Oructa Seferi Sayilmak

Ramazan ayında aynı şehirde seferi mesafesinde yolculuk yapanların seferi olup olmayacağı merak ediliyor. Diyanet’in açıklamasına göre oruç tutanları yakından ilgilendiren seferi olma şartları belli oldu. Ramazan ayında oruç tutmama mazeretlerinden biri olan seferi olma mevzusu netlik kazandı. Seferi sayılmak için mesafe ve yolculuk zamanı gibi kriterler önem taşıyor. Peki, oruçta seferi olmak için kaç km olmalı? Oruçta seferilik kaç gün?

ORUÇTA SEFERİ OLMAK İÇİN KAÇ KM OLMALI?

Diyanet’in açıklamasına göre Ramazan ayında bir kişinin seferi sayılıp oruç tutmaması için yolculuk yapacağı mesafe en az 90 km olarak belirlendi. Aynı şehirde seferi mesafesinde yolculuk yapanlar, mazeret konusunu araştırıyor. Çünkü İstanbul ve Ankara gibi büyük şehirlerde 90 km’lik mesafe olduğunda aynı il içinde yolculuk yapılıyor. Diyanet’e göre her gün bu kadar uzak mesafeye işe gidip gelenlerin seferi sayılabileceği belirtiliyor.

Diyanet’in açıklamasında kişinin seferi sayılıp sayılmaması için ikamet ettiği ilçenin sınırlarını esas alması gerekiyor. Hesaplama yaparken ilçe sınırı ile gidilecek ilçe sınırı arasındaki mesafe 90 kilometreyi aşıyorsa bu kişiler dinen seferi hükümlerine tabi tutulabilir. Dinen sefer sayılacak mesafede bir yer gitmek için yola çıkan kişi, ikamet ettiği ilçeden çıkınca misafir hükmüne girer.

ORUÇTA SEFERİLİK KAÇ GÜN?

Yolculuğa çıkacak kişinin kullanacağı umumi araçlarla seferi hesaplaması yaparken mesafenin otogar, gar, havalimanı gibi yerler olması gerekiyor. Seferi namazında yolculuk sırasında mesafe durumu sahih olsa bile orada 15 gün konaklama niyetine dikkat edilmelidir. Bir yere giderken 15 gün kalma durumu varsa o halde seferi şekilde namaz kılınması doğru değildir.

SEFERDE OLAN RAMAZAN ORUCU FARZ MI?

Seferdeyken Ramazan orucu tutmak farzdır. Fakat kazaya bırakmak caizdir. 

SEFERDE ORUÇ TUTMANIN SEVABI FAZLA MI?

Seferi olan, Ramazan orucunu tutarsa, farz sevabı alır.

DEVAMLI ŞEHİRLERARASI ŞOFÖRLÜK YAPAN ORUÇ TUTMAZSA GÜNAH MI?

İşi aksatacak zorluk yoksa Ramazan-ı şerifte oruç tutmak çok sevabdır. Özürsüz oruç tutmamak büyük günahtır. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:

(Ramazanda mazeretsiz bir gün oruç tutmayan, bunun yerine bütün yıl boyu oruç tutsa, Ramazandaki o bir günkü sevaba kavuşamaz.) [Tirmizi]

Şu halde, bir özür olmadan oruç yememeli. Dini bir özrü olanın, orucunu kazaya bırakması caiz olur. Yolculukta sıkıntı olur, iş aksar veya kazaya sebep olacak bir durum olursa, kazaya bırakmak caiz olur. Hadis-i şerifte, (Yolculukta [sıkıntı içinde] oruç tutmak, takva değildir) buyuruldu. (Buhari) [Yolculuk veya sefer demek, km'den uzak yere gitmek üzere yola çıkmaktır. Bunlardan daha kısa yola giden seferi olmaz. Burada takva daha çok sevap kazanmak manasındadır.]

SEFERDE ORUÇ TUTMAMAK CAİZ DEĞİL Mİ?

İmsak vaktinden önce sefere çıkılırsa, oruca niyet etmeyip sefere çıkınca yiyip içilebilir. Hâlbuki kahvaltı yapıldığında, mukim ve niyet etmemiş sayılır. Yemek yiyip içildiği için bu günahtır. Niyet edip oruçlu yola çıkmak gereklidir ve o gün o orucu bozmamak gereklidir. Yani o gün orucu tutmanız gereklidir. Niyet etmeden yiyip içildiğinde sadece kaza gerekir.

UÇAKLA SEYAHAT HALİNDEYKEN ORUÇ TUTULUR MU?

Ramazan'da uçakla seyahat etmek zorunda kalabilir ve Doğu'dan Batı'ya doğru uçuyor olabilirsiniz. Hal böyle olunca saat Batı'ya doğru gittikçe ilerlemek yerine geriler. Yani iftar saati kişiye göre uzar. Bu durumda da oruç tutabilirse sevab kazanır, açlık ve susuzluğa dayanamayıp orucu bozmak ise günah olmaz. Seferdeyken, orucu özürsüz bozana kefaret gerekmez.

ORUCU SEFERE ÇIKINCA BOZMAK GÜNAH MI?

Niyetli orucu sefere çıkınca bozmak günahtır. Ama günah işlese de, seferde bozduğu için kefaret gerekmez. Eğer mukim iken bozup sefere çıksa, kefaret de gerekir.

DOĞU'DAN BATI'YA UÇAKLA YOLCULUK EDEN KİŞİ ORUCUNU NEREYE GÖRE AÇMALI?

Ramazan ayı gelince, oruç tutmak farz olur. Ancak seferî olanın oruç tutması farz değildir. Kutuplara giden Müslüman, seferî ise oruç tutmaz. Geriye dönünce kaza eder. Gündüzleri 24 saatten daha uzun yerlerde, mesela altı ay gündüz olan yerlerde, oruca saatle başlanır ve saatle bozulur. Gündüzü böyle uzun olmayan, vakitleri normal teşekkül eden, yani gündüzleri 24 saatten az olan bir şehirdeki Müslümanların zamanına uyularak oruç tutulur.  (Dürer ve Gurer)

Kişinin herhangi bir nedenle ikamet ettiği yerden kalkıp başka bir yere gitmesi veya gitmek için yola koyulması seferi olarak tanımlanıyor. Bu kimse yolculuk hüküm ve ruhsatlarından yararlanmaya başlar. Peki kimler seferi sayılır?

Sefer sayılacak mesafedeki bir yere gitmek üzere yola çıkan kişi, yaşadığı yerleşim yerinin meskûn mahallinden çıkınca misafir hükmünde kabul edilir. Seferi olunan durumlarda 4 rekatlık farz namazlar, 2 rekat kılınır. Sünnetlerin tamamı kılınır.

SEFERİLİK NEDİR?

Kişinin herhangi bir nedenle ikamet ettiği yerden kalkıp başka bir yere gitmesi veya gitmek için yola koyulması, Arapça’da sefer veya müsaferet olarak adlandırılmakta olup, bu şekilde yola çıkmış kişiye de seferî veya müsafir denilir. Seferînin mukabili mukimdir ve mukim bir yerde yerleşik bulunan, yolcu olmayan kişi anlamındadır. Türkçemiz’de seferîlik veya müsaferet yerine, çoğunlukla yolculuk tabiri kullanılmaktadır. Fıkıh ve ilmihal kitaplarında seferîlik veya yolculuk sözlük anlamına yakın olmakla birlikte, ondan farklı olarak, belirli bir mesafeye gitmek anlamındadır. Yolcu olan kişiyi ilgilendiren bazı özel ruhsat hükümleri bulunduğu için seferin tanımının ve mahiyetinin iyi belirlenmesi gerekir.

SEFERİLİĞİN BAŞLANGICI NASIL BELİRLENİR?

Dinen sefer sayılacak mesafedeki bir yere gitmek üzere yola çıkan kişi, yaşadığı yerleşim yerinin meskûn mahallinden çıkınca misafir hükmünde kabul edilir. Bu kimse yolculuk hüküm ve ruhsatlarından yararlanmaya başlar (Merğînânî, el-Hidâye, II, ). Buna göre, yolculuğa başlayıp şehrin meskûn mahallinden çıkan kimse dört rekâtlı farz namazları iki rekât olarak kılar.

Günümüzde şehirler genişlemiş, İstanbul örneğinde olduğu gibi, iki ucu arasındaki mesafe neredeyse sefer mesafesi olacak kadar uzamıştır. Bu nedenle İstanbul gibi büyükşehirlerde yaşayan kimseler, yolculuğa kendi araçlarıyla çıktıklarında, ikamet ettikleri ilçenin belediye sınırlarını geçtikleri andan itibaren seferî sayılırlar ve haklarında seferîlik hükümleri sabit olur. Yolculuğa otobüs, tren, uçak ve gemi gibi umumi vasıtalarla çıkılması halinde ise seferiliğin başlangıç noktası olarak otogar, gar, havalimanı ve limanlar esas alınabilir.

SEFERİ NAMAZI NASIL KILINIR, KAÇ REKATTIR?

Seferi olduğunuz durumlarda 4 rekatlık farz namazlar, 2 rekat kılınır. Sünnetlerin tamamı kılınır, müsait olunmazsa sünnetler terk edilebilir.

Seferi iken misafir olan imama, mukim olan (misafir olmayan) kişi uyduğunda, 4 rekatlı namazlarda imam 2 rekatı kıldırdıktan sonra sağına soluna selam verir. “Ben misafirim, mukim olanlar namazını tamamlasın” der. Mukim olanlar, imam ikinci selamı verince “Allâh-ü Ekber” diyerek kalkar, aynen imamın arkasındaymış gibi kıyamda, kıraat etmeden (okumadan), Fatiha Suresi okuyacak kadar bekler. Rükû ve secdelerini yapar. İkinci rekata kalkar, yine Fatiha sûresi okuyacak kadar bekleyip rükû ve secdelerini yapar. Ettahiyyatü, Salli, Barik ve Rabbena dularını okur , selam vererek namazı bitirir.

Arapçaistanbuloruçuçak

İslam dininde, oturduğu yerden 90 kilometre uzaklığa giden bir kişi "Seferi" sayılır ve en az 90 kilometre uzaklıktaki bir yere uçakla, arabayla, gemiyle ya da herhangi bir ulaşım aracıyla yaptığı yolculukta oruçtan muaf tutulur ve farz değildir.

Oruçluyken yolculuğa çıkan kimse, yolculuk sebebi ile orucunu bozarsa ne gerekir?

Ramazan’da sefer mesafesi (en az 90 km.) bir yere gitmek için yola çıkacak olan kimse, geceden oruca niyet etmeyebilir. Fakat niyet ettikten sonra gündüzün yolculuğa çıksa bu yolculuk esnasında meşru başka bir mazereti bulunmazsa orucunu bozmamalıdır.

Başlanan bir ibadetin mazeret yoksa tamamlanması gerekir. Sefer bir mazeret olduğu için, eğer orucunu seferîliği başladıktan sonra bozarsa kendisine keffâret gerekmez, sadece kaza gerekir.

(İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, III, ). Hz. Peygamberin (s.a.s.) Mekke’nin fethi için sefere çıktığında oruçlu iken, Kadîd denilen yere varınca orucunu bozması (Buhârî, Savm, 34; Müslim, Sıyâm, 88) savaş şartlarının gereği olarak değerlendirilebilir.