EÄŸer,
• Böbrek nakli geçirmişseniz
EÄŸer,
• Skolyoz (omurga eğriliği) gelişirse veya gelişmişse
Bu uyarılar, geçmişteki herhangi bir dönemde dahi olsa sizin için geçerliyse lütfen doktorunuza danışınız. Çünkü Norditropin SimpleXx kullanımı uygun olmayabilir.
Norditropin SimpleXx öğünlerden bağımsız olarak kullanılabilir.
İlacı kullanmadan önce doktorunuza veya eczacınıza danışınız.
Norditropin SimpleXx, hamilelik döneminde kullanılmamalıdır.
Norditropin SimpleXx, kullanırken hamile kalırsanız tedaviyi sonlandırınız ve doktorunuza bildiriniz.
Tedaviniz sırasında hamile olduğunuzu fark ederseniz hemen doktorunuza veya eczacınıza danışınız.
İlacı kullanmadan önce doktorunuza veya eczacınıza danışınız.
Eğer emziriyorsanız Norditropin SimpleXx kullanmayınız. Çünkü somatropin anne sütüne geçebilir.
Norditropin SimpleXx, araç ve makineleri güvenli kullanma yeteneğinizi etkilememektedir.
Norditropin SimpleXx’in içeriğinde bulunan bazı yardımcı maddeler hakkında önemli bilgiler
Bu tıbbi ürün her dozunda 1 mmol (23 mg)’dan daha az sodyum ihtiva eder. Bu değerde herhangi bir yan etki gözlenmez.
Doktorunuz aşağıdaki ilaçları kullanıp kullanmadığınızı öğrenmek isteyecektir:
Norditropin SimpleXx’i her zaman tam olarak doktorunuzun tarif ettiği şekilde kullanınız.
Eğer emin değilseniz, doktorunuz veya eczacınıza danışınız.
Çocuklar için doz, vücut ağırlığı ve vücut yüzey alanına bağlıdır. Yetişkin dozu ise boy, ağırlık, cinsiyet ve büyüme hormonu duyarlılığına bağlıdır ve doğru doz bulunana dek ayarlama yapılacaktır.
• Böbrek hastalığı olan çocuklar: Olağan doz, 50 mikrogram/kg vücut ağırlığı/gün
2
veya mg/m vücut yüzeyi alanı/gün’dür.
2
ulaşılıncaya kadar 35 mikrogram/kg vücut ağırlığı/gün veya mg/m vücut yüzeyi alanı/gün’dür. (Gebelik yaşına göre küçük doğmuş olan çocuklar (SGA) ile yapılmış klinik çalışmalarda tipik olarak 33 ve 67 mikrogram/kg vücut ağırlığı/gün dozları kullanılmıştır.)
yetişkinler: Olağan başlama dozu, ila mg/gün’dür. Doğru dozu bulana dek
doktorunuz her ay dozunuzu yükseltecektir. Olağan maksimum doz mg/gün’dür.
Norditropin SimpleXx, cilt altına enjekte edilir.
Norditropin SimpleXx ne zaman kullanılmalıdır?
• Günlük dozunuzu her akşam yatmadan hemen önce cilt altına enjekte ediniz.
Kendinize enjeksiyonu yapabilmeniz için kartuşların kullanımı
Kartuşların enjeksiyon kaleminde nasıl kullanılacağı NordiPen kullanım kılavuzunda anlatılmaktadır.
• Her yeni Norditropin SimpleXx kartuşunu kullanmadan önce kontrol ediniz. Bozuk ya da kırık kartuşları kullanmayınız.
• Cildinize zarar vermemek için enjeksiyon yaptığınız bölgeyi değiştirerek uygulayınız.
• Norditropin SimpleXx kartuşunuzu başka kişilerle paylaşmayınız.
Tedaviye devam etmeniz gereken süre
• Turner sendromu veya bir böbrek hastalığından kaynaklanan büyüme geriliği için Norditropin SimpleXx kullanıyorsanız veya gebelik yaşına göre küçük doğmuş (SGA) iseniz, Norditropin SimpleXx’i büyümeniz durana dek kullanmaya devam ediniz
• Büyüme hormonu eksikliğiniz varsa, Norditropin SimpleXx’i yetişkinliğe kadar kullanmaya devam ediniz
• Doktorunuza danışmadan Norditropin SimpleXx tedavisini kesmeyiniz.
60 yaşın üzerindeki kişilerde kullanımına ilişkin deneyim sınırlıdır.
Böbrek nakli geçirdiyseniz, somatropin kullanmamalısınız. Bir böbrek hastalığınız varsa, böbrek işlevleriniz doktorunuz tarafından izlenmelidir.
Karaciğer yetmezliği
Özel bir kullanım durumu bulunmamaktadır.
Eğer Norditropin SimpleXx’in etkisinin çok güçlü veya zayıf olduğuna dair bir izleniminiz var ise doktorunuz veya eczacınız ile konuşunuz.
Norditropin SimpleXx’den kullanmanız gerekenden fazlasını kullanmışsanız bir doktor veya eczacı ile konuşunuz.
Uzun süreli aşırı doz alınması, anormal büyümeye ve yüz özelliklerinin kabalaşmasına neden olur.
Eğer bir dozu unutursanız, bir sonraki dozu her zamanki gibi normal zamanında alınız.
Unutulan dozları dengelemek için çift doz almayınız.
Doktorunuza danışmadan Norditropin SimpleXx tedavisini sonlandırmayınız. Tedavi sonlandırıldığında, herhangi bir olumsuz etkinin ortaya çıkması beklenmez ama tedaviden beklenen, tedaviyle elde edilen olumlu etkiler ortadan kalkabilir.
Hormonlar gerek i hayatnda, gerek sporda, psikolojimizi ve salmz dorudan etkiler. Vücudumuzun ileyii ve geliimi açsndan önemli olan birçok hormonu sizler için bu yazmzda ele aldk.
Fitness için önemli hormonlar:
Büyüme hormonu hemen hemen tüm vücut dokularna etki gösteren bir hormondur.
nsan vücudunda ve dier hayvanlarda büyümeyi, hücre çoalmasn ve hücre yenilenmesini uyaran bir peptit hormonudur. nsan geliiminde bu nedenle önemli bir rol oynar.
Hücreler tarafndan amino asit tutulmasnn ve protein yapmnn tüm aamalarn arttrr, ayn zamanda proteinlerin ykmn azaltr.
Büyüme hormonu ayrca IGF-1 (nsülin benzeri büyüme faktörü 1) üretimini uyarr, glikoz ve serbest ya asitlerinin konsantrasyonunu artrr.
Geliim-büyüme hormonu olarak da adlandrlan bu hormon metabolizma üzerinde oldukça etkilidir. Kemiklerin, kaslarn büyümesini, kan ekerinin artmasn ve protein sentezini salar. Çocuklarn uzamalarnda, hücrelerin büyüyüp gelimesinde etkin rol oynar.
Ergenlikte en yüksek seviyede olan büyüme hormonunun salglanmas yava yava azalr. Ömrün ilk üç, on ylndan sonra her on ylda %15 daha az salglanr. Bu yüzden tbbi olarak hayat kalitesini yüksek tutmak için kullanm mevcuttur.
Ayrca büyüme hormonu ya metabolizmasn da direkt olarak etkiler. Bu süreçte ya yakmak için etkili olan enzimlerin daha fazla sentezlenmesini salar. Büyüme hormonu düzeyi aerobik egzersiz srasnda, egzersizin younluuna orantl olarak artar. Egzersizin sonrasnda yüksek kalabilir.
Büyüme hormonunun kas dokusu üzerindeki anabolik etkileri, öncelikle IGF-1 (nsülin benzeri büyüme faktörü 1) üzerindeki etkisiyle gerçekletirilir.
Baz kantlarca büyüme hormonunun IGF-1’den bamsz olarak anabolizmay destekledii belirtiliyor, ancak bu etkilerin doum sonras kas geliimi üzerinde kayda deer bir etkiye sahip olup olmadnn hala sorgulanabilir olduu da ekleniyor.
Testosteron genellikle erkeklik hormonu olarak bilinmektedir. Erkeklerde daha çok bulunmakla birlikte kadnlarda da belirli seviyede testosteron hormonu bulunmaktadr.
Erkekler, kadnlardan yaklak 10 kat daha fazla testosterona sahiptir ve cinsiyetler arasndaki bu hormonal farkllk, ergenlik sonrasnda erkeklerde görülen daha büyük ve kasl olma durumundan büyük ölçüde sorumlu olduuna inanlmaktadr.
Devamnda, bu hormonun erkeklerde cinsellii düzenleyici etkisi vardr.
Cinsellik isteinin artmas, sperm üretilmesi gibi faaliyetlerde önemli rol oynamaktadr. Ayrca erkeklerde sakallarn çkmas, vücut bölgelerinde tüylenmeler, boy uzamalar, kaslarn gelimesi, sesin kalnlamas gibi faaliyetlerde de etkili olmaktadr.
Testosteron seviyesi yüksek olan bireyler i, özel hayat ve spor gibi alanlarda baarl olabilmektedirler.
Testosteron seviyesi düük olan bireylerde veya bu hormonun seviyesi ya ilerledikçe azalan bireylerde kas orannn azalmas, cinsel istekte azalmalar, hayat kalitesinde düüler, düük enerji, ya orannn artmas vb gibi durumlar ile karlalabilir.
Vücut gelitirme sporu yapan kadnlarda erkeklerdeki kadar testosteron hormonu salglanmaz. Dolaysyla arlk çalarak, spor yaparak erkekler kadar kas gelitiremezler.
Testosteron nedir, nasl artrlr gibi sorularnz için özel makalemizi inceleyebilirsiniz.
Salkl genç erkeklerde toplam testosteron seviyeler için normal aralk ila ng/dl’dir.
Aratrmalar hipogonadizmin (salkl genç erkekler için ortalamann altna bir testosteron düzeyi) kas geliiminin bozulmasna neden olduunu gösterse de, normal fizyolojik aralktaki testosteron dalgalanmalarnn hipertrofiyi etkileyip etkilemedii açk deilmi.
Bununla birlikte, kas geliim farklllarnn normal deerlerin, orta aralnda m (yani, ila ng/dl) olup olmadna dair kantlar da belirsizliini korumaktaym.
Baz çalamalar, düzenli direnç antrenmann uzun vadeli olarak sürdüren kiilerde bazal testosteron seviyelerini artrd gösterilmi fakat bu bulgular evrensel deilmi.
ylnda yaynlanan bu çalmada, erkeklerde bulunan testosteron artnn, direnç egzersizi ile birlikte uyarlan adaptasyonlar için önemli olduu belirtilmi.
Östrojen hormonu erkeklerde de bulunan bir hormon olmasna ramen kadnlk hormonudur ve kadnlar için östrojen hormonu önemlidir.
Östrojen hormonu kadnlarda adet döngüsündeki süreçleri düzenler, gösün gelimesini salar.
Ergenliin balarnda östrojen hormonunun salglanmas kadnlarda boy uzamasn salar. Erkeklere nazaran daha hzl ve çabuk ekilde uzarlar fakat bu sonradan yavalama gösterir.
Östrojen hormonu hamilelik dönemlerinde yumurta oluumu için yüksek miktarda salglanr. Daha sonra döllenmi olan yumurtann yaamas için östrojen hormonu azalarak progesteron hormonu aça çkar.
Östrojen hormonun salglanmas ile göüslerde büyüme, baz bölgelerde kllanma, kalça bölgesinde büyüme ve yalanma gibi durumlar da görülebilir.
Ayrca östrojen hormonunun fazla salgland durumlarda orantsz vücut problemleri aça çkabilir ve vücutta ya dokusu miktar da artabilir.
Östrojen hormonunun fazlaca salglanmas kanseri tetikleyebilmektedir.
Kortizol vücuttaki geni çapl ilemleri düzenleyen bir steroid hormonudur. Vücudun strese verdii cevapta büyük rol oynar. Kortizol salglanmasn fiziksel ve zihinsel strese cevap olarak gerçekleir. Bu yüzden kortizol hormonu stres hormonu olarak da bilinir.
Kortizol hormonu böbrek üstündeki adrenal bezlerden salglanr. Strese cevap vermenin yan sra makro besinleri parçalamak gibi baka fonksiyonlar da vardr.
Ar veya az kortizol hormonu üretimi çeitli problemler yaratr. Yüksek kortizol sebepleri için uykusuzluk, youn strese maruz kalma, hipertroit, kanser ve yüksek kafein almn söyleyebiliriz.
Yüksek kortizol deerleri cushing sendromuna sebebiyet verir. Cushing sendromunda:
Semptomlar görülebilir.
Düük kortizol addison hastalna sebep olabilir. Düük kortizol nadir gözükür ve genelde adrenal bezlerinin zarar görmesiyle oluur. Semptomlar:
Olarak kendini gösterebilir.
Kortizolün çok yükselmesini engellemek için dinlenmeye ve stresimizi azaltmaya zaman harcamalyz. Antrenmana önem verdiimiz gibi dinlenmeye, yenilenmeye de önem verirsek hem daha rahat uyuruz, hem de hastalanma riskimiz azalr.
nsülin pankreastaki beta hücrelerde salglanan bir hormondur. Kandaki glikozu (ekeri) hücrenin içine tar ve enerji olarak kullanlmasn salar veya ileride kullanm için depolar. nsülin bu ekilde kandaki eker düzeyini azaltr. Hormonun görevi bu dengeyi salayarak kan ekerinin çok artmasn (hiperglisemi) ya da çok azalmasn (hipoglisemi) önler. nsülini anahtar olarak düünebiliriz. Hücreyi açar ve içine enerji olarak kullanlmak üzere ekerin girmesini salar.
Vücudumuzda gerekenden çok eker varsa insülin ekeri karacierde depolar ve ileride kullanlmasn salar. Örnek olarak spor yaparken.
nsülinin görevi kan ekerini dengelemektir. nsülin direnci çok artarsa veya vücudumuz yeterince insülin üretmiyorsa hiperglisemi (yüksek kan ekeri) oluabilir.
Diyabet hastalklarnda insülin düzenlenmesi gereken en önemli hormondur. Tip-1 diyabet hastalarnn pankreaslarndaki beta hücreleri zarar gördüü veya çalamad için insülin üretemezler. Bu bireylerin dardan insülin almalar gerekmektedir. Bu hastaln tam çaresi olmasa da kan ekerinin dalgalanmalarn azaltmak için diyetin düzenlenmesi önemlidir. Ketojenik diyet, low-carb diyet gibi kan ekerini düük tutan diyetler dalgalanmalar azaltr.
Tip-2 diyabet hastalnda ise insüline kar olan direnç yüksektir. Vücut insüline cevap vermez veya insülin yetmez. Yine dardan insülin alm gerekebilir. Tip-2 diyabette pankreastaki beta hücreler çalmaya devam ettii için diyetteki deiimler daha da etkili olacaktr, tedavi dahi edilebilir. Ketojenik Diyet ve Low Carb diyetleri bu hastalarn insülin direncini krmalar ve kan ekerini dengede tutmalar için oldukça faydal olacaktr.
Bunun dnda insülini düüren bir dier diyet sistemi ntermittent Fasting (aralkl oruç) diyetidir. Bu diyette 16 saat kadar süren açlk süresinde kan ekeri ve dolaysyla insülin düer.
nsülinin anabolik özelliklerine ramen, egzersize bal hipertrofik etkileri üzerindeki birincil görevinin, kas protein sentezindeki artlar uyarmaktan ziyade protein parçalanmasnda bir azalmaya yardmc olduuna inanlmaktadr.
Protein parçalanmasndaki azalma, kontraktil proteinlerin birikimini artracak ve böylede daha büyük bir kassal hipertorifiyi kolaylatracak.
Diyabetik olmayalarda egzersizin insülin seviyeleri üzerinde çok az etkisi olduu, younlua, süreye ve egzersiz öncesi beslenme tüketimine bal olarak salnmn azaltabilecei unutulmamaldr.
Kas protein dengesi ksmen nöroendokrin (sinir ve salg bezi hücreleri) sistemden etkilenir. Çeitli hormonlar kastaki anabolik ve katabolik uyaranlar arasndaki dinamik dengeyi deitirerek, kas protein birikiminde bir arta veya azalmaya araclk etmeye yardmc olduu aratrmalar tarafndan gösterilmi.
Hormonlar endokrin bezlerde üretilir, kana salnr ve daha sonra sarkolemma ve sarkoplazma da reseptörlere balandktan sonra hedef dokulara tanr.
Bazal anabolik hormon konsantrasyonlarnn iskelet kasnn büyümesini ve yenilenme kapasitesini etkilediine dair açk ve ikna edici kantlarn olduu çalmalar tarafndan belirtilmitir.
Anabolik hormonal konsantrasyonlarn kronik olarak bastrlmas da, kas adaptasyonlarn azaltabilecei belirtilmitir.
Endokrin sistem, kas kütlesinin düzenlenmesinde karmak bir ekilde rol oynar. Testosteron, büyüme hormonu, IGF-1 ve dier anabolik hormonlarn kronik üretimi, direnç antrenman araclyla protein dengesini etkiler.
Direnç antrenman deikenlerinin, antrenman sonras dönemdeki sistemik seviyeleri akut bir ekilde yükseltebilse de, bu geçici hormonal artlarn hipertrofik yantta bir rol oynayp oynamadnn açk olmad aratrmalarca belirtilmi.
Diyetiniz ve yaptnz egzersizler ve genel yaam seçimlerinizin hormonlar üzerindeki etkisini yadrgamamalyz.
Genel olarak beslenmemizin salkl ve yeterli olmasna dikkat etmeliyiz. Sürekli bazal metabolizmamz kadar veya daha düük kalori alrsak hormonlarmzn sentezi zarar görebilir. Vücudumuzu gerekli anabolik (yapm) reaksiyonlarn ileyebildii ölçüde yeterli beslemeliyiz.
Ya oranmz direkt olarak büyüme hormonuyla alakaldr. Çok ya oran olan bireylerin genelde büyüme hormonu üretimi azalr ve hastalanma riski artar. Bununla beraber metabolizma da yavalayacaktr.
Yaplan bir aratrmada bel bölgesi ya, dier katlanlara göre 3 kat olan bireylerin büyüme hormonu salglanmasnn çok daha az olduu görülmütür.
Yüksek ya oran büyüme hormonunu erkeklerde daha çok etkilese de kadnlarn da salklar için ya oranlarn düük tutmalar önemlidir.
Intermittent fasting (aralkl oruç) diyeti hormonlar optimize etmek için ie yarayacaktr. Ya oranmz azaltmamz salayabilir. Bu direk büyüme hormonunu olumlu etkiler.
Bunun yannda insülin hormonunun açlk süresince düük kalmasn salar. Bu sayede de ya depolanmas azalr, eker hastal riski düer ve büyüme hormonu salglanmas artar.
Yaplan aratrmalarda günlük açlk halinde büyüme hormonunun katna kadar çkt görülmütür.
eker kullanmn azaltmamz iimize yarayacaktr. nsülin seviyelerinin dümesi büyüme hormonunun optimize olmasn salayacaktr.
Salkl ya tüketimini arttrmak hormon sal için oldukça önemlidir. Salkl yalar hormonlarmz düzenler ve hormon sisteminin daha iyi çalmasn salar. Tabii ki yan kalori deeri çok olduu için tüketimi abartmamakta fayda var.
Ya seçimimizi tereyandan hindistan cevizi yana, ayçiçek yandan zeytinyana deitirerek, günde 1 avuç kuruyemi tüketerek hormon salmz optimize edebiliriz.
Bunlarn yannda gün içinde tüketilen öünlerin bütün makro besinleri dengeli bir ekilde içermesi vücudumuzun besini ileyebilmesi ve hormon fonksiyonlarn düzenlemesi için faydal olacaktr.
Genel olarak dengeli beslenmeye çalmalyz. Beslenmemizin %90’ düzenli olursa zaten hormonlarmz da salkl olacaktr ve düzgün ileyeceklerdir.
Gece boyunca geçen uyku döngümüz hormon döngüsünü yeniler. Büyüme hormonu ve kortizol hormonunun salnmasn ve sistemlerin düzenlenmesini salar. Ayn zamanda iki hormonun, leptin ve ghrelin, salnmasn kontrol eder. Bu hormonlar bir sonraki gün ne kadar acktmz ve yemeye baladmzda ne kadar hzl doyduumuzu belirler. Diyetimizin düzene girmesi için de uyku oldukça önemlidir.
eker tolerans ve insülin salglanmas da uyku döngüsüyle düzenlenir. Dolaysyla uyku düzeni hormonlar vastasyla ya ykmn destekler.
Ayn ekilde uyku esnasnda büyüme hormonu da salglanr ve düzenlenir. Anabolik süreç artar. Dolaysyla kas geliimi, hücre yenilenmesi ve gençlerde büyüyüp gelimek için uykunun önemi büyüktür.
Youn antrenman yapan sporcularn da gece uykularna önem vermeleri, hormonlarnn salkl ilemesini ve vücutlarnn dinlenip yenilenmesini salayarak performanslarna olumlu etki eder.
Hormonlarn düzenli salglanmas için gece ba en az 8 saat uyku uyumaya özen göstermeliyiz. Genç sporcular için bu sürenin 9 saat civarnda olmas daha da önemlidir.
Uykumuzu optimize etmek için:
Brad Schoenfeld – Science and Development of Muscle Hypertrophy / 2nd Edition