Ökaryotlar (Latince: Eukaryota), hücrelerinin yapısından dolayı beraber gruplandırılmış bir canlılar grubudur. Bilimsel sınıflandırmada Ökaryotlar, Bakteriler ve Arkeler, tüm canlıları kapsayan üç ana gruptur.
Ökaryotların tanımlayıcı özelliği genetik malzemelerinin zarla çevrili bir (veya birkaç) çekirdek içinde yer almasıdır. Bu nedenle kelime, Eski Yunancaeu, gerçek ve karyon, çekirdek sözcüklerinden türetilmiştir. Sıfat hali ökaryotiktir. Bakteri ve arkeler çekirdeksiz olduklarından beraberce prokaryot olarak adlandırılırlar (Eski Yunanca pro-, evvel ve karyon çekirdek sözcüklerinden). Çekirdeğin yanı sıra, ökaryotların mitokondri veya kloroplast gibi zarla çevrili çeşitli organelleri vardır, bu tür hücre içi karmaşık yapılar da prokaryotlarda bulunmaz.
Ökaryotların ortak bir atası olduğu için bir üst alem (domain) olarak tanımlanmışlardır. Üst alem sisteminde ökaryotların, prokaryotlara kıyasla, arkelerle daha çok ortak özellikleri vardır ve bu yüzden arkelerle beraber Neomurakladı içinde gruplandırılırlar.
Protistler[değiştir
Donmuş toprak tabakasında bulunan mikroskobik canlı 24 bin yıl hayatta kaldı
Rus bilim insanları, Sibirya bölgesindeki donmuş toprak tabakasında çok hücreli mikroskobik bir canlının 24 bin yıl hayatta kaldığını keşfetti.
Rusya'da bulunan Pushchino Bilimsel Araştırmalar Merkezi araştırmacıları, Sibirya bölgesinde yürüttükleri çalışmalarda topladıkları donmuş toprak numunesinde "Bdelloid rotifer" isimli mikroskobik canlının bulunduğunu tespit etti.
Sondaj yolu ile elde edilen numunenin içerisinde donmuş halde bulunan çok hücreli organizmayı inceleyen araştırmacılar, canlının yaşam fonksiyonlarının devam ettiğini belirledi.
Organizmanın yaşını belirlemek üzere ileri radyo-karbon testlerine tabi tutan bilim insanları, canlının 23 bin ila 24 bin yıllık olduğunu anladı. Yarım milimetre uzunluğundaki tatlı su organizması, çözüldükten sonra döllenmesiz üreme olarak bilinen partenogenez yoluyla eşeysiz çoğaldı.
Araştırma ekibinden Stas Malavin, çalışmanın çok hücreli hayvanların kriptobiyoz halinde on binlerce yıl yaşayabileceklerini ispat eden çok güçlü bir kanıt olduğunu ifade etti.
Bilim insanları, daha önce bazı basit kurtçuk ve bitki türlerini donmuş toprak örnekleri içerisinde tespit etmiş ve donmuş halde hayatta kalabildiklerini rapor etmişti.
Bazı basit organizmaların, aşırı sıcak, aşırı soğuk veya zehirli ortam gibi yaşamsal faaliyetlerin sürdürülmesinin zor olduğu ortamlarda metabolizmalarını neredeyse duracak seviyeye getirme anlamına gelen kriptobiyoz halinde hayatta kalmayı başardığı biliniyor.
Ek kaynaklar • AA / AFP
kaynağı değiştir]
yüzyılda keşfedilmeden çok yüzyıllar öncesinde mikroorganizmaların var olabilme olasılığı insanlar tarafından tartışılmıştı. Mikroorganizmalar hakkında ilk fikirler Romalı akademisyen Marcus Terentius Varro'nun MÖ 1. yüzyılda yayınlanan ve içinde, çiftliklerin bataklık yanında kurulmaması ikazı barındıran Tarım Üzerine adlı kitabında yer almaktadır:
“
…ve çünkü gözle görülemeyen, havada yüzen ve ağız ve burun yoluyla vücuda giren ve ciddi hastalıklara yol açan çok hızlı hareket eden tehlikeli yaratıklar vardır.[14]
„
Bu ifade, eski zamanlarda insanların, hastalıkların gözle görülemeyen canlılar tarafından bulaştırılabilme olasılığının farkında olduklarını göstermektedir.
