Saça Iyi Gelen Besinler Nelerdir

Bu çalışmamızda, gerekli vitamin ve mineral bakımından saç dökülmesine iyi gelen yiyecekler ve saç çıkaran besinler hakkında tüm bilimsel detaylara yer vermeye çalıştık. Sorularınız olursa, yazının altına yorum olarak bırakabilirsiniz.

Saç Dökülmesi Nedir?

Kıllar keratin denilen proteinlerden oluşur. Derinin üst kısmında kıl foliküllerinde bulunan kıllar insan vücudunda avuç içleri ve ayak tabanları hariç her yerde gelişim gösterir, fakat çoğu kıl görünür değildir. Kıl folikülleri 8. Haftada anne karnında gelişmeye başlar ve 22. Haftada tüm kıl foliküllerinin gelişimi tamamlanmış olur.

Gelişimin tamamlanması sonucu yeni doğmuş bir bebekte 5 milyon kıl folikülü vardır. Bu foliküllerin yaklaşık 100 bini ise saçlı deride yer alır saçlı deride yer alan kıl folikülleri ‘saç’ olarak adlandırılır. Her bir saç folikülü ortalama 10-20 kez döngü geçirir ve bir folikülün ortalama yaşam süresi 85 yıldır.

Saç Döngüsünü Oluşturan 3 Faz

Saç döngüsünü oluşturan 3 evre vardır. Bunlar, büyüme, geçiş ve beklemele olarak bilinir.

Anajen Faz (Büyüme fazı):

Saç hücresinde bulunan hücreler aktif büyüme gösterir. Bu faz 3-6 yıl sürer. Yaşlandıkça bu süre kısalır. Saçın uzunluğu bu faza bağlıdır. Ortalama sağlıklı bir saç yılda yaklaşık 12 cm uzar.

Katajen Faz (Geçiş Fazı):

Bu faz anajen faza göre daha kısa sürelidir. Saç büyümesi durur, hücre bölünmesi sona erer ve saç köküne tam oturur. Ortalama 1-2 hafta sürer.

Telojen Faz (Bekleme Fazı):

Saç folikülü bu fazla dinleme durumuna geçer. Bu fazla beraber saç dökülür ve anajen faza geçilerek yeni saç üretimine başlanır. Ortalama 3-4 ay sürer.

Bu fazlar özetle her saç telinin ortalama 4-6 yıl yaşadığını ardından durma evresine geçerek dinlendiğini ve bunların sonucunda döküldüğünü ve daha sonra yeni saçların büyüyüp geliştiğini anlatır. Bu olaylar bir döngü halinde birbirini takip ederek gerçekleşir. Saça uygulanan kimyasal işlemlere, saçların yıpranmasına bağlı olarak bu evrelerin geçişi hızlanır.

Saçlar daha hızlı dökülür. Yaşlanma da saç dökülmesinde önemli bir faktördür. Yaşlandıkça saçların büyüme ve gelişmesi yavaşlar dökülmeler artar. Bu döngüler neticesinde saçların günde 50-100 tel kadar dökülmesi normal olarak kabul edilir. Anormallikler ise bu sayıların üzerine çıkılması durumunda ortaya çıkar.

Saç Dökülmesinin Nedenleri Nelerdir?

Saç dökülmesi hemen hemen herkesin hayatının bir döneminde karşılaştığı bir durumdur. Genellikle endişe edilmesi gereken bir durum olmasa da bazen kişinin sağlık durumuyla ilgili önemli sinyaller verebilmektedir.

Saç dökülmesi türlerine göre ele alındığında en kaba şekilde kalıcı ve geçici dökülmelerden bahsedilebilir.

Kalıcı dökülme olarak sınıflandırılan kadın tipi ya da erkek tipi dökülme çoğunlukla genetik faktörlere bağlı gelişir.

Geçici dökülmeler ise birçok nedene bağlı olarak gelişebilir;

• Hastalık
• Stres
• Mevsim değişikliği
• Kansızlık (anemi)
• Sağlıksız kilo kaybı
• Kemoterapi (kanser tedavisi)…

Saç dökülmesinin kesin bir nedeni henüz bulunmamıştır. Bununla birlikte, dökülmeyi etkileyen birçok faktör vardır. Bunlardan bazıları aşağıda incelenmiştir.

Genetik Faktörlere Bağlı Gelişen Saç Dökülmesi

Kadın ve erkek tipi saç dökülmesi bu kategoride incelenmektedir. Erkeklerde saç dökülmesi kadınlara oranla daha fazla görülmektedir. Erkeklerde görülen saç dökülmesine “Androgenetik Tip Dökülme” denir. Bu tip dökülmeye androjen dediğimiz erkek hormonunun normal seviyede olmaması neden olur. Kişiye kalıtsal yolla anne-babasından ya da bir üst kuşağından aktarılır. Bu tip dökülme kroniktir yaşa bağlı olarak artarak gelişme gösterir.

