Türk toplulukları en büyük göç hareketlerini batı yönüne doğru gerçekleştirmiştir. Türkler bu göçler sırasında kuzey yolu ve orta yol adı verilen istikametleri izlediler. Bunlardan kuzey yolunu takip eden Türk toplulukları Hazar Denizi ve Karadeniz’in kuzeyindeki bozkırlara, oradan da Balkanlara ve Orta Avrupa içlerine kadar ilerlemişlerdir. Kuzey yolunu takip eden Türk toplulukları yerleştikleri bölgelerde Avrupa Hun Devleti gibi güçlü devletler kurmuşlardır. Türklerin bu yolu tercih etmelerindeki en önemli etken göç yolları üzerinde güçlü bir devletin bulunmamasıdır.
Orta Asya’dan batıya doğru hareket eden Türk topluluklarından bazıları orta yol olarak bilinen Hazar Denizi’nin güneyindeki hattı izleyerek İran, Irak, Suriye gibi İslam ülkelerine ve Bizans’ın elinde bulunan Anadolu’ya doğru yönelmişlerdir.
DİĞER BİR KAYNAK
Tarihçiler toplumların herhangi bir sebep olmadan bulundukları bölgeden başka bir yere göç etmediklerini dile getirmektedir. Diğer yönden Türkler göçebe bir hayat yaşadıklarından bulundukları bölgeyi terk edip başka bir yere göç etmeleri onları fazla yormamıştır. Her şeye rağmen Türklerin göç etmelerinde de belirli sebepler vardır.
Türkler üç yöne doğru göç etmişlerdir. Anayurt olarak Altay dağları kabul edilirse, güneye, batıya ve kuzeye doğru göç etmişlerdir. Geniş bir sahaya yayılan Türkler günümüzde Adriyatik Denizi ve Çin Şeddi arasında hayatlarını devam ettirmektedirler.
Örnek Soru:
Aşağıdakilerden hangisi Orta Asya Türk göçlerinin siyasi sebebi olarak gösterilebilir?
A) Kuraklık ve nüfus artışının olması
B) Salgın hayvan hastalıklarının baş göstermesi
C) Orduda onluk sisteme geçilmesi
D) Boylar arasında hâkimiyet mücadelelerinin olması
E) Türk kültürünü yayma düşüncesi
Alt Kategoriler:PDF, Türk Tarihinin Karakteri, Türkiye Tarihi
Orta Asyada yaşayan Türkler siyasi, sosyal, ekonomik nedenlerden dolayı MÖ. li yıllardan başlayan daha sonraki dönemlerde devam eden Orta Asya göçlerini yapmışlardır.
1. İklim değişikliği sonrası yaşanan kuraklık: Bölgede yaşayan Türkler hayvancılıkla uğraştıkları için yaşanan kuraklık sonrası otlakların kurumasıyla hayvanlarına otlaklar bulmak için bölgeyi terk etmişlerdir. (Coğrafi ekonomik neden)
2. Salgın hastalıklar sonrası insanların ve hayvanların ölümü: Bölgede salgın hastalıkların başlamasıyla sağlık alanında yeterince gelişim yaşanmadığı için zor durumda kalan Türkler bölgeyi terk etmişlerdir. (Sosyal ekonomik neden)
3. Otlak yetersizliği ve Türk boyları arasında yaşanan mücadeleler: Bu dönemde sınır kavramı olmadığı için az olan otlaklara sahip olmak isteyen Türk boyları birbirleriyle mücadele etmişler ve yenilen Türk boyu bölgeyi terk etmiştir. (Ekonomik siyasi neden)
4. Nüfus artışı: Orta Asya nüfusunun artması ve bölge kaynaklarının nüfusun ihtiyacını karşılayamaması üzerine Türkler bölgeyi terk etmişlerdir. (Demografikekonomik neden)
5. Dış baskılar: İpek Yolu hakimiyeti için Çinle yaptıkları mücadeleyi kaybeden Türkler bağımsızlıklarına düşkün oldukları için Çin hakimiyeti altında yaşamaktansa bölgeyi terk etmişlerdir. Ayrıca Çin dışında Moğol ve Kitan baskısı da göçlerde etkili olmuştur. (Siyasi neden)
6. Cihan hakimiyeti düşüncesi: Cihan, dünya anlamına gelmektedir. Dünyaya hakim olmak isteyen Türkler yeni yerler fethetme arzusuyla bulunduğu bölgeyi terk etmişlerdir. (Siyasi neden)
Uyarı: Orta Asya göçlerinde Türklerin dinlerini yayma düşünceleri yoktur.
Doğuya gidenler; Çine giderek Sarı Irmak ve Gök Irmak çevresinde yaşamışlar ve kalabalık Çin nüfusu içinde milli kimliklerini kaybetmişlerdir.
Kuzeye gidenler; Sibirya içlerine kadar gitmişler ve bu bölgenin soğuk ikliminden dolayı kendilerini geliştiremeyip daha ilkel duruma düşmüşlerdir.
Güneye gidenler; Himalayaları aşarak Hindistan içlerine kadar gitmişler, burada bölgenin sıcak ikliminden dolayı savaşçılık özelliklerini kaybederek kendi kültür ve ekonomik uğraşlarından uzaklaşmışlardır.
Batıya gidenler; Hazar Denizinin kuzeyinden gidenler Avrupa içlerine kadar ilerlemişler, güneyinden gidenler ise İran, Anadolu, Suriye ve Mısıra kadar ulaşmışlardır.
1. Göç ederek farklı kültürlerle ilişki kuran Türkler farklı kültürlerin kaynaşmasını ve yeni uygarlıkların ortaya çıkmasını sağlamışlardır.
2. Türkler ilişki kurdukları uygarlıkları hem etkilemişler hem de onlardan etkilenmişlerdir. Örneğin Avrupaya atı evcilleştirmeyi, tekerleği yapmayı, demiri işlemeyi öğreterek Avrupaya ileri bir uygarlık götürmüşlerdir.
3. Türkler göçler sonunda bağımsızlıklarına düşkün olmaları, teşkilatçı yapılarının etkisiyle bir çok devlet kurmuşlardır.
4. Göçler sonrasında Türkler tarafından kurulan devletlerin ömrü uzun süreli olmamıştır. Çünkü göç eden Türklerin birçoğunun bozkır yaşamından uzaklaşarak yerleşik hayata geçmeleri, yeni nüfusla beslenemediklerinden dolayı gittikleri yerlerde azınlıkta kalmaları, Hristiyanlık gibi dinleri benimsemeleri Türklerin milli kimliklerini kaybederek asimile olmalarına neden olmuştur.
Uyarı: Orta Asya göçleri sırasında Türklerin atı evcilleştirmeleri, tekerleği kullanmaları göç etmelerini kolaylaştırmıştır. Ancak geniş bir coğrafyada hüküm sürmeleri Türk tarihinin incelenmesini zorlaştırmıştır.
Türkler Orta Asya’dan Nerelere Göç Etmiştir?
Orta Asya’da Türk göçleri genel hatları itibari ile batı yönlü olarak gerçekleşse de doğu, kuzey ve güney yönlü göç eden Türk boyları da bulunmaktadır. Batı coğrafyasına göç etmek için yerinden hareket eden Türk boyları, kuzey ve orta aks olmak üzere, iki ayrı kol üzerinden bu göç hareketini gerçekleştirmiştir. Bu iki koldan kuzeye yönelenler, Karadeniz’in kuzeyinden Avrupa coğrafyasına ulaşırken; orta hattı takip edenler ise Hazar Denizi’nin güneyinden Anadolu, İran, Mısır, Irak ve Suriye coğrafyasına yerleşmişlerdir.
Batıya yönelenlerden daha az sayıda olan ve güney, doğu, kuzey aksına hareket eden boylardan, güneye gidenler Sibirya’ya, doğuya yönelenler Çin ve Uzak Doğu’ya, güneye gidenler ise Hindistan ve Afganistan’a yerleşmişlerdir.
Türklerin Orta Asya’dan Anadolu’ya Göçü
Türklerin Anadolu’ya gerçekleştirmiş oldukları göç hareketinin temeli 6. yüzyıla kadar gitmektedir. İran coğrafyasının en güçlü devletlerinden bir tanesi olan Sasani Devleti’nin tarih sahnesinden silinmesi ile birlikte, İran ve Orta Doğu coğrafyası Türkler için yeni bir göç rotası olarak belirmiştir. Bu rotayı takip eden Türk boyları Maveraünnehir üzerinden önce İran’a gelmişler ve daha sonra buradan da Anadolu’ya göç etmişlerdir.
Türklerin Orta Asya’dan Göç Etmelerinin Sonuçları
Türklerin Orta Asya’dan göç etmeleri hem Türk tarihi hem de Dünya tarihi açısından çok önemli sonuçlar doğurmuştur. Türklerin Orta Asya’dan göç etmelerinin sonuçları şu şekilde sıralanabilir:
İçindekiler
Türkler, M.Ö. lü yıllardan itibaren Orta Asya’dan çeşitli bölgelere göç etmişlerdir. M.Ö. başlayıp M.S. da devam eden göç hareketlerinde siyasal,ekonomik ve sosyal olaylar etkili olmuştur.
Türklerin Orta Asya’dan göç etmesinde;
-İklim koşullarının değişmesine bağlı olarak meydana gelen kuraklık, artan nüfusa mevcut toprakların yetmemesi ve bu gelişmelerin sonucunda bölgede geçim sıkıntısının ortaya çıkması
-Türk boyları arasındaki siyasal anlaşmazlıklardan dolayı ortaya çıkan savaşlar
-Dış baskılardan (Çin, Kitan ve Moğol) dolayı Türklerin bağımsızlıklarını kaybetmek istememeleri
-Türklerin yeni ülkeler fethetmek istemeleri
-Salgın hayvan hastalıkları ve otlakların yetersiz hale gelmesi gibi nedenler etkili olmuştur. Türkler göçler sonucunda Sibirya’ya, Çin’e, Hindistan’a, Mezopotamya’ya, Anadolu’ya ve Avrupaya gitmişlerdir.
Orta Asya kültür ve medeniyeti dünyanın değişik yerlerine yayılmıştır.
-Farklı bölgelerde Türk devletleri kurulmuştur.
-Batıya giden Türkler, Kavimler Göçü’ne neden olmuşlardır.
-Türkler değişik kültür çevreleriyle etkileşim içine girmişlerdir.
-Türklerin çok çeşitli bölgelere yayılması, Türk tarihinin bit bütün halinde incelenmesini engellemiştir.
UYARI!!!
Türklerin atı evcilleştirmeleri ve tekerleği kullanmaları çok uzak bölgelere göç etmesine yardımcı olmuştur.
] }