İbn-i Sina, El-Kanun fi't-Tıb () isimli eserinde vücut salgılarının enfekte olmadan önce vücut dışından kirli organizmalar tarafından kirletildiğini ifade etmiştir.[15] Aynı zamanda tüberküloz ve diğer hastalıkların bulaşıcı olabileceğini savundu, bunların enfeksiyöz hastalık olduğunu söyledi ve yayılmalarını engellemek için karantina uygulattı.[16]
Büyük Veba Salgını yüzyıl'da Endülüs'e ulaşınca Ibn Khatima, bulaşıcı hastalıkların insan vücuduna giren küçük canlılar tarafından yayıldığını yazdı.[15] Daha sonra 'da, Girolamo Fracastorosalgınhastalıkların, enfeksiyonu doğrudan veya dolaylı temas veya bazen çok uzun mesafelerde temas olmaksızın ileten taşınabilir tohum benzeri yapılar ile meydana getirildiğini ileri sürdü.
Mikroorganizmaların varlığına dair tüm bu erken döneme ait iddialar doğal olarak tartışmaya açıktı ve veriye veya bilimsel araştırmaya dayanmıyordu. Mikroorganizmaların varlığı kanıtlanamamış, gözlemlenememiş ve yüzyılın sonuna kadar doğru ve açık bir biçimde tanımlanamamıştı. Bunun nedeni şuydu tüm bu erken dönem iddialarını kanıtlamak için gerekeli olan mikrobiyoloji ve bakteriyoloji için en önemli aracından yoksundular: Mikroskop.
Mikroskobik canlılar ya da Mikroorganizma, koloni biçiminde yaşayan ya da tek hücreli formda bulunan canlı türleridir. Gözle görülmesi mümkün olmayan mikroskobik canlıların varlığı ilk olarak M.Ö 6'ncı yüzyıl Hindistan'ındaki Jain yazınlarında ve M.Ö. 1'inci yüzyılda Marcus Terentius Varro tarafından kaleme alınan 'Agriculture' adlı kitapta kaleme alınmıştır.
Mikroskobik canlıların (Mikroorganizma) incelendiği bilim dalı Mikrobiyoloji'dir. Mikroskobik canlıların mikroskop ile ilk görüntülenmesi 'li yıllarda Antonie van Leeuwenhoek tarafından gerçekleştirilmiştir. 'li yıllarda Louis Pasteur, mikroskobik canlıların gıdaların bozulmasına sebep olduğunu keşfetmiştir. 'li yıllarda Robert Koch, mikroskobik canlıların tüberküloz, kolera ve şarbon gibi hastalıklara sebep olduğunu tespit etmiştir.
Mikroskobik canlılar, tek hücreli tüm organizmaları içerisinde bulundurur. Carl Woese tarafından yapılan canlı sınıflandırmasında tüm bakteriler ve arkealar mikroorganizma olarak kabul edilir.
Mikroskobik canlılar kutuplardan ekvatora kadar Dünya'nın her yerinde yaşarlar. Bazı mikroorganizmalar çok sıcak ya da çok soğuk ya da yüksek basınçlı aşırı koşullara adapte olmuşlardır. Örneğin Deinococcus radiodurans, yüksek oranda radyasyona karşı dayanıklıdır. Mikroorganizmalar ayrıca çok hücreli canlılarda bulunan mikrobiyotayı oluştururlar.
Mikroporganizmalar insan kültüründe ve sağlığında büyük önem taşırlar. Mikroorganizmalar ayrıca modern organizmalar olarak biyolojide önemli araçlardan biridir. Mikroorganizmalar biyolojik savaş ve biyolojik terör alanlarında da kullanılmaktadır. Mikroorganizmalar verimli toprakların altın anahtarlarıdır.
Mikroorganizmalar insan vücudunda bağırsak florası gibi mikrobiyotaları düzenler. Mikroorganizmalar ayrıca bulaşıcı hastalıkların da sebebidir.
Mikroskobik canlılar nasıl sınıflandırılır?
Mikroorganizmalar gezegenimizin her köşesinde bulunur. Bakteri ve arkeaların yanı sıra bazı ökaryot türleri de mikroskobik canlılardır.
Virüsler canlı olarak sınıflandırılmazlar bu sebeple mikroskobik canlı türleri arasında yer almazlar.
Mikroskobik canlılar nasıl evrim geçirir?
3 ila 4 milyon yıl önce Dünya'da yalnızca tek hücreli canlılar yaşıyordu. Kambriyen öncesi Dünya'da mikroskobik canlıların evrimi yavaştı ve tüm organizmalar mikrobkobik canlılardan oluşuyordu. Bakteri, alg ve mantar gibi türler milyonluk kehribarda bulundu. Bu keşif mikroskobik canlıların Trias Devri'nden sonra ufak değişimler geçirdiği anlamına geliyor.
Mikroskobik canlılar gıda üretimi, su arıtması, enerji, kimya ve enzim, bilim, savaş, tarım, hijyen ve insan sağlığı alanlarında kullanılmaktadır.