Kadınlarda da bu tip dökülme kalıtsal nedenlere bağlı olarak görülmektedir. Saç telleri zayıflar, güçsüzleşir ve dökülür. Son zamanlarda 16-18 yaşlarındaki genç kızlarda erkek tipi dökülmelerde artış gözlenmektedir.

Vitamin ve Mineral Eksikliği

Düzensiz ve yetersiz beslenme her türlü sağlık sorununa neden olduğu gibi saç dökülmesinde de önemli bir etkendir. Özellikle saç sağlığında görev alan vitamin ve minerallerden; D vitamini, B vitaminlerinden özellikle B7 dediğimiz Biotin, B9 dediğimiz Folik Asit, Çinko, Bakır, Demir eksikliği saç dökülmesine neden olmaktadır. Bknz:

Bunlara ek olarak protein açısından zengin beslenmek de saç dökülmesini azaltmaktadır. Bknz: En Sağlıklı Protein Kaynağı 25 Besin

Hormonal Bozukluklar

Hormonal bozukluklara bağlı gelişen saç dökülmesi çoğunlukla kadınlarda gözlenmektedir. Kadınlarda adet döngüsü, hamilelik, doğum sonrası (lohusalık) gibi hormonal değişimlerin gözlendiği süreçler saç dökülmesine neden olabilmektedir.

Doğum sonrası dediğimiz postpartum dönemde süt üretimi ve vücudun toparlanması için hızlı hormonal dalgalanmalar meydana gelir bu durumun sonucu olarak hamilelik döneminde dökülmeyen saçların aniden bu dönemde döküldüğü gözlenir. Bknz: Emziren Anne Diyeti

Eğer kişide; aşırı akneli cilt, aşırı tüylenme, adet düzensizliği gibi şikayetlerle seyreden saç dökülmeleri varsa hormonal kaynaklı saç dökülmesinden bahsedilebilir. Bu durumda hormon testi yapılması ve dermatoloğa başvurulması gerekir.

Bazı İç Hastalıkları

Özellikle tiroid hastalıkları, Kelebek hastalığı dediğimiz Lupus ( Bağışıklık sisteminin bozulmasıyla gelişen rahatsızlıklar), diyabet, insülin direnci, demir eksikliği anemisi saç dökülmelerine neden olur. Bu hastalıklarda diyet ve beslenme için aşağıdaki çalışmalarımıza göz atabilirsiniz.

Kullanılan İlaçlar ve Besin Takviyeleri

Hastalıkların tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar yan etki olarak saç dökülmesine neden olabilmektedir. Özellikle doğum kontrol hapının kullanımı ya da kullanımın kesilmesi, kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar, kemoterapi, tansiyon ilaçları, tiroid bezi rahatsızlıklarında kullanılan ilaçlar saç dökülmesine neden olabilir. A vitamini takviyesinin yüksek miktarda alımı da saç dökülmesinde etkendir.

Kozmetik Nedenler

Saçlara yapılan kimyasal işlemler, boyama, saçların yüksek sıcaklığa maruz kaldığı fön işlemleri, kullanılan ürünlerin saçları tahrip etmesi saçların güçsüzleşmesine ve buna bağlı olarak kırılmalara kopmalara ve dökülmelere neden olmaktadır. Bunlara ek olarak saçların sıkı toplanması, uzun süre havasız, kapalı kalması da saç dökülmesi nedenleri arasındadır.

Stres ve Depresyon

Saç sağlığı birçok faktörden hemen etkilenebilecek kadar hassastır. Stres en yaygın nedenleri arasındadır. Uzun süreli stres genel olarak tüm sağlığı etkilediği gibi saçların dökülmesine de neden olur. Psikolojik rahatsızlıklar -depresyon, anksiyete gibi- ve bunların tedavisinde kullanılan ilaçlar da saç dökülmesi nedenleri arasındadır.

Saç Dökülmesine İyi Gelen Yiyecekler

Saç sağlığı ciddi rahatsızlıkların dışında tamamen beslenmeyle ilişkilendirilir. Sağlıklı saçlar için öncelikle düzenli ve yeterli beslenmek gerekir. Saçlar keratin denilen protein yapılı bileşiklerden oluşur bu yüzden yeterli protein alımı yeni hücre oluşumunu yani saç sağlığını ve gelişimini destekler. Saç ve cilt dışarıdan ne kadar beslenirse beslensin, içeriden beslenmediğinde tam olarak sağlıklı olamaz