Reflü Kulak Yanması

Ağıza acı tat gelmesi, göğüs ağrısı, ses kısıklığı, şişkinlik ve çarpıntı gibi farklı belirtilerle kendini gösteren reflü hayat kalitesini olumsuz yönde etkiliyor. Şikayetleri sürekli tekrarlayan ve uzun süre ilaç kullanmak istemeyen hastalar cerrahi yöntemle reflü şikayetlerinden kurtulabiliyor. Memorial Hizmet Hastanesi Genel Cerrahi Bölümü Uzmanları reflü ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.

Tedavi edilmezse kansere dönüşebilir

Yiyecekleri sindirmek için midenin salgıladığı asidin yemek borusuna kaçmaması gerekir. Yemek borusu ile mide birleşim bölgesinde yer alan doğal kapağın bozulduğu durumlarda yemek borusuna kaçan asit reflü oluşumuna neden olmaktadır. Reflü hastalığı yaygın bir hastalıktır. Uzun süreli ve tedavi edilmeyen reflü hastalarının %10’unda sürekli hasara bağlı olarak Barrett özofagus denilen yemek borusu yapısının değişmesi meydana gelmektedir. Barrett özofagus değişikliği ortaya çıkmış hastalarda yemek borusu kanseri gelişimi başlayabilmektedir. Kanser gelişebilmesi için çok uzun yıllar süren ve tedavi edilmeyen reflünün olması gerektiği unutulmamalıdır.

Farklı hastalıklarla karıştırılabilir

Reflü hastalığı, aşırı geğirme, sırt ağrısı, hazımsızlık, ağza acı ve ekşi sular ve kokular gelmesi, boğazda yanma hissi, göğüs ağrısı, çarpıntı, ses kısıklığı, şişkinlik gibi farklı belirtilerle kendini göstermektedir. Mide asidinin yemek borusuna geri tepmesi ile yaşanan boğaz ağrıları yüzünden reflü "kronik farenjit" ile karıştırılabilir. Bunun yanı sıra göğüs ağrısı, çarpıntı gibi yakınmalar ile hastalar kardiyoloji, dahiliye veya göğüs hastalıkları uzmanlarına başvurabilmektedir. Endoskopi, “ph metre” denilen 24 saatlik asit kaçağı ölçümü, manometri ve isotopik sintigrafi tetkikleriyle reflünün kesin tanısını koymak mümkündür.

Laparoskopik cerrahi ile reflüden kurtulmak mümkün

Reflü hastalığının tedavisinde iki seçenek bulunmaktadır. İlaç, diyet ve yemek saatlerinin ayarlanması gibi ameliyatsız seçenekler uygulanabilmektedir. Uzun süre ilaç kullanmak istemeyen, yemek borusu yapısında değişiklik yaşayan hastalarda cerrahi yöntem ön plana çıkmaktadır. Tedavi kararı ve seçeneklerinin hasta ve hekim tarafından tartışılması gerekmektedir. Uygulanan cerrahi yöntem tedavisinde mide asidi ve içeriğinin yemek borusuna kaçışının önlenmesi için, mide ve yemek borusu arasındaki kapak laparoskopik ameliyatla düzeltilmektedir. Yaklaşık dakika süren laparoskopik ameliyatın ardından hasta ertesi gün ağızdan beslenmeye başlayıp taburcu edilebilmekte, kısa sürede iş ve sosyal yaşamına dönüş yapabilmektedir.

Bir hastalıktan çok bazı hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkan belirtilerden biri olan boğaz yanması, her yaştan bireyde görülebilen bir rahatsızlıktır. Boğaz yanması, özellikle bahar ve kış aylarında yaşanan mevsim değişiklikleri ve soğuk havaya bağlı olarak görülen gribal enfeksiyon ve üst solunum yolu hastalıklarının yaygın olarak görülen belirtileri arasında yer alır. Bununla birlikte, farklı hastalıklara bağlı olarak da ortaya çıkabilen boğaz yanmasının önüne geçebilmek için öncelikle bu durumun altında yatan hastalığın tedavi edilmesi gerekir.

Boğaz Yanması Nedir?

Asit, gastrik diğer sıvılar ve mukusun boğazla doğrudan temas etmesi, boğaz yanmasına sebep olabilir. Genel olarak tek başına ortaya çıkmayan ve bir hastalığın belirtisi olarak kendini gösteren boğaz yanması bazı durumlarda hafif seyrederken, bazı durumlarda ilaç tedavisi gerektirebilir.

Boğaz yanması ve öksürük, çoğu viral ve bakteriyel enfeksiyon hastalığıyla birlikte kendini gösteren belirtiler arasında yer alır. Bu belirtilere çoğu zaman boğaz kuruluğu, boğaz ağrısı, yutkunmada zorluk, sesin değişmesi ve kısılması, kaşıntı hissi, halsizlik ve bazı durumlarda ateş eşlik edebilir. Özellikle antibiyotik tedavisi gerektiren bakteri kaynaklı hastalıklarda boğaz yanması; yüksek ateş, kulak ağrısı, boğaz şişliği, ağız kokusu ve geniz akıntısı gibi belirtilerle birlikte gözlemlenir.

Enfeksiyon hastalıklarının yanı sıra, mide ve boğaz yanması da birbiriyle ilişkili olduğundan, bazı mide rahatsızlıkları da mide yanmasına sebep olabilir. Özellikle mide reflüsünün en yaygın görülen belirtileri arasında boğaz (geniz) yanması da yer alır.

Boğaz Yanması Nasıl Geçer?

Özellikle şiddetli tahriş ve yanma hissinden rahatsız olan hastalar, boğaz yanması nasıl geçer gibi sorulara yanıt arar. Boğaz yanması, eşlik ettiği hastalığa göre tedavi edilmesi gereken bir rahatsızlıktır. Yanmanın altında yatan hastalık tedavi edildiğinde boğaz yanmasının da geçeceği söylenebilir.

Bu anlamda öncelikle yanmanın nedeninin tespit edilmesi gerekir. Boğaz yanmasının nedeni çoğunlukla bakteri veya virüs kaynaklı enfeksiyon hastalıklarıdır. Bakteri kaynaklı enfeksiyonların tedavisinde genel olarak antibiyotik ve penisilin tedavisi uygulanır. Özellikle kronik hale gelen durumlarda ilaç tedavisi büyük önem taşır.

Bununla birlikte, viral enfeksiyonlar başta olmak üzere çevresel faktörlere ve beslenme alışkanlıklarına bağlı olarak gelişen boğaz yanmasında antibiyotik tedavisi uygulanması tavsiye edilmez. Bu durumda, yanma hissine neden olan hastalığın tedavisinde daha çok evde doğal tedavi yöntemleri uygulanabilir. Aynı zamanda, hastanın hayat tarzında yapacağı değişiklikler de oldukça önemlidir.

Özellikle sigara ve tütün ürünlerinin kullanımından kaynaklanan boğaz yanmasında sigaranın azaltılması veya tamamen bırakılması önerilir. Aynı şekilde, herhangi bir yiyecek ya da içeceğin aşırı tüketimine bağlı olarak gelişen boğaz yanması vakalarında da yeme düzeninde yapılacak değişiklik tedavi için yeterli olacaktır.

Bazı durumlarda ise boğaz yanması alerjik reaksiyonlara bağlı olarak ortaya çıkar. Özellikle alerjik rinite neden olan faktörün bulunması için hastanede alerji testi yapılması gerekir. Alerjinin nedeni tespit edildikten sonra, hastanın bu alerjenle teması kesilerek kolaylıkla boğaz yanmasının önüne geçilebilir.

Boğaz Yanması Nedenleri

Boğaz bölgesinde günlük hayatı olumsuz yönde etkileyen ve rahatsızlık veren yanma hissi, yukarıda da belirtildiği gibi pek çok hastalığa bağlı olarak ortaya çıkabilir. Virüs ve bakteri kaynaklı enfeksiyon hastalıklarının yanı sıra, başka hastalıklar da boğaz yanmasına sebep olabilir. Boğaz yanmasına sebep olan rahatsızlıklar şu şekildedir:

• Farenjit
• Bademcik iltihabı
• Grip
• Soğuk algınlığı
• Zatürre
• Bronşit
• Larenjit
• Gastroözofageal reflü (GÖRH)
• Alerjik rinit
• Özofajit
• Tonsilit (Bademcik iltihabı)
• Sinüzit
• Alerjik reaksiyonlar
• Yanan ağız sendromu

Üst solunum yolu enfeksiyonu hastalıkları, akciğer, bronşlar, nefes borusu ve boğazı olumsuz yönde etkiler. Bu hastalıklarda, boğaz ağrısı ve şişlikle birlikte en sık görülen belirtilerden birisi de boğaz yanmasıdır. Enfeksiyon, boğazın tahriş olmasına ve dolayısıyla yanma hissine neden olur.

Farenjit, boğazda yanma belirtisiyle kendini gösteren hastalıkların başında yer alır. Yutak iltihabı anlamına gelen farenjit, özellikle hava sıcaklığının düşük olduğu kış aylarında daha sık görülen bir rahatsızlıktır. Soğuk havalarda bağışıklık sistemi zayıflar ve buna bağlı olarak enfeksiyon hastalıklarının görülme sıklığı artar. Bu hastalıklardan biri olan farenjit, akut ve kronik olarak ikiye ayrılır.  Farenjit, virüs veya bakteri kaynaklı olabilir.

Bademcik iltihaplanması olarak da bilinen tonsilit, çoğu zaman farenjitle birlikte ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Genel anlamda viral enfeksiyon hastalıkları arasında sayılan tonsilit nadiren de olsa bakteri kaynaklı olabilir. Tonsilit de farenjit gibi akut ya da kronik seyreder. Yemek borusu iltihabı olarak adlandırılan özofajitte ise göğüs ağrısına boğaz yanması eşlik eder.

Boğaz yanması, aynı zamanda gastroözofageal reflünün en yaygın görülen belirtilerinden biridir. Bu hastalıkta midede bulunan asit ve mukus yemek borusundan yukarı çıkar ve daha sonrasında tekrar mideye döner. Bu asidin sürekli olarak boğaza temas etmesi sonucu boğaz tahriş olur ve bu durum da boğaz yanmasına neden olabilir. Reflünün nedenleri arasında aşırı kilo, aşırı baharatlı gıdalar ve kafeinli içecekler tüketmek, çok yağlı beslenmek, aşırı çikolata tüketmek ve hamilelik gibi nedenler bulunur.

Özellikle bahar aylarında görülen alerjik rinit ise polene bağlı olarak ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Polenler nedeniyle burun içinde bulunan mukoza iltihaplanabilir ya da mukozada ödem oluşumu görülebilir. Burun akıntısı ve tıkanıklığıyla birlikte, boğaz yanması alerjik rinitin en sık görülen belirtileri arasında yer alır.

Bu hastalıkların yanı sıra bazı başka nedenlere bağlı olarak da boğaz yanması görülebilir. Bu nedenler şu şekildedir:

• Gün içerisinde uzun süre boyunca yüksek sesle konuşmak
• Sigara ve tütün ürünleri kullanmak
• Çok soğuk ya da çok sıcak yiyecek-içecek tüketmek
• Aşırı baharat tüketmek
• Hamilelik
• Uzun süre boyunca yeterli nemin olmadığı ortamlarda bulunmak
• Aşırı miktarda alkol tüketmek

Özelikle boğazda tahrişe neden olan tütün ürünleri ve elektronik sigara boğaz yanması rahatsızlığına neden olan maddeler arasında yer alır. Sigara içerken boğaz yanması ise genel olarak yüksek nikotin seviyesine bağlı olarak ortaya çıkar. Genellikle öksürükle birlikte görülen boğaz yanması, sigara kullanan kişilerde az su tüketimine bağlı olarak da görülebilir.

Boğaz (Geniz) Yanmasına Ne İyi Gelir?

Boğaz yanması, altında yatan hastalığa göre tedavisi edilmesi gereken bir rahatsızlıktır. Bakteri kaynaklı boğaz yanmasında çoğu durumda antibiyotik tedavisi gerekse de viral enfeksiyon veya çevresel faktörlere bağlı olarak görülen boğaz yanması vakalarında evde uygulanabilecek doğal tedavi yöntemleriyle iyileşme sağlanabilir.

Boğaz yanmasıyla birlikte en sık görülen belirtiler, öksürük ve boğazda ağrıdır. Boğaz yanması ve öksürüğe iyi gelen evde uygulanabilecek doğal tedavi yöntemleri şu şekilde sıralanabilir:

• Tuzlu suyla gargara yapmak
• Çok sıcak ve soğuk içeceklerden uzak durmak
• Aşırı acı ve baharatlı yiyeceklerden uzak durmak
• Nane, papatya, zencefil, ıhlamur gibi bitki çayları tüketmek

Tuzlu suyla gargara aynı zamanda kustuktan sonra boğaz yanması görülen durumlarda da uygulanabilen bir yöntemdir.

Reflü nedeniyle ortaya çıkan boğaz yanması için yapılabilecekler ise şu şekildedir:

• Çok yağlı yiyeceklerden uzak durmak
• Kafein içeren kola ve kahveden uzak durmak
• Yatarken yastığı yüksek pozisyonda konumlandırmak
• Vücudu çok sıkan kıyafetler giymemek

Gebelikte Boğaz Yanması

Gebelikte boğaz yanması, hamile kadınlarda sıklıkla karşılaşılan bir rahatsızlıktır. Hamileliğe bağlı olarak görülen beslenme alışkanlıklarındaki değişiklikler sindirim sistemini etkileyerek bağırsak ve mide hareketlerinde değişikliklere sebep olur. Buna bağlı olarak ortaya çıkan mide yanması ise çoğu durumda yemek borusu ve boğazın tahriş olmasına, dolayısıyla boğazda yanmaya neden olur.

Özellikle hamileliğin son dönemlerinde midede artan baskı nedeniyle, mide asidi ve gastrik sıvılar yemek borusundan yukarı çıkabilir. Bazı vakalarda, bu durum, reflü başlangıcının bir habercisi olabilirken, bazı durumlarda ise bu durumun çocuk doğduktan sonra ortadan kalktığı söylenebilir.

Hamilelikte boğaz yanması hormon değişimlerine bağlı olarak da ortaya çıkabilir. Hamilelikte görülen hormon değişimleri, beslenme alışkanlıklarında da birtakım değişikliklere neden olur. Bu bağlamda, gün içerisinde fazla miktarda çikolata tüketmek; aşırı baharatlı, tuzlu, acı ve yağlı yiyecekler tüketmek ve tek öğünde çok fazla yemek yemek gibi durumlar boğaz yanmasına sebep olabilir. Ayrıca, hamile kadınlarda sabahları boğaz yanması görülmesi de yaygın bir durumdur.

Hamileliğin sebep olduğu hormonal değişiklikler, anne adaylarının ruh halini de etkiler. Buna bağlı olarak ortaya çıkabilecek stres ve depresyon gibi duygu-durum bozuklukları da dolaylı yoldan boğaz yanmasına sebep olabilir.

İçindekiler

Reflü nedir?

Gastroözofageal reflü; çoğunlukla asit, safra, yiyecek gibi mide içeriğinin geriye yani yemek borusuna kaçmasıdır. Gastroözofageal reflü hastalığı, yemek borusu örtüsünün son derece hassas olması nedeniyle mide sıvılarıyla uzun süre temas etmesi sonucunda yemek borusunda zedelenme meydana gelmesidir.

Reflünün belirtileri nelerdir?

• Sternum (İman tahtası / göğüs kemiği) arkasında yanma: Genellikle yemeklerden sonra olur ve öne eğilmeyle artar. Göğüs kemiğinde yanmanın haftada üç veya daha fazla görülmesi sonucunda reflü tanısı konulabilir.
• Yemek sonrası öne eğilmeyle veya uzanma sonucunda ağıza asitli ve ekşili mide içeriğinin gelmesi.
• Yutma güçlüğü: Uzun süreli reflü sonucu oluşur ve yanmayla birlikte ortaya çıkar. Yutma güçlüğü katı gıdalara karşı yavaş ve ilerleyici şekilde oluşur.

Reflü;

• Ağrılı yutkunma
• Geğirme
• Hıçkırık
• Bulantı
• Kusma,
• Sabahları ses kısıklığı
• Kronik kuru öksürükle de ortaya çıkabilir.

Ayrıca,

• Sık tekrarlayan boğaz iltihapları
• Ağız kokusu
• Astım atakları
• Akciğer enfeksiyonları
• Dişlerde mine kaybı
•  Orta kulak iltihapları reflu ile ilişkili olabilir. 

Reflü kaynaklı göğüs ağrısı ise göğüs kafesi arkasında, orta hatta bazen yukarı doğru boyuna veya kollara yayılan yakıcı ve sıkıştırıcı özellik gösterir.

Reflü nedeniyle,

• Kanama,
• Yemek borusunda darlık,
• Malignite (kötü huylu tümör) ortaya çıkabilir.

Reflünün nedenleri nelerdir?

Yemek borusunun asidi temizleme yetisindeki azalma sonucunda yemek borusu ile mide arasındaki bileşkenin diyafram zarının üzerine kayması şeklinde oluşan mide fıtıkları reflünün en önemli nedenidir. Gastroözofageal reflü aslında fizyolojik bir olaydır. Herhangi bir semptom ve mukozal hasar vermeksizin gün içinde birçok kez olabilir ancak gece asla oluşmaz. Çünkü reflü oluşumunu engelleyen en önemli bariyer olan yemek borusunun alt ucundaki kapakçığın kapanması anatomik olarak geceleri en üst düzeylere ulaşır.

Reflü tanısı nasıl konur?

Reflü tanısı,

• Anamnez (Hasta öyküsü)
• Endoskopik tetkik
• Özofagus manometrisi
• Özofagus Ph monitörizasyonu
• Özofagus impedans testleriyle konur.

Reflü nasıl tedavi edilir?

Reflü tedavisi, diyet ve yaşam şeklinin değiştirilmesini gerekli kılar. Reflü, ilaç tedavisine çoğunlukla yanıt verir. Ayrıca reflü hastalığı tedavisinde endoskopik ve cerrahi işlemlere de başvurulabilir.

Yaşam biçimini düzenleyen ilaç dışı tedaviler:

• Yatak başının yükseltilmesi,
• Yemek ve uyku arasında en az üç saat olması,
• Yemek miktarının azaltılması,
• Yemek içeriğindeki yağ miktarının azaltılması,
• Sigara ve alkolün bırakılması,
• Kilo verilmesi, reflü hastalığı tedavisinde ilaç dışı yöntemlerdir.

İlaç tedavisi

Asidi nötralize etmek için ilaç tedavisine başvurulur. Özellikle proton pompa inhibitörleri (mide asidi üretiminin uzun süreli azaltılmasını sağlayan ilaç grubu) tedavisiyle hem semptomatik düzelme sağlanır hem de mukoza hasarı ortadan kalkar. Reflü tedavisinde en az hafta ilaç kullanmak gerekir.

 Endoskopik tedaviler

Endoskopik uygulanan tedavi yöntemleri de vardır. Hasta genç yaştaysa ve ilaçlara cevap veriyor ancak artık medikal tedavi almak istemiyorsa ön testler yapılarak reflü cerrahisine başvurulabilir. Endikasyonu çok iyi belirlemek gerekir. Ayrıca mide fıtıkları da laparoskopik (kapalı) cerrahiyle tedavi edilir.

Reflü hastaları hangi besinlerden uzak durmalılar?

Reflü hastalarının uzak durmaları gereken besinler şunlardır:

• Çikolata
• Kahve
• Domates
• Salçalı ve mayalı yiyecekler
• Gazlı içecekler
• Turşu
• Soğan
• Sarımsak

Hamilelikte Reflü

Hamilelikte reflü sıkça ortaya çıkmaktadır. Hamilelikte salınan hormonların etkisiyle aşağı özofagus sfinkter basıncı azalır. Ayrıca bebeğin büyümesiyle büyüyen rahim, mideye baskı yaparak karın içi basıncın artmasına neden olur.

Anne adayının, hamilelik öncesinde reflü hastalığı vardır ve hamileliğin son üç ayında alevlenir. Hamilelik öncesi reflü yakınması olmadığı durumlarda da hamilelikte reflü görülebilir.

Hamilelikte reflü semptomları olan anne adayları; 

• Çikolata
• Kahve
• Sigara
• Salçalı, mayalı ve yağlı yiyeceklerden uzak durmalıdır.
• Gereğinden fazla kilo almamalılardır.

Hamilelikte reflü tedavisinde antiasit ve gerekirse reflü ilaçlarından faydalanılır.

Bebeklerde Reflü

Bebeklerde reflü ilk aya kadar fizyolojik olabilir. Beslenme sonrasında bebek gazını çıkarırken hafif kusma görülebilir. Bebeğin günde kaç kez ve nasıl kustuğu, yatış pozisyonu, ne kadar beslendiği önemlidir. Bir yaşından sonra reflü ile fizyolojik reflü ayırımı mutlaka yapılmalıdır.

Bebeğin,

• Yeterli kilo alamaması,
• Sürekli kusması,
• İştah azalması ve yemek yememesi durumunda reflüden şüphe edilmelidir.

Bebeklerdeki reflü, bebeğin büyümesiyle yemek borusu ile mide arsındaki kapakçığın, gelişmesi sonucunda ortadan kalkabilmektedir.

Çocuklarda Reflü

Çocuklar mide yanması semptomunu iyi tarif edemeyebilirler.

Çocuklarda reflü belirtileri şunlardır:

• Geçmeyen ağız kokusu
• Diş çürükleri
• Ses kısıklığı
• Geğirme
• Boğazda gıcıklanma
• Öksürük