Postural Drenaj Eğitimi
Bebeklerde Postural Drenaj
Bazı akciğer sorunlarında, akciğerde salgı (balgam) birikmektedir. Bu balgam hastada öksürük nöbetlerine neden olur. Özellikle bazı hastalıklarda doktorlar akciğerlerde biriken istenmeyen salgıların atılması için bazı yöntemler önerebilir. Akciğerleri temizlemek için yerçekiminden yararlanılan bu yönteme Postural drenaj denir. Bu uygulamanın adını bilmesek de hepimiz nasıl yapıldığını az çok biliriz. Akciğerdeki salgıları nefes borusunda harekete geçirecek bir pozisyon alarak, balgamı öksürükle kolayca dışarı atabilirsiniz. * Postural drenaj; Hastanın sırt bölgesine uygulanan masaj biçimidir.
Eğer hastanın kendi başına balgamını atamıyorsa, atmakta zorlanıyorsa bu yöntem tavsiye edilir.
Postural Drenaj Nasıl Uygulanır?
* Oturur pozisyona getirilen hastanın göğüs kısmı öne doğru eğdirilir. Postural drenaj masajları sırta iki şekilde uygulanır.
* Perküsyon (vurma)
* Vibrasyon (sarsma)
Perküsyon: El ayası içinde herhangi bir şey tutuyormuş gibi fincan şeklinde çukurlaştırılmış olarak tutulmalı. Kısa ve ani vuruşlarla yaklaşık 1 dakika sırt bölgesine uygulanmaktadır. Bu yöntem bebeklere de yapılmaktadır. Yavaş şekilde bebeğin balgamını atmasına yardımcı olmak için doktorun tarif ettiği şekilde sırta vurarak balgamı kolay atması sağlanır.
Vibrasyon: Perküsyondan sonra hastaya derin bir nefes alması söylenir. Nefes verirken balon şişirtilmeli, hasta öksürtülmeye teşvik edilmelidir. Hastanın yaşına ve hastalığın cinsine göre doktorunuz tarafından uygun yöntemler tavsiye edilecektir.
balgam çıkarmak için yapılacak hareketler. Bebeklerde balgam atılması için ne yapılırbebekte balgam çıkarma yöntemleriPerküsyon balgam atmaPostural Drenaj BronsektaziPostural Drenaj Bronsektazi nedirpostural drenaj nasıl uygulanırsarsarak Postural drenajsırta vurarak balgam çıkarılmasıSırta vurarak Postural drenajVibrasyon balgam atma
Bebeklerde Postural Drenaj adlı konuya yorum yapmak ister misin? Etiketler
Kistik fibrozis hastalarinda pulmoner rehabilitasyon/Pulmonary rehabilitation in patients with cystic fibrosis.
Citation metadata
Document controls
Main content
Article Preview :
OZ
Kistik fibrozis (KF)'li hastalarin havayollarindaki sekresyonlar kalinlasarak sik akciger enfeksiyonuna neden olur. Tekrarlayan enfeksiyonlar, akciger hasarina ve diger akciger hastaliklarinin ortaya cikmasina yol acar. Pulmoner rehabilitasyon, KF tedavisinde tamamlayicidir ve havayollarinin temizlenmesinde, nefes darliginin giderilmesinde ve gogus ekspansiyonunun artirilmasinda onemli role sahiptir. Kistik fibrozisli hastalarin pulmoner rehabilitasyonu postural drenaj, perkusyon ve vibrasyon gibi kisi bagimli yontemleri; otojenik drenaj ve aktif solunum teknikleri dongusu gibi kontrollu solunum egzersizlerini; pozitif ekspiratuar basinc, hava yolunda osilasyon saglayan cihazlar ve yuksek frekansli gogus duvari osilatoru gibi solunum yollarinin temizlenmesinde yardimci cihazlarin kullanimini icerir. Tum bu yontemlere bozulmus postur ve kisalan yardimci solunum kaslarina yonelik egzersizler de entegre edilmelidir. Bu yazinin amaci KF'ye yonelik rehabilitasyon yontemlerini tanimlamak ve rehabilitasyon programinda uygun yontemin secilmesine yardimci olmaktir.
Anahtar sozcukler: Kistik fibrozis; rehabilitasyon; pulmoner rehabilitasyonu.
ABSTRACT
The respiratory secretions of patients with cystic fibrosis (CF) cause frequent pulmonary infections by thickening. These recurrent infections lead to lung damage and other pulmonary diseases. Pulmonary rehabilitation is descriptive in the management of CF and has an important role to clear the airways, to relieve shortness of breath and to increase chest expansion. Pulmonary rehabilitation of patients with CF includes individual-dependent techniques such as postural drainage, percussion and vibration; controlled breathing exercises such as autogenic drainage and active cycle of breathing technique; use of airway clearance devices such as the positive expiratory pressure device and devices that provide airway oscillation such as high frequency chest wall oscillation device. Exercises for poor posture and shortened accessory muscles of respiration should be integrated to all of these techniques. This article aims to define rehabilitation techniques for CF and to help the physicians to choose the suitable technique for the rehabilitation program.
Keywords: Cystic fibrosis; rehabilitation; pulmonary rehabilitation
Kistik fibrozis (KF), temelde sodyum kanallarinin etkilenmesinin sonucunda basta solunum ve gastrointestinal sistemler olmak uzere, tum vucudu etkileyen multisistemik bir hastaliktir. Sodyum kanal patolojisi sonucunda ozellikle solunum yollarinda sekresyonlar kalinlasir, atilimi zorlasir ve hastaligin temel morbidite ve mortalite nedenlerinden biri olan tekrarlayan solunum enfeksiyonlari icin uygun bir zemin olusur. Solunum yollarinin temizlenmesine yardimci olan rehabilitasyon teknikleri enfekte brons sekresyonlarinin atilimini kolaylastirarak KF'nin ilerleyen donemlerde olusacak komplikasyonlarini azaltacagi hipotezinden yola cikar. [1] Son yillarda KF hastalarinin yasam sureleri onemli olcude artmis olup [2] bu yasam surecinde KF'ye yonelik ozellikli solunum rehabilitasyonunun uygun bir bicimde duzenlenmesi, hastalarin yasam kalitesinin artirilmasi acisindan giderek daha onemli bir hal almaktadir.
Kistik fibrozis hastalarinin pulmoner rehabilitasyon programini olusturan komponentler hava yollarini temizleme teknigi basligi altinda postural drenaj, perkusyon ve vibrasyon; aktif solunum teknikleri dongusu ve otojenik drenaj; Flutter® (Axcan Scandipharm Inc., Birmingham, USA), pozitif ekspiratuar basinc (PEP) ve Acapella® (Smiths Medical ASD, Inc., Carslbad, USA) gibi solunum yollarinin temizlenmesine yardimci cihazlar ile yuksek frekansli gogus duvari osilasyon (The Vest® sistem; Hill-Rom Inc., Chicago, USA) yontemlerini icerir. Tum bu yontemler solunum yollarinin temizlenmesine yonelik olup mutlaka bozulmus postur [3] ve kisalan yardimci solunum kaslarinin [4] rehabilitasyonuna yonelik egzersizlerle birlikte aerobik egzersizler de programa entegre edilmelidir, dolayisi ile egzersiz ayri bir baslikta incelenmistir. Kistik fibrozis hastalarinin genel kas-iskelet sistemi sagliginin uzamis yasam suresi
Source Citation
Source Citation
Gale Document Number: GALE
KOAH tedavisindeki amaçlardan biri de semptomları azaltmak ve yaşam kalitesini yükseltmektir. Hastaların çoğunun nefes darlığı nedeniyle hareketleri kısıtlıdır. Küçük bir efor semptomları provoke edebilir. Akciğer rehabilitasyonu, hastaların yaşam kalitesini yükseltmek amacıyla multidisipliner tedavi olanaklarının planlanıp uygulanması demektir. Rehabilitasyon programlarının sonunda KOAH’lı hastalarda semptomlar azalır, egzersiz toleransı artar, yürüme ve benzeri fiziksel etkinliklerde artış olur, günlük yaşam etkinliklerini başarma yeteneği artar, anksiyete ve depresyon azalır, kendine güven duygusu artar ve yaşam kalitesi ile ilgili nesnel ölçütlerde artma meydana gelir ve dolayısıyla, sağlık giderlerinde azalma sağlanmış olur. Rehabilitasyon programlarının KOAH’lı hastaların yaıam süresi üzerindeki etkileri de incelenmiştir, ancak sonuçlar değişkendir.
KOAH, klinikte geleneksel olarak FEV1 değerlerine göre hafif, orta şiddette ve ağır olarak üç gruba ayrılırsa da rehabilitasyon programlarının seçiminde bu gruplara göre belirlenmiş ilkeler yoktur. Çünkü, hastaların solunum fonksiyonları ile egzersiz toleransları arasındaki bağıntı genellikle zayıftır. Sonuç olarak genellikle kabul gören anlayış, ağır fonksiyon bozukluğu ve egzersiz toleransı kaybı olan hastalar da dahil, tüm stabil KOAH hastalarında, rehabilitasyonun uygun olduğudur. Hastanede yatmakta olan hastalar için de rehabilitasyon programları tanımlanmıştır. Yatan hastanın genel durumuna göre bazı programlar seçilebilir.
Rehabilitasyon programlarından yararlanmayan KOAH’lı hasta sayısı oldukça azdır. Dil sorunu olanlar, iş veya yolculuk gibi nedenlerle programı aksatanlar bu programlardan yararlanamazlar. İşitme sorunları aksaklık yaratabilir. Psikiyatri sorunları genellikle rehabilitasyona engel olur. KOAH hastalarının hemen tümünde sigara içme öyküsü bulunduğundan ve bu hastalar yaşlı olduklarından, nörolojik veya kardiyovasküler sorunların eşlik etmesi mümkündür. Bu gibi hastalar için aerobik egzersizler uygun değildir. Rehabilitasyon programlarına başlamadan önce kalp hastalıkları dışlanmalıdır.
İdeal koşullarda, akciğer rehabilitasyonu programları KOAH hakkında bilgili ve deneyimli profesyonel sağlık görevlileri tarafından uygulanır. Rehabilitasyon programlarını uygulayacak ekipte hekim, diyetisyen, yoğun bakım elemanı, hemşire, fizyoterapist, kardiyorespiratuar teknisyen, meslek terapisti, eczacı, egzersiz terapisti, psikososyal eleman vb. görevliler bulunur. Seçilen programa göre bu görevlilerden biri veya birkaçı programda yer alır.
Akciğer rehabilitasyonu genellikle ayaktan izlenebilen hastalara uygulanır. Uygulama yeri hastanelerdeki rehabilitasyon birimleridir. Fiziksel etkinlik kapasiteleri çok düşük olan hastalar rehabilitasyon merkezlerine gidemeyecekleri için bu tür programlardan yararlanamazlar. Bu hastalara ev ortamında uygulanabilecek bazı programlar vardır.
Eğitim
Rehabilitasyon programlarının temel öğesidir. Hastaya evde devam etmek üzere, seçilen programı tamamlayan yazılı ve sözlü rehberler verilmelidir. Düzenli aralıklarla evde veya hastanede yapılan kontroller hastayı motive eder. Hastalar özellikle ilaç ve oksijen tedavisi konusunda düzenli olarak eğitilmelidir. Tedavide kullanılan araçlar (inhalasyon veya egzersiz araçları) konusunda hasta ayrıntılı şekilde eğitilmelidir. KOAH’ın alevlenme nedenleri, beslenme şekli, hava yolu hijyeni gibi birçok konu eğitim programında yer almalıdır. Ailenin eğitimi de çok önemlidir. Hastalığın seyrini, prognozunu, hastaya nasıl yardımcı olunacağını aileye öğretmek yararlıdır.
Fizyoterapi
Akciğer rehabilitasyonunun vazgeçilmez elemanlarındandır. Nefes darlığı, artmış solunum işi, artmış oksijen tüketiminin fizyoterapi yöntemleriyle düzeltildiği saptanmıştır.
Solunum egzersizleri gevşeme egzersizleri, solunumun kontrolü, sekresyonların mobilizasyonu gibi yöntemleri içerir. Nefes darlığının azaltılması, iyi ventile olmayan akciğer ünitelerinin ventilasyona katılmasının sağlanması ve solunum kaslarının daha etkin bir biçimde kullanılmasını sağlamakta yararlıdır. Solunum kaslarının gevşetilmesi için hastanın baş, boyun, gövde ve ekstremitelerinin fleksiyon durumunda bulunmasını sağlayan pozisyonlar öğretilir (örneğin, öne eğilerek oturma veya arkaya yaslanarak ayakta durma gibi)
Kontrollü solunum teknikleri (büzük dudak solunumu ve diyafragma solunumu), KOAH’lı hastanın genelde yaptığı yüzeyel ve hızlı solunum yerine, daha etkin bir ventilasyon sağlayan derin ve düşük frekanslı bir solunum yapmayı amaçlar. Büzük dudak solunumu için, burundan derin bir soluk alınır ve daha uzun bir sürede, ıslık çalar gibi verilir. Hastaların hemen hepsi, büzük dudak solunumunu kendi kendine keşfetmiş durumdadır. Özellikle eforda dudaklarını büzerek ekspire ederler. Diyafragma solunumu nun amacı da ventilasyonu daha etkin kılmaktır. KOAH’ta diyafram hareketleri kısıtlıdır. Hastaya, inspirasyon sırasında karın duvarının ekspansiyonunu sağlaması öğretilir. Yatar pozisyonda iken hasta bir taraftan büzük dudak solunumu yapar, diğer taraftan bir elini göğsüne, diğer elini karnına koyar ve derin nefes alırken karnının ileriye doğru genişlemesini izler.
Balgamın mobilizasyonu vibrasyon, perküsyon, postüral drenaj gibi tekniklerle sağlanır ve genellikle bir fizyoterapistin yardımına gerek vardır.
Öksürme veya zorlu ekspirasyon teknikleri , balgam çıkarma semptomu fazla olan hastalarda bronş drenajını kolaylaştırmak için önemlidir. Hasta oturur durumda önce derin bir nefes alır, tercihan hafif öne eğilmiş durumda, karın kaslarını kasarak, kez kısa ancak güçlü bir şekilde öksürür veya bir borunun içine öksürür.
Egzersiz eğitimi
KOAH rehabilitasyon programlarında yer alması gereken yöntemlerden biridir. Hastalar var olan fizyolojik bozukluğa bağlı olarak, özellikle ileri evrelerde, dispne-hareketsizlik-depresyon-sosyal izolasyon kısır döngüsüne girerler. Hastanın durumuna göre seçilen ve düzenli yapılan egzersizler hastanın fiziksel dayanıklılığını ve kas kondüsyonunu artırır, aerobik kapasiteyi (VO2max ) iyileştirir. Egzersiz programlarının ağırlık derecesi ve sıklığı değişken olabilir, ancak devamlı yapılması yarar açısından çok önemlidir. Egzersiz programları inspirasyon kası egzersizleri, alt ve üst ekstremite egzersizleri olmak üzere üç gruptur.
İnspirasyon kası (veya solunum kasları) egzersizleri nin ventilasyonu düzelttiği ve dispne hissini azalttığı kanıtlanmıştır. Dirençli inspirasyon kası egzersizleri küçük taşınabilir araçlarla yapılır. Sürekli hiperpne diğer bir yöntem olup hastane koşulları gerektiren büyük araçlarla uygulanır.
Alt ekstremite egzersizleri KOAH hastalarının günlük yaşam etkinliği performanslarını artırmak için çok yararlıdır. Bisiklet, koşu bandı gibi araçlarla veya basit yürüme e¤itimiyle yapılabilir.
Üst ekstremite egzersizleri de KOAH hastalarında yararlı olacağı düşünülen, ancak yararı kesin kanıtlanamamış bir yöntemdir. Üst ekstremite kaslarının günlük yaşamdaki rolü sanıldığından fazladır. Giyinmek, banyo yapmak vb etkinlikler ağır KOAH’lı hastalarda nefes darlığına yol açar. Bu nedenle, egzersiz programlarında üst ekstremite egzersizlerine de yer verilmesi yararlı olabilir.
Beslenme desteği
KOAH rehabilitasyon programlarında yer alması gereken bir yaklaşımdır. KOAH’ta kötü beslenme ve kilo kaybı sık rastlanan bir durumdur. Özellikle ağır obstrüksiyonu bulunan amfizemli hastalarda bu durum belirgindir. Kötü beslenmenin nedenlerinden biri yemekle oluşan nefes darlığı hissidir. Kilo kaybı kas erimesine ve solunum kası güçsüzlüğüne yol açar. Bu da hiperkapnik solunum yetmezliğini hazırlayan nedenlerden birisidir. Bu nedenlerle hastaların beslenme şekilleri incelenmeli ve gerekirse bir diyetisyen tarafından düzenlenmelidir. Hastalar ideal kiloları civarında tutulmalıdır. İdeal kiloya göre %10’dan fazla kayıp malnütrisyon olarak değerlendirilmelidir. Egzersiz eğitimi yapan hastalarda ek kaloriye gereksinim vardır. KOAH hastalarının protein gereksinimi herhangi bir erişkininki kadard›r; yüksek lipid ve düşük karbonhidrat içeren beslenme şekli uygundur. Fazla karbonhidrat veya metabolik gereksinimden fazla kalori alınırsa, lipogenezise ve RQ’da (Respiratory Quotient) artışa ve dolayısıyla CO2 yapımının artmasına yol açılmış olur.
Psikososyal destek
Sanıldığından çok daha önemlidir. KOAH kronik, ilerleyici ve iş görmezli¤e yol açan bir hastalık olduğundan anksiyete, depresyon, sosyal ve cinsel yaşamın bozulması gibi sorunlar sık görülür. Diğer tedavi yaklaşımları ile birlikte hastanın bu sorunlarına da eğilmek ve yardımcı olmak gerekir.