Ferhat Paşa Antlaşması Nedir?
Osmanlı Devleti'nin III. Murat döneminde İran ile yapmış olduğu anlaşmaya Ferhat Paşa Antlaşması adı verilmiştir. Antlaşmanın yılında yapıldığı bilinmektedir. Bu antlaşma Osmanlı açısından zaferle sonuçlanan bir antlaşma olmuştur. Ayrıca İran'a karşı kazanılan bu zafer ile devletin morali yerine gelmiştir.
Ferhat paşa Antlaşması ile Osmanlı Devleti'nin ekonomisi düzelmiştir. Ayrıca batıdan sonra doğuda da kazanımlar devam etmiştir.
Tarihi, Önemi, Maddeleri, Nedenleri ve Sonuçları
Ferhat Paşa Antlaşması yılında yapılmış olan bir antlaşmadır. Antlaşma yapıldığı sırada devletin başında III. Murat yer almaktaydı. III. Murat yılında tahta geçmiş ve yılına kadarda tahtta kalmıştır. Ferhat Paşa Antlaşmasında tahtta kaldığı süre içerisinde yapılmıştır.
Önemi
Ferhat Paşa Antlaşması'nın Osmanlı Devleti açısından önemi oldukça büyüktür. Çünkü bu antlaşma ile Doğuda en geniş sınırlara ulaşma şansı elde edilmiştir. Özellikle bu antlaşma ile Osmanlı Devleti duraklama dönemine girmeden önce önemli bir başarı elde etmiştir. Ancak yılında yapılan bir antlaşma ile Ferhat Paşa Antlaşmasında kazanılan birçok yer İran'a geri verilmiştir.
Maddeleri
Ferhat Paşa Antlaşması'nın metni Farsça ve Türkçe olarak iki farklı şekilde yazılmıştır.
- Tebriz ve çevre eyaletler Osmanlı'ya verilmiştir.
- Gürcistan kesin hükümlerle Osmanlı'ya bırakılmıştır.
- Karabağ bölgesi Osmanlı himayesine girmiştir.
- İran Devleti Osmanlı'ya her yıl vergi ödeyecekti.
- Dağıstan bölgesine İran katılmayacak ve hakimiyet Osmanlı'da olacaktı.
Nedenleri
- Doğuda İran ile yapılan savaşlar sonucunda iki tarafında kayıplar vermesi.
- Osmanlı Devleti'nin halifelik makamını ve İslam’ın koruyuculuğunu hatırlatmak istemesi.
- İran hakimiyetinde bulunan yerlerde özellikle Müslümanlara karşı İran'ın uygulamış olduğu sert müdahaleler.
Sonuçları
- Osmanlı Devleti kazançlı çıkmıştır.
- İran'a karşı zafer elde edilmiştir.
- Doğu sınırları genişlemiştir.
- Gürcistan, Luhistan, Azerbaycan ve Dağıstan Osmanlı'ya verilmiştir.
Pek çok insan, Nasuh Paşa Antlaşması hangi padişah döneminde imzalandığı ile ilgili bilgi almak ister. Doğurduğu sonuçlar nedeniyle, Nasuh Paşa Antlaşması önemi olan bir antlaşmadır. Osmanlı ile hangi devletler arasında yapıldığını bilmeyenler, Nasuh Paşa Antlaşması kiminle yapıldı sorusuna yanıt arar. Üniversite sınavına hazırlanan veya tarih bölümü öğrencileri, Nasuh Paşa Antlaşması maddeleri ile ilgili araştırma yapar. İşte Nasuh Paşa Antlaşması hakkında ayrıntılar…
Osmanlı Devleti'nin, duraklama ve gerileme dönemlerine doğru yaşadığı mağlubiyet sayısı da artmaya başlamıştır. Bu dönemlerde, sınır komşuları ve diğer devletlerle olan sorunlarını daha çok diplomasi yoluyla çözmeye çalışmıştır. Ek olarak, Osmanlı'nın ekonomik yönden zayıflamaya başlaması, doğal kaynak arama ihtiyacını artırmıştır. Bu anlamda doğuya yönelen İmparatorluk, Safevi engeli ile karşı karşıya gelmek zorunda kalmıştır.
Safevi Hanedanlığı (İran) ile yapılan savaşlar sonucunda, 20 Kasım yılında Nasuh Paşa Antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşmanın en önemli amacı, İran ve Osmanlı arasındaki savaşa son vermek ve Osmanlı'nın savaştan önceki sınırlarına çekilmesini sağlamaktır. Antlaşma, I. Ahmet'in padişahlığı zamanında ve Sadrazam Damat Nasuh Paşa döneminde yapılmıştır. Nasuh Paşa adı, Sadrazam Nasuh Paşa'dan gelir. Safevi Sultanı olan Şah Abbas ile imzalanmıştır. Bu antlaşma ile birlikte, Osmanlı Ruslara karşı bir müttefik kazanmış, doğudaki sınırlar garanti altına alınmış, ancak Safevilerin geçilemeyeceği kabul edilmiş ve Osmanlı ilk kez kendi rızasıyla elde ettiği topraklardan çekilmek zorunda kalmıştır. Bu açıdan önemli bir barış antlaşmasıdır. Fakat, etkisi çok uzun sürmemiştir.
Aşağıda bu antlaşmaya dair bazı maddeler verilmiştir.