Okullarda Işitme Tarama Testi Nasıl Yapılır

Okullarda işitme taraması başladı 3 öğrenciye erken tanı koyularak işitme cihazı takıldı Samsun'da döneminde 1. sınıfa giden 14 bin öğrencinin işitme taraması yapıldı.
Okullarda işitme taraması başladı
3 öğrenciye erken tanı koyularak işitme cihazı takıldı
SAMSUN - Samsun'da döneminde 1. sınıfa giden 14 bin öğrencinin işitme taraması yapıldı. Bu tarama sonucunda çocuğun hastaneye sevki yapılarak bunlardan 3'ünün tedavilerine başlandı. Yeni eğitim-öğretim döneminde ise İl Sağlık Müdürlüğü ekipleri okul okul dolaşarak işitme taraması yapıyor.
Samsun İl Sağlık Müdürlüğü ekipleri tarafından okullardaki öğrencilerin sağlık tarama testleri yapılıyor. Kulak testinden, göz testine, diş testinden, genel sağlık taramasına kadar birçok testin yapıldığı programlar erken tanı açısından önem kazanıyor. Bu çerçevede eğitim öğretim döneminde okula yeni başlayan minik öğrencilere işitme testi yapılmaya başlandı. İl Sağlık Müdürü Dr. Öğr.

seafoodplus.info

İşitme Testi Nedir, Nasıl Yapılır?

İşitme testine geçmeden önce nasıl işittiğimizi anlamamızda fayda var. Bulunduğumuz ortamda konuşma ya da herhangi bir ses çıkması durumunda havada bulunan moleküller titreşerek ses dalgası oluşturur. Hafif seviyeli titreşimler yumuşak bir ses yaratırken yüksek titreşimler daha yüksek bir ses yaratır. Çıkan seslerin şiddeti desibel ölçüsü ile belirlenir. Bu noktada sesin perdesi ve frekansı, yani 1 saniyedeki titreşimi de önemli bir unsurdur. Seslerin frekansı ise hertz cinsinden ölçülür.

İşitme testleri kişinin kendisine ulaşan farklı yükseklik ve perdedeki sesleri duyma becerisini test eder. İşitmesi normal olan bir kişinin sağlıklı işitme seviyelerindeki aralıkları bellidir. İşitme testi sayesinde kişinin işitme seviyesinin ortalama değerlere göre hangi durumda olduğu belirlenir. Odyolog tarafından elde edilen değerler odyogram adlı bir grafiğe yansıtılır. Bu odyogram sayesinde doktorunuz işitme seviyenizi, işitme sorununuz var ise bunun derecesini ve olası nedenlerini anlayabilir.

İşitme Testi Neden Yapılır?

İşitme testi, duymasında bir sorun olduğu düşünülen kişiler için yapılır. Bu noktada kişi normal duyduğunu düşünse de yakınlarından biri onu uyararak işitme testi yaptırmasını önerebilir. Bu sık yaşanan bir durumdur çünkü duyma güçlüğü çeken kişiler genellikle bu sorunu yaşadıklarını fark etmezler; hatta etraflarındaki kişilerin alçak sesle konuştuğunu bile düşünebilirler.  

Aşağıdaki gibi durumlarla sık sık karşılaşıyorsanız bir işitme testi yaptırmanız faydalı olabilir.

• Kulaklarınızda bir çınlama hissi varsa,
• İnsanlar konuşurken ‘f’, ‘s’ ve ‘t’ gibi ünsüz harfleri içeren sözcükleri duymakta zorlanıyorsanız,
• Konuşma ve diğer sesleri boğuk olarak duyuyorsanız,
• Etrafınızdaki insanlardan çok yüksek sesle konuştuğunuz konusunda uyarılar alıyorsanız,
• Karşınızdakilerle konuşurken sık sık söylediklerini tekrar etmelerini istemek zorunda kalıyorsanız,
• Arka planda gürültü olan durumlarda biri sizinle konuşurken anlatılanları duymakta güçlük çekiyorsanız,
• Diğer insanlarla birlikteyken izlediğiniz filmin ya da dinlediğiniz müziğin sesini fazla açtığınız yönünde uyarılar alıyorsanız,
• Bir ortama girdiğinizde televizyon ya da radyonun sesini sürekli yükseltme ihtiyacı duyuyorsanız,
• İnsanların konuşmalarını duyamamak ya da algılayamamaktan çekinerek kalabalık ortamlardaki sosyal etkinliklere gitmeye çekiniyorsanız bir işitme testi yaptırmayı düşünebilirsiniz.

İşitme Testi Nasıl Yapılır?

Doktorunuzun talebi doğrultusunda sorununuzun anlaşılabilmesi için bir veya birkaç tane işitme testi istenebilir. Test sırasında yapılacak işlemler yapılacak testin türüne göre değişiklik gösterecektir.

Yetişkinlere yönelik işitme testlerinde bir kulaklık aracılığıyla farklı tonlarda uyarı sesleri dinletilir ve/veya dinletilen sözcüklerin tekrar edilmesi istenir.

İşitme Testi Nerede Yapılır?

İşitme testi ses geçirmeyen özel test odalarının bulunduğu hastanelerde ya da işitme merkezlerinde yapılır. Test yaklaşık olarak dakika kadar sürer.

Bebeklerde İşitme Testi Nasıl Yapılır?

Bebeklerde yapılan işitme testlerinin belirlenmesinde bebeğin kaç aylık olduğu önemlidir. 6 aya kadar olan bebeklerde tarama ya da tanı amaçlı otoakustik emisyon testi, işitsel beyin sapı yanıt testi, elektrokokleografi ve timpanometri gibi testler yapılabilir. Bu testlerle ilgili daha detaylı bilgileri yazımızın işitme testi türleri bölümünde okuyabilirsiniz.

Bir diğer yöntem ise davranışsal gözlem odyometrisidir. Bu ölçüm yönteminin mantığı, 6 aylıktan büyük bebeklerin işitsel uyaranlara daha kolay yanıt vermesine dayanır. Test öncesinde ses kaynağına yakın bir yere bebeğin dikkatini çekecek ışıklı ya da hareketli bir oyuncak yerleştirilir. Öncelikle çocuğun ilgisi oyuncak ile çekilir. Ardından çocuk oyuncağa odaklanmışken arkadaki ses kaynağından ses çıkarılır. Bu işlem birkaç kez tekrarlanarak çocuğun sesle oyuncak arasında bir bağlantı kurması sağlanır. Daha sonra da önce ses çıkarılır ve çocuğun oyuncağı görmek için o yöne bakıp bakmadığı dolayısıyla sesi duyup duymadığı değerlendirilir.  Bebek kulaklıkla test yapılmasına uygun gelişim seviyesindeyse bu test kulaklıkla da yapılabilir.

İşitme Testi Ne Zaman Yapılır?

İşitmenizde azalma hissediyor ya da yakınlarınızdan bu yönde uyarılar alıyorsanız kısa süre içinde bir Kulak-Burun-Boğaz hastalıkları uzmanına başvurmanız ve gerekiyor ise işitme testi yaptırmanız önerilir. Hiçbir sağlık sorununuz olmasa bile belirli bir yaşın üzerinde, belirli aralıklarla işitme testi yapılmasında fayda var. Bunun nedeni, ilerleyen yaşa paralel olarak işitme sorunları yaşama riskinizin artmasıdır. yaş arasındaki kişilerin yüzde 14’ünde işitme kaybı görülür. Bu oran 65 yaş üstündeki kişilerde yüzde 30 seviyelerindedir.

Bu nedenle yetişkinlerin 50 yaşına kadar 10 yılda bir işitme testi yaptırması önerilir. 50 yaştan sonra ise her 3 yılda bir işitme testi yaptırılması önerilir.

İşitme Testinin Türleri Nelerdir?

Saf Ses Odyometrisi: Test yapılacak kişiye seslerin dinletileceği bir kulaklık takılır. Bu kulaklık odyometre adlı cihaza bağlıdır ve bu özel sesler odyometrede üretilir. Her bir kulağa ayrı ayrı farklı ses ve perdelerde kısa ses tonları dinletilir. Bu sesler saf ses tonları olarak adlandırılır. Farklı tipteki sesleri (tiz, yüksek, düşük) duyduğunuzda bir butona basmanız istenir ve bunlar not alınır. Saf ses odyometrisi ile hava yolu ve kemik yolu işitme hassasiyetiniz ölçülür.

Konuşma Odyometrisi:  Konuşma odyometrisi ile konuşmaları ne kadar sorunsuz duyduğunuz ölçülür. Test sırasında her bir kulağınıza kulaklık yardımıyla farklı sözcükler iletilir. Bu kelimeler farklı ses seviyeleri de kullanılarak iletilir ve duyduğunuz sözcükleri tekrar etmeniz istenir. Yaşla birlikte gelişen işitme kayıplarında İnsanlar konuşurken ‘f’, ‘s’ ve ‘t’ gibi ünsüz harfleri içeren sözcükleri duymakta zorlanırlar.

Otoakustik Emisyon Testi (OAE): İç kulağımızda koklea adı verilen bir yapı bulunur. Kokleanın görevi özel hücreler vasıtasıyla titreşimleri sinyallere çevirerek işitme sinirleri aracılığıyla beyine iletmektir. Otoakustik emisyon testinde dış kulağa bir prob takılarak içeriye ses gönderilir ve kokleanın tepkisi bir mikrofon yardımıyla kaydedilir.

Elektrokokleografi: Ses sırasında koklea ve işitme sinirlerinde yaşanan elektriksel değişim ölçülür.

İşitsel Beyin Sapı Yanıt Testi (ABR Testi): Elektrokokleografide koklea ve işitme sinirlerindeki aktivite ölçülürken ABR testinde hastanın kafasına elektrotlar yerleştirilir ve beyindeki elektriksel değişim gözlemlenir.

İşitme Testi Sonuçları Ne Anlama Gelir?

Normal konuşma sesi yaklaşık olarak 60– 65 dB düzeyindedir. Fısıldama sesi yaklaşık 30 dB’dir. Bağırma sesi ise 80 dB’den başlar. Bu aralıklar göz önüne alındığında 25 dB civarındaki işitme düzeyi yetişkinler açısından normal kabul edilir. Farklı düzeylerdeki işitme kaybından bahsedebileceğimiz aralıklar şunlardır:

• Hafif işitme kaybı: 26 - 40 dB arası (Hafif seslerin ayırımında zorluk)
• Orta seviye işitme kaybı: 41 - 55 dB arası (Arka planda gürültü varken konuşmaları duymakta zorlanma)
• Orta - şiddetli işitme kaybı: 56 dB (Günlük normal seviyedeki konuşmaları duymakta zorluk)
• Şiddetli işitme kaybı: 71 - 90 dB arası (Günlük normal seviyedeki konuşmaları duyamama)
• Çok ileri işitme kaybı: 91 ila dB (Hemen hemen tüm sesleri duyamaz ve bir işitme cihazı kullanımına ihtiyaç vardır)

İşitme Kaybı Neden Olur?

Yetişkinlerde yaşanan işitme kaybı farklı nedenlere bağlı olabilir. Bunları şöyle sıralayabiliriz.

• Kulakta yaşanan şiddetli enfeksiyon,
• Kulakta yüksek miktarda kir birikmesi,
• Menenjit hastalığı,
• Kulak zarının zarar görmesine neden olan yaralanmalar,
• Kafa bölgesine darbe almak,
• İşyerinde uzun süre yüksek sese maruz kalmak,
• Kulakta tümör ya da polip sorunu yaşamak,
• Bazı kemoterapi ilaçları ya da antibiyotikleri kullanmak,
• Ailede yaşanan genetik işitme sorunları,
• İleri yaş (65 yaş sonrası).

OKUL ÇAĞI ÇOCUKLARDA İŞİTME TARAMASI REHBERİ

Ülkemizde çocukluk çağında sık görülen sağlık sorunlarının erken tanınması ve gerekli tedavilerinin sağlanabilmesi amacıyla çeşitli tarama programları yürütülmektedir. Okul yaş grubu çocuklarda sık görülen işitme kayıplarına yönelik tarama çalışmalarının da bu programlara eklenmesine karar verilmiştir.

Bu rehberde; bu yaş grubundaki çocuklara uygulanacak İşitme Tarama Programının kimler tarafından, hangi yöntemlerle, hangi koşullarda yapılması gerektiği ve takip edilecek basamaklardan bahsedilmektedir.

İşitme Taramasının amacı nedir?

İşitmenin normal gelişimini engelleyecek risk etmenlerini saptamak ve işitmesi normal olmayan olguları erken dönemde tanımaktır.

İşitme Taraması ile hangi hastalıkların erken tanısı konabilir?

İşitme kayıpları enfeksiyonlar, travmalar ve progresif işitme kaybı yapan genetik hastalıklara bağlı olarak doğum sonrası dönemde de ortaya çıkabilmektedir. Tarama programı ile çocuklarda bu hastalıkların erken tanısı konabilecek ve gerekli tedavi ve rehabilitasyonları yapılabilecektir.

Kimlere,  kimler tarafından uygulanır?

• Yenidoğan bebeklere “Ulusal Yenidoğan İşitme Tarama Programı” kapsamında doğdukları hastanelerde bulunan tarama ünitelerinde işitme testi yapılmaktadır. İşitme kaybı şüphesi olan bebekler referans merkezlere ileri tanı ve tedavi amacıyla sevk edilmektedir.
• İlköğretim 1. Sınıfa devam eden çocuklara ise Toplum Sağlığı Merkezlerinde görev yapan ebe, hemşire, sağlık memuru ya da ilde görev yapan odyometristler tarafından, okullarda tarama odyometri cihazı ile test yapılmakta olup yapılan testte şüpheli sonuç çıkanlara 48 saat- 1 hafta içinde okulda ya da TSM’nin uygun bir odasında, aynı sağlık personeli tarafından test tekrarı yapılacaktır. Testte işitme kaybı şüphesi tespit edilen çocuklar o ilde çalışan Kulak Burun Boğaz Hastalıkları (KBB) uzmanına sevk edilecektir. KBB uzmanı tarafından sorun saptanan ya da klinik tanısı konulamayan çocuklar ileri tanı ve tedavi amacıyla referans merkezlere (YDİTP Referans Merkezleri bu tarama programında da referans merkez olarak görev yapacaklardır.) sevk edileceklerdir.

Halk Sağlığı Müdürlüğü

Okul Çağı Çocuklarda İşitme Tarama Programı illerde Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Programlar ve Kanser Şubesi / Çocuk, Ergen, Kadın, Üreme Sağlığı Hizmetleri Şubesi tarafından yürütülecektir. İl sorumlusu adı geçen şubelerin şube müdürleridir. İlde yürütülen çalışmalardan halk sağlığı müdürü de bizzat sorumludur.

Taramadaki Görevi:

• İlde tarama yapılması gereken okulları belirleyip organizasyonu sağlamak, takibini yapmak.
• Toplum Sağlığı Merkezlerinde (TSM) bulunan, okuldaki tarama faaliyetlerinde görev yapacak personelin uygulayıcı eğitimini ve yılda bir hizmet içi eğitimlerini planlamak ve uygulamak.
• Yapılan taramaların veri girişlerinin Ulusal İşitme Taraması Web Sitesi üzerindenkontrolünü yapmak, tarama sırasında oluşan teknik problemlerin çözümü ve Türkiye Halk Sağlığı Kurumuna bildiriminde görev almak.
• Her ilköğretim 1. Sınıf öğrencisine taraması yapılıp yapılmadığının sorgulanması ve işitme kaybı tanısı konulmuş çocukların takiplerine uyumunun aile hekimleri tarafından takip edilip edilmediğini denetlemek.
• İldeki tarama hizmetlerini belirli periyotlarla yılda en az iki kez denetlemek.
• Okul Çağı Çocuklarda İşitme Tarama Programında ülke hedeflerine ulaşabilmek için il düzeyinde strateji belirlemek ve uygulamak.
• KBB hastalıkları uzmanlarına ve referans merkezlere sevkleri takip etmek.
• Halka yönelik bilgilendirme çalışmalarını yürütmek.

GÖREVLİ PERSONEL

İşitme taramasını, TSM’de sürekli olarak çalışan minimum iki sağlık personeli (hemşire, ebe veya sağlık memuru, ilde bu iş için görevlendirilecek odyometrist varsa odyometrist tercih sebebidir) tam zamanlı bir şekilde yürütecektir. Ulusal düzeyde yürütülen işitme tarama programının aksamaması için, Halk Sağlığı Müdürlüğü ve TSM yönetiminin tarama sorumluluğunu üstlenen eğitimli personeli başka görevlere veya başka kuruma görevlendirmemesi, yeni belirlenecek personelin, nöbet tutmayan personel arasından tercih edilmesi için talimatlandırılması hizmetin aksamadan devam etmesi açısından uygun olacaktır. Tarama testlerini uygulamak üzere yukarıda unvanları belirtilen sağlık personeli dışında görevlendirme yapılamaz. Belirtilen sağlık personelinden en az ikisinin de taramada devamlı görevlendirilmesi tarama programının sağlıklı yürütülmesi açısından gereklidir.

Taramada Görevli Sağlık Personelinin Eğitimi:

Taramada görev alacak sağlık personeli; halk sağlığı müdürlükleri tarafından talep edilmesi ve TSM Başkanlığı tarafından uygulayıcı koşullarını sağlayan personel arasından görevlendirilecektir. Taramada çalışması uygun görülen sağlık personeli, halk sağlığı müdürlükleri tarafından ilde ya da civar illerde düzenlenen Okul Çağı Çocuklarda İşitme Taraması Uygulayıcı Eğitimine katılarak başarıyla tamamlamalıdır. Eğitimler illerde Halk Sağlığı Müdürlükleri tarafından düzenlenecek, bu eğitimler ise daha önce Sağlık Bakanlığı tarafından düzenlenen Okul Çağı Çocuklarda İşitme Taraması Eğitimine katılmış ve yetkilendirilmiş personel tarafından verilecektir. Eğitimde, Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı tarafından eğitmenlere verilen materyaller kullanılacaktır. TSM’lerinde daha önce eğitim almış olanlardan görev yeri değiştirilenlerin yerine görevlendirilecek personelin, halk sağlığı müdürlüğü tarafından eğitim almaları sağlanacaktır. Eğitim sonunda, eğitimi düzenleyen halk sağlığı müdürlüğü tarafından eğitim alan personele “Katılım Belgesi” düzenlenecektir. Yapılması planlanan her eğitimin tarihi ve katılımcı sayısı elektronik posta yolu ile, sonrasında da eğitime katılan ve adına katılım belgesi düzenlenen uygulayıcıların listesi, Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığına resmi yazı ile bildirilecektir.

Test yapılan yerin özellikleri

• Muayene ve testler, taramada kullanılacak test metotlarının özelliklerine uygun olan, okulların mevcut odalarında yapılmalıdır.
• Tarama sessiz bir ortamda yapılmalıdır.
• Bu ortam, test anında bir öğrencinin 20 dB’lik ses düzeyinde test frekanslarını duyabileceği ölçüde sessiz olmalıdır. Tercihen kütüphane sessizliği seçilmelidir.
• Test odası seçilirken, kalorifer odası, spor salonu, kafeterya ve oyun parkı gibi gürültü kaynaklarından uzak bir yer olmasına ayrıca testin teneffüs saatlerinde yapılmamasına dikkat edilmelidir.

Tarama metodları, nasıl uygulanacakları ve nasıl değerlendirilecekleri

• Tarama Odyometri cihazı kullanılacak.
• Hz ve 20 dB’de test yapılacak.
• Herhangi bir frekansdan kalan çocuk 48 saat- 1 hafta içinde tekrar test edilecektir. Tarama tekrarından da geçemeyen çocuklar, tam bir KBB muayenesi ve odyolojik değerlendirme için Kulak Burun Boğaz (KBB) uzmanına sevk edilmelidir.
• KBB uzmanı tarafından eğer çocukta orta kulak patolojilerinden şüpheleniliyorsa mutlaka immitansmetrik testler (timpanometri) yapılmalıdır. Tanı ve tedavi sürecinde ileri tetkik gereken durumlarda çocuklar mutlaka referans merkeze sevk edilmelidir.

İşitme Taramasında takip edilecek basamaklar

Okul çağı çocuklar için uygulanacak işlemler için, Ek-1 ‘deki algoritme Ek-4’deki akış şeması kullanılacaktır.

Riskli Gruplar ve Sevk Kriterleri

• Ailede geç başlayan işitme kaybı hikayesi
• Kraniofasial ve/veya kulak anomalileri (Kulağın daha önceden tanımlanmamış yapısal bozukluğu

atrezi, stenoz, kulak kanalında anomali, kulak zarı anomalisi, perforasyonu)

• 3 aydan uzun süren otit hikayesi
• Kafa travması-bilinç kaybı
• Ototoksik ilaç kullanımı
• Daha önceden var olan sensorineural (S/N) işitme kaybı
• Gelişimsel bozukluk
• Konuşma ve lisan gelişiminde gecikmesi olanlar
• Öğrenme bozukluğu olanlar
• Yarık damak ve dudak
• Down sendromu
• Tekrarlayan veya kronik kulak enfeksiyonu olanlar
• Gürültüye maruz kalma
• Özel eğitim alanlar
• Sınıf tekrarı olanlar
• Taramadan kalanlar

Bu risk gruplarının bazıları aileye sorulacak olup “Ebeveyn Bilgi Notu” formunun arka kısmında yer almaktadır.(Ek-3 arka kısmı). Orada yer almayan sorular için çocuk, sağlık personeli tarafından değerlendirilecektir. Riskli çocuklar tarama testi yapıldıktan sonra testi geçmiş de olsalar testten kalmış da olsalar KBB uzmanlarına, işitme taraması sevk belgesi doldurularak, sevk edilirler.(Ek-2). Uygulayıcı, Tarama Odyometri Testi Akış Şeması 6. Adımı izlemelidir (Ek-4). Gerektiğinde de KBB uzmanı tarafından referans merkeze sevkleri yapılacaktır.(Ek-5).

Nerelere sevk edilecek?

Testi uygulayan sağlık personeli tarafından, KBB uzmanlarına, işitme taraması sevk belgesi doldurularak, sevk edilirler.(Ek-2). Uygulayıcı, Tarama Odyometri Testi Akış Şeması 6. Adımı izlemelidir (Ek-4).  Gerektiğinde de KBB uzmanı tarafından referans merkeze sevkleri yapılacaktır (Ek-5).

 TARAMA İŞLEMLERİNİN UYGULANMA VE KAYITLANMASI

Okul çağı çocuklara uygulanacak işitme tarama testlerinin, programın ilk yıllarında ilköğretim 1. Sınıflara uygulanması planlanmaktadır. Birinci sınıfı tekrar eden çocuklar varsa test onlara da tekrar uygulanacaktır.  Test öncesinde mutlaka çocuğa test ile ilgili, cihazla birlikte verilen kitap okunmalı ve testin nasıl yapılacağı anlatılmalıdır.  Gerektiğinde asıl test öncesi deneme test yapılabilir.

Tarama testlerinin sonuçları tarama cihazının içinde bulunan bir programla Ulusal İşitme Taraması Web Programına veri aktarımı yapmaktadıseafoodplus.info işlem için kablosuz internet ağına ihtiyaç vardır. Uygulayıcı tarafından taramalar yapıldıktan sonra, okulda ya da TSM’de kablosuz internet ile veri transferi yapılacaktır. Taramalar belirli bir program dahilinde okullarla önceden görüşülüp randevu alınarak gerçekleştirilecektir. Ek-3’de yer alan “Ebeveyn Bilgi Formu” ve “Okul Çağı İşitme Tarama Programı Anketi” ve risk faktörlerini içeren “Değerlendirme Soruları” TSM tarafından okula, okul tarafından da ailelere iletilecek ve bu form tarama ekibinin okulda olacağı zaman uygulayıcı personele sınıf öğretmeni/okul idaresi tarafından teslim edilecektir. Uygulayıcı, ankette yer alan soruları tarama odyometri cihazında bulunan uygun yere girmek zorundadır. Bu form uygulayıcının bağlı olduğu TSM tarafından İlin Halk Sağlığı Müdürlüğüne arşivlenmek üzere iletilecektir. Unutulmamalıdır ki bu anket formları aynı zamanda aile onamı kısmını da içerdiğinden ileride doğabilecek anlaşmazlıklarda resmi evrak niteliği taşımaktadır. Hangi okula ne zaman, kimin uygulayıcı olarak gittiği ve hangi öğrencilere test uygulandığı hangilerinin sevk edildiği bilgileri uygulayıcılar tarafından bağlı bulundukları TSM’ye bildirilecek ve evraklar dosyalanacaktır. Tüm bu bilgiler için TSM’de standart bir poliklinik defteri oluşturulmalıdır. TSM’de görevli taramadan sorumlu uygulayıcılar gerektiğinde, o ilin Halk Sağlığı Müdürlüğü tarafından kendileri için düzenlenen kullanıcı kodu ve parolayı temin ederek internet üzerinden seafoodplus.info adresli siteye gerektiğinde sonuçların kayıtlanması işlemlerini eksiksiz yürüteceklerdir. Ayrıca bu sitenin duyurular kısmından taramaya ilişkin bilgiler ve haberler yayınlanacak olup tüm uygulayıcılar bu yayınlara uymak ve takip etmekle mükelleftir.

Halk Sağlığı Müdürlüğü ÇEKÜS/ Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar, Programlar ve Kanser Şube Müdürlüğü tarafından ilde yapılan taramalar takip edilecektir. Özellikle webe veri gönderimi yapılan çocuklarla ilgili yanlış kayıtlarda durum tutanakla resmi olarak tespit edilerek Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı ile elektronik posta yoluyla iletişime geçilecektir. Taramayı gerçekleştiren uygulayıcılar her türlü sorunlarında öncelikle illerindeki Halk Sağlığı Müdürlükleri ile iletişime geçecek, Halk Sağlığı Müdürlüklerinin ilgili şubelerinin yetkilerini aşan durumlarda, ilgili müdürlük yetkilisince durum, Çocuk ve Ergen Daire Başkanlığına elektronik posta ile bildirilecektir. Halk Sağlığı Müdürlükleri illerindeki tüm uygulayıcılara iletişim elektronik posta adreslerini ve numaralarını bildirmelidir.

Web Sistemine Kullanıcı Tanımı

Taramada görev alıp aktif tarama yapan personele Ulusal İşitme Taraması web sitesine kullanıcı tanımlaması Halk Sağlığı Müdürlüğü tarafından yapılacaktır. Adına şifre tanımlanıp sisteme kaydı yapılan her personel yaptığı işten yasal olarak sorumludur. Tarama testlerini uygulayan sağlık personelinin aynı zamanda web sistemine, gerektiğinde çocukla ilgili veri girişini de yapması gerekir.

Taramada görev yapan sağlık personelinin ilden ayrılması durumunda, o ilin Halk Sağlığı Müdürlüğü tarafından sistemden kaydı pasif hale getirilir.  Yeni başladığı ilde tarama ünitesinde çalışacaksa Halk Sağlığı Müdürlüğü tarafından personel ve kullanıcı kaydı yapılır ve durumunun aktifleştirilmesi için yine Halk Sağlığı Müdürlüğü’nce Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığına elektronik posta ile bildirim yapılır.

Sistem üzerinde personel ve kullanıcı işlemleri ile ilgili değişiklik yapılacağı zaman, değişiklik yapılacak personelin o esnada sistemde olmaması ve sistemi çıkış butonu ile terk etmiş olması gerekir. Aksi takdirde yapılan değişikliklerin sisteme kabulü mümkün olmayacaktır. Taramada görevli personel, sistemle ilgili sorunlarda illerindeki Halk Sağlığı Müdürlüğü ÇEKÜS / Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Programlar ve Kanser Şubesi ile görüşmelidir. Halk Sağlığı Müdürlükleri illerindeki tarama uygulayıcıları ile iletişim bilgilerini paylaşacaktır. İlde çözülemeyen sorunlar o ilin Halk Sağlığı Müdürlüğü tarafından Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı’na elektronik posta yolu ile iletilecektir.

TARAMA TESTİNDEN GEÇTİ/KALDI KRİTERLERİ

Tarama Odyometri cihazı ile Hz ve 20 dB’de test yapılıp frekanslardan hepsine yanıt veren çocuk testten “GEÇTİ” kabul edilir. Hz frekanslarından herhangi birinde 20 dB ses uyaranına cevap veremeyen çocuk 48 saat- 1 hafta sonra tekrar testte de aynı şekilde herhangi bir frekansta 20 dB’de cevap veremezse testten “ KALDI” kabul edilir.

Testten geçmek her zaman işitme normal demek anlamına gelmez. Testin yapıldığı zaman diliminde tarama testleriyle işitmesinde bir sorun olmadığını gösterir. Testten kaldı demek de işitme kaybı demek değil, işitme kaybı şüphesini ile ileri tetkik ve tanı yapılması gerekliliğinin göstergesidir.

Test Yapılması Zor Olan Çocuklarda Tarama

• Bazı çocuklar standart saf ses tarama tekniklerinden olan tarama odyometri cihazı ile test edilemezler.

–      Test uyaranına güvenilir tepki vermeyi engelleyen durumlar olabilir (fiziksel problemler, gelişimsel gerilik vb.)

–      Odyoloji uzmanlarının olduğu kliniklerde yapılan testlere iyi tepki verebilirler.

• Çocuğun teste alınamadı ibaresi, taramanın gerekliliğinin yerine geldiğini göstermez.
• Bu çocuklara test yapılamazsa, KBB hastalıkları uzmanına sevk edilmeleri gerekir.
• Bu çocukların bilgileri yine de odyometri cihazına girilmesi gereklidir. Testi uygulayan sağlık personeli tarafından, KBB uzmanlarına, işitme taraması sevk belgesi doldurularak, sevk edilirler.(Ek-2). Uygulayıcı, Tarama Odyometri Testi Akış Şeması 6. Adımı izlemelidir (Ek-4).  Gerektiğinde de KBB uzmanı tarafından referans merkeze sevkleri yapılacaktır (Ek-5).

EK-1

EK-2 (ön kısım)

İŞİTME TARAMASI SEVK BELGESİ

……………. KULAK BURUN BOĞAZ HASTALIKLARI KLİNİĞİNE

Okul Çağı İşitme Taraması Programı için değerlendirilen aşağıda kimlik bilgileri bulunan ………..’nin  tarama sonucunda işitmesi şüpheli bulunmuş/ işitme bozukluğu ile ilgili risk faktörlerine rastlandığından Kulak Burun Boğaz  Hastalıkları Kliniği’ne sevki uygun görülmüştür.

Bu sevk formunun arka sayfası KBB hastalıkları uzmanı tarafından doldurularak aileye verilmeli ve aile aracılığıyla, TSM’ye iletilmek üzere okula gönderilmelidir.

EK-2 (arka kısım)

…………….TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİNE

Okul Çağı İşitme Taraması Programı kapsamında işitmesinin değerlendirilmesi için KBB Hastalıkları Kliniğimize sevkle gelen ……….. …………………………………..’nin yapılan klinik değerlendirmesinde;

KLİNİK ÖN TANI:……………………………… 

NOTLAR:

   …../…./…..

                                                    KBB Hastalıkları Uzmanı

                                                   Dr. Adı ve Soyadı                     

                                               İmza

Bu sevk formu doldurularak aileye verilmeli ve aile aracılığıyla, TSM’ye iletilmek üzere okula gönderilmelidir.

KBB Hastalıkları Kliniği Adı ve Telefonu :………………………………………………

EK – 3 (ön kısmı)

EK – 3 (arka kısmı)

Okul Çağı İşitme Tarama Programı Anketi

1-      Çocuğunuzun doğum ağırlığı gramın altında mıydı? ( gram dahil değil)

1EVET         1HAYIR

2-      Çocuğunuz zamanından önce doğdu mu? (prematürite)

1EVET         1HAYIR

3-      Bebeklik döneminde tedaviye ihtiyaç duyulan sarılığı oldu mu?

1EVET         1HAYIR

4-      Bebeklik döneminde yoğun bakımda kaldı mı?

1EVET         1HAYIR

5-      Hastanede yatmayı gerektiren ateşli bir hastalık geçirdi mi?

1EVET         1HAYIR

6-      Anne baba arasında akrabalık var mı?

1EVET         1HAYIR

7-      Ailede işitme kaybı öyküsü var mı?

1EVET         1HAYIR

8-      Çocuğunuzda işitme kaybı fark ettiniz mi? TV izlerken müzik dinlerken cihazların sesini çok açıyor mu?

1EVET         1HAYIR

9-      Çocuğunuz sınıfta konuşulanları işitmede güçlük çektiğini söylüyor mu?

1EVET         1HAYIR

  Çocukta öğrenme de ya da anlamada güçlük var mı?

1EVET         1HAYIR

DEĞERLENDİRME SORULARI

 …../…./…

                                                                                     Taramayı Yapan Sağlık Personeli

                                                                                              Adı ve Soyadı :

                                                                              İmza                 :

Ek-4

OKUL ÇAĞI ÇOCUKLARDA TARAMA ODYOMETRİ TESTİ İŞ AKIŞ ŞEMASI

Ek-5 Referans Merkezlerin Listesi

Sistem üzerinden sevk edilen çocuklar, Ulusal Yenidoğan İşitme Tarama Programında hizmet veren referans merkezlerden, ailesinin tercih ettiği bir merkeze yönlendirilirler.