetinin görülmesinde en sık karşılaşılan nedenler anal bölge hastalıklarıdır. Bu  nedenle yazı da ilk olarak anal bölgede ortaya çıkan ve kanamaya neden olan hastalıklar ele alınacaktır.

Hemoroid ( Basur)

Hemoroid toplumda sıklıkla görülen bir makat hastalığıdır. Halk arasında daha çok basur ismi ile bilinmektedir. Basur, anal kanalda bulunan damarsal yapıların ıkınma ve basınca bağlı olarak genişleyerek makat dışına sarkmasına bağlı olarak oluşmaktadır. Oluşan bu yapılarak hemoroid (basur) memeciği ismi verilmektedir.

Hemoroid (Basur) Türleri

Basur hastalığı memeciklerin oluşma konumuna göre 2 sınıfa ayrılmaktadır. Memecikler makatın kenarında oluşmuş ise bunlara dış basur olarak sınıflandırılmaktadır. Memecikler anal kanalın içinde oluşup dışarı sarkıyorsa ise iç hemoroid olarak sınıflandırılmaktadır.

Dış hemoroidler kanamata neden olmazlar. Ancak iç hemoroidler genel olarak kanama şikayetine neden olurlar.Dışkılama esnasında dışkının genişleyen damarlara teması kanama şikayetinin oluşmasına neden olmaktadır. Ayrıca ileri düzeyde olan tromboze hemoroidlerde genişleyen damar yapıları patlayarak kanamaya neden olmaktadır.

Basur Kansere Dönüşür Mü?

Hemoroidler ne kadar ilerlerse ilerlesin kanserleşme görülmez. Ancak yaşanan kanama şikayeti en başından beri kanser belirtisi olup, hemoroid ile karıştırılabilir. Bu nedenle hemoroid teşhisinin mutlaka uzman bir doktor tarafından konulması ve  45 yaşın üzerindeki kişilerde kolorektal polipler veya kanser gibi diğer kanama nedenlerini ortadan kaldırmak için esnek sigmoidoskopi veya kolonoskopi yapılması önerilmektedir.[3]

Hemoroid Belirti ve Şikayetleri

Hemoroidler iç ve dış olmak üzere 2 türe ayrılmaktadır. Dış hemoroidler makat çevresinde oluşan hemoroidlerdir. Makat kenarında oluşan memecik dışında bir şikayete neden olmazlar. Bu memecik hastada hem estetik hem de fiziksel olarak rahatsızlığa neden olabilmektedir.

İç hemoroidler ise hastalığın ilerleme düzeyine göre farklı belirti ve şikayetlere neden olmaktadır. İlk evre hemoroidlerde kanama şikayeti görülmektedir. Hastalığın ilerlemesi ile birlikte makattan sarkan memecikler görülür. Memeciklerin makattan sarkması ile birlikte hastalarda kaşıntı, dolgunluk hissi, ağrı gibi şikayetlerde görülmeye başlamaktadır. Hastalığın ileri evrelerinde ise sürekli olarak makattan sarkmış halde bulunan memecikler görülür. Bu memeciklerin makat kasları tarafından sıkıştırılması hastalarda şiddetli ağrıya  neden olmaktadır.

Bu nedenle hemoroid hastalığının yaşam kalitesini düşürmeden kolaylıkla tedavi edilebilmesi için erken dönemde doktora başvurulması önerilmektedir. Erken dönemde tespit edilen basurlar ameliyatsız yöntemlerle tedavi edilebilmektedir.

Anal Fissür ( Makat Çatlağı)

Makatta kanamanın en sık karşılaşılan nedenlerinden birisi de anal fissür yani bilinen adı ile makat çatlağı/yırtığıdır. Makat çatlağı kendisi küçük, risksiz ancak hayat kalitesini etkileyecek düzeyde ağrı ve acıya neden olan bir hastalıktır.

Makat çatlağının oluşmasında en temel neden kabızlıktır. Kabızlık dışkının sertleşmesine neden olur. Sertleşen dışkı ise anal kanaldan geçişi esnasında anüs derisinde deformasyona neden olarak yara ve yırtık oluşmasına neden olmaktadır. Anüs bölgesinde çok fazla sinir ucu bulunmasından dolayı makat bölgesinde ortaya çıkan küçük bir yara bile şiddetli ağrıya neden olmaktadır.

Dışkılama esnasında dışkının makattan geçişi esnasında yara ve yırtığa temas etmesi kanama ve cam çiziyormuş gibi bir ağrıya neden olmaktadır. Tıpkı basur hastalığında olduğu gibi anal fissür hastalığında görülen kanda taze kandır. Yani parlak kırmızı renktedir. Ya dışkılama sonrası peçetede görülür. Ya da tuvalete damlama şeklinde görülür.

Makat Çatlağı Türleri

Anal fissür yaranın yerleşim düzeyine göre akut ve kronik olmak üzere 2 sınıfa ayrılarak incelenmektedir. Yara yüzeysel ise akut anal fissür olarak sınıflandırılır. Bu aşamadan görülen şikayetler şiddetli olmasına karşın birkaç dakika içerisinde geçmektedir. Yaranın derin yerleşimli olduğu kronik fissürlerde ise şikayetler hem şiddetlidir hem de şikayetler uzun süre devam etmektedir.

Makat Çatlağı Belirti ve Şikayetleri

Akut ve kronik makat çatlağı şikayetlerinde görülen belirti ve şikayetler aynıdır. Yalnızca kronik dönemde şikayetler daha uzun süreli görülmektedir. Hastaların büyük çoğunluğunda görülen makat çatlağı belirtileri şunlardır; makatta ağrı, acı (hastaların neredeyse tamamı yaşanan acıyı cam kesiyormuş gibi şeklinde tarif etmektedir), kanama, kaşıntı ve kronikleşen vakılarda hemoroid memeciğine benzer memecik oluşmasıdır.[4]

Perianal Fistül ( Makatta Akıntı)

Makatta kanamaya neden olan hastalıkların başında basur ve makat çatlağı gelmektedir. Ancak onlar kadar sık olmasa da perianal fistül hastalığında makattan kan gelmesine neden olabilmektedir.

Perianal fistül vakıalarının bir çoğun anal bölgede oluşan apselerin kendi kendine patlamasına bağlı olarak oluşmaktadır. Fistül en temel olarak şu şekilde tarif edilebilir; anal bölgede oluşan apselerin kendi kendine patlaması sonucu bağırsak ve cilt arasında oluşan iki ucu açık kanallardır.

Yapılan araştırmalarda perianal fistül teşhisi konulan hastaların yaklaşık olarak %70 inde perianal apse olduğu tespit edilmiştir. [5]

Apsenin patlaması ile birlikte apsenin içindeki sıvı cilt dışına çıkmak ister ve buna bağlı olarak fistül kanalını oluşturur. Makat bölgesi hastalıkları arasında en zorlu olan hastalıktır.

Oluşan kanaldan devamlı olarak akıntı gelir. Bu durumda hastaların yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürür. Akıntıya bağlı olarak sürekli ıslaklık hissi, kaşıntı ve kötü koku şikayetleri görülür.

Her hastada olmasa da bazı hastalarda fistül kanalının anüse yakın kısmına dışkı temas etmesine bağlı olarak kanama şikayeti görülebilir. Anal fistül kaynaklı kanamalarda tıpkı hemoroid ve anal fissür hastalığında olduğu gibi açık kırmızı renklidir.

Perianal Fistü Belirtileri Nelerdir?

Makat çevresinde hissedilen ağrı, şişlik, yanma, iltihabi akıntı ve şiddetli kaşıntı, iltihaplanmaya bağlı olarak kötü koku ve ateş gibi belirtiler anal fistül hastalığının habercisi olabilir.

Anal Fistül Kansere Dönüşür Mü?

Anal fistül hastalığı eğer uzun yıllar tedavi edilmez ise düşük bir ihtimalde olsa kanserleşme riski bulunmaktadır. [6]

Kondilom (Anal ve Genital Siğil)

Kondilomlar aslında toplumda herkesin bildiği siğillerden farksızdır. Ancak bu siğiller vücudumuzun diğer alanlarında çıkan siğillere göre daha tehlikeli ve can sıkıcıdır.

Siğiller HPV ismi verilen bir virüse bağlı olarak ciltte oluşan lezyonlardır. HPV nin den fazla türü bulunmaktadır. HPV nin türü siğilin vücudun neresinde konumlanacağı ve özellikleri ile doğrudan alakalıdır.

Kondilom Kansere Dönüşür Mü?

Bahsi geçen tip HPV den yaklaşık olarak 40 tanesi anal ve genital bölge siğilleri ile ilişkilendirilmektedir. Herhangi bir siğilin kanserleşme riski bulunmaz. Ancak anal ve genital bölgede bulunan siğilleri tipine bağlı olarak kanserleşme eğilimi bulunmaktadır.

Bazı tip HPV lerin kanserleşme eğilimi yüksektir. HPV türleri ve kanser ilişkisi hakkında detaylı bilgi almak için tıklayınız.

Makat kanseri ve HPV arasındaki ilişkinin incelendiği bir çalışmadan hastaların %88 inden HPV virüsüne rastlanmıştır. [7] Makat kanseri gibi rahim ağzı kanseri vakıalarının da büyük çoğunluğunda HPV virüsüne rastlanmaktadır.

Her kondilom kansere neden olur denemez. Ancak makat ve rahim ağzı kanseri vakıalarının büyük çoğunluğundan HPV virüsüne rastlanmaktadır. Anal bölgede bulunan siğiller makat çevresinde ya da anal kanalın içerisinde bulunabilir. Makat çevresinde bulunanlar hastanın kendisi tarafından kolaylıkla teşhis edilebilir. Ancak makat içerisinde bulunan siğilleri hasta kendisi teşhis edemeyebilir.

Makat içerisinde bulunan siğiller sert dışkının geçişine bağlı olarak kanama şikayeti yaşanmasına neden olabilir. Onun dışında kendiliğinden kanama eğiliminde değillerdir.

Makat Kanseri

Sindirim sisteminin son kısmında oluşan kanserlere makat kanseri ya da anal kanser ismi verilmektedir. Makat kanseri genellikle kolon kanseri ile karıştırılabilmektedir. Ancak ikisi çok farklıdır. Ve makat kanseri çok daha nadir görülmektedir.

Nadir görülen bir kanser türü olmasına karşın HPV bulaşanlarda ve fistül hastalarında kanserleşme riski daha fazladır. Bu kişiler arasında daha sık görülmektedir. Araştırmalar bu kişiler makat kanseri riskinin %15 daha fazla olduğunu tespit etmiştir. [8]

Makatta kanama şikayeti birçok farklı hastalıkla ilişkilendirilmektedir. Ancak bunlar arasında en riski olanı makat kanseridir. Özellikle bir haftadan uzun süren makatta kanama şikayetleri kanser açısından düşündürücüdür. Bu nedenle başta uzun süren kanamalar olmak üzere her türlü kanama şikayeti için uzman bir doktora başvurulması önerilmektedir.

Makatta Kanamaya Neden Olan Bağırsak Hastalıkları

Makatta kanamanın başlıca nedeni makat bölgesinde ortaya çıkan hastalıklardır. Ancak bağırsaklarda ortaya çıkan hastalıklarda makattan kan gelmesine neden olabilmektedir. Bu hastalıklardan başlıcaları şunlardır; soliter rektal ülser, polipler, kolon kanseri, crohn hastalığı, ülseratif kolit, ve amipli dizanteridir.

Soliter Rektal Ülser

Soliter rektal ülser nadir görülen ve tedavisi zorlu bir hastalıktır. Tuvalet alışkanlıklarında düzensizlik, makatta kanama, ağrı, mukuslu akıntı gibi şikayetlerle kendini göstermektedir. Hastalık temel olarak rektumda oluşan ülser olarak tanımlanabilir. Neden ortaya çıktığı kesin olarak bilinmemektedir ancak pelvik taban kaslarının bilinçsiz olaral kasılmasının makatta sarkmaya ve kan akımının yavaşlamasına bağlı olarak ortaya çıktığı düşünülmektedir. [9]

Polipler

Makattan kan gelmesine neden olan bir diğer sorunda bağırsaklarda ortaya çıkan poliplerdir. Polipler organların iç yüzeyine doğru büyüyen lezyonlardır. Makattan kan gelmesine ise kalınbağırsak polipleri neden olmaktadır. Poliplerin büyük çoğunluğu hastalarda hayatın boyunca herhangi bir şikayete neden olmazlar. Yalnızca büyüyen ve makata yakın konumlu olan polipler dışkı da musku gibi şikayetlere neden olmaktadır. Yine bu polipler nadiren de olsa makatta kanama şikayetine neden olabilmektedirler. [10]

Bağırsak kanseri hastaları arasında yapılan araştırmalarda hastaların %90 adenomatöz tipte kalın bağırsak poliplerine rastlanmıştır. [11]

Kolon Kanseri

Kolon kanseri oluşumunda bağırsakta ortaya çıkan poliplerin de etkisi bulunmaktadır. Zaman içerisinde büyüyen polipler yayılarak tümör halini almaktadır.

Kolonda kanser oluşması zamanla kolonon çapının daralmasına neden olmaktadır. Bu durumda hasta da kronik kabızlığa neden olmaktadır. Ayrıca ek olarak dışkının kalınlığının incelmesi, dışkılama sonrasında kanama, karın ağrısı ve iştahsızlık da kolon kanseri belirtileri arasındadır. [12]

Crohn Hastalığı ve Ülseratif Kolit

Crohn hastalığı ve ülseratif kolit bağışıklık sistemi ile alakalı hastalıklardır. Her ikisi de inflamatuar bağırsak hastalıkları olarak sınıflandırılır. Crohn hastalığı ağızdan anüse kadar olan sindirim kanalının herhangi bir bölümünde oluşan iltihaplardır. Ülseratif kolit ise kalınbağırsağın mukozasında ortaya çıkan iltihaplanmalar olarak tanımlanabilir.

Her iki hastalıkta da ortak belirti olarak makattan kan gelmesi şikayeti görülebilmektedir. Ek olarak karın ağrısı, kanlı dışkılama, kasılma, kronik kabızlık, ateş, istahsızlık, kilo kaybı ve kadınlarda düzensiz adet döngüsü gibi şikayetler görülebilmektedir.

Ülseratif kolit ve crohn hastalığı sıklıkla birbirine karıştırılabilmektedir. İki hastalığı benzerlikleri ve farklılıkları hakkında detaylı bilgi almak için tıklayınız.

Amebiyazis (Amipli Dizanteri)

Amipli dizanteri hastalığının en belirgin bulgusu kanlı ishaldir. Bulaşıcı bir hastalıktır. Yetişkinlerde kısa sürede kolaylıkla tedavi edilebilir. Ancak çocuklarda ve bebekler için riskli bir hastalıktır.

Entomoeba histolytica ismi verilen bir amip yüzünden bağırsaklardan oluşan bir hastalıktır. Kanlı ishale ek olarak İştah azlığı, kilo kaybı, kusma şikayetleri de görülmektedir.

Amipli dizanteri hastalığında görülen kanamalar hastalığın oluşum yerine göre hem açık renkli kanama şeklinde, hem de mide kanamasında olduğu gibi koyu renkte görülebilir.

Makatta Kanamaya Neden Olan Mide Hastalıkları

Makatta kanamaya neden olan bir diğer durum ise mide kanamasıdır. Mide kanamasından kaynaklanan durumlardaki kanama hemoroid ya da makat çatlağı gibi açık renkli kan değildir. Çünkü mideden gelen kan bağırsakları da geçerek makata ulaşır. Bu aşamada kan artık açık kırmızı rengini kaybeder. Dışkıda parlak siyah renkte kendisini gösterir.

Gastrointestinal kanama iki geniş kategoriye ayrılabilir: üst ve alt kısımdan kaynaklanan kanamalar. Üç ana başlık altında incelenebilir. Hematemez (kanlı kusma), melena (kanlı dışkı) ve hematokezya dediğimiz (parlak kırmızı kan) şeklinde ayrılmaktadır.[13]

Midede oluşan bir kanama makatta ulaşana kadar koyu renkli bir hal alır. Makattan başlayan bir kanama ise parlak ve kırmızı renklidir.

Makatta Kanamaya Neden Olan Diğer Durumlar

Makat hastalıkları ve bağırsak hastalıkları dışında anal bölgede ortaya çıkan travmalarda makattan kan gelmesine neden olmaktadır. Anal ilişki ve anüse yabancı cisim sokulması da makattan kan gelmesine neden olmaktadır. Hatta anal ilişki makat çatlağı oluşmasına da neden olabilmektedir.

Makatta Kanama İçin Hangi Doktora Gidilir?

Makattan kan gelmesi çoğunlukla anal bölgede ortaya çıkan hastalıklarla alakalıdır. Bu nedenle anal bölge hastalıklarında uzman bir doktora gidilmesi faydalı olacaktır.

Anal bölge hastalıkları genel cerrahi ana bilim dalı içerisinde incelenmektedir. Ancak genel cerrahi çok geniş bir alan olmasından dolayı anal bölge hastalıkları proktoloji alt branşında incelenmektedir. Bu nedenle proktoloji alanında uzman bir genel cerrahın tercih edilmesi önerilir.

Kaynakça

[1] Sabry, A. O., & Sood, T. (). Rectal Bleeding. StatPearls [Internet].

seafoodplus.info

[2] Eslick, G. D., Kalantar, J. S., & Talley, N. J. (). Rectal bleeding: epidemiology, associated risk factors, and health care seeking behaviour: a population‐based study. Colorectal Disease, 11(9),

seafoodplus.info

[3] seafoodplus.info

[4] Schlichtemeier, S., & Engel, A. (). Anal fissure. Australian prescriber, 39(1),

seafoodplus.info#:~:text=An%20anal%20fissure%20is%20a,the%20posterior%20or%20anterior%20position.

[5] Carr, S., & Velasco, A. L. (). Fistula In Ano. In StatPearls [Internet]. StatPearls Publishing.

seafoodplus.info

[6] Takahashi, R., Ichikawa, R., Ito, S., Mizukoshi, K., Ishiyama, S., Sgimoto, K., &#; & Sakamoto, K. (). A case of metastatic carcinoma of anal fistula caused by implantation from rectal cancer. Surgical case reports, 1(1),

seafoodplus.info

[7]seafoodplus.info#:~:text=Among%20HPV%2Drelated%20cancers%2C%20anal,HPV%20type%20identified1%2C

[8] seafoodplus.info?option=com_content&view=article&id=anues-kanseri&catid=kanser-tuerleri&Itemid=

[9]AYGÜN, C., & BAHÇECİOĞLU, İ. H. Soliter Rektal Ülser Sendromu.

seafoodplus.info

[10] Eminler, A. T., SAKALLI, M., Kader, I. R. A. K., AYYILDIZ, T., KESKİN, M., GÜLTEN, İ. Y. M., … & NAK, S. G. (). Gastroenteroloji ünitemizdeki kolonoskopik polipektomi sonuçlarımız. akademik gastroenteroloji dergisi, 10(3),

seafoodplus.info

[11] Recio-Boiles, A., Waheed, A., & Cagir, B. (). Cancer, colon. In StatPearls [Internet]. StatPearls Publishing.

seafoodplus.info

[12] Ellidokuz, E., Kundak, I., AKPINAR, H., Abdullah, O. K. A. N., BEKTASER, C., FUZUN, M., &#; & GONEN, O. (). KOLOREKTAL POLİP VE KANSER LOKALiZASYONU ARASINDAKi iLiSKi. Kocatepe Tıp dergisi, 4(1).

seafoodplus.info

[13] DiGregorio, A. M., & Alvey, H. (). Gastrointestinal Bleeding.

seafoodplus.info

Op. Dr. Adil Altınsoy

Merhabalar ben genel cerrahi uzmanı Doktor Adil Altınsoy Ankara&#;da proktoloji ve medikal estetik alanında hasta kabul ediyorum. Bana ulaşmak için 75 47 numaralı telefonu arayabilir ya da aşağıda yer alan WhatsApp butonuna tıklayarak yazabilirsiniz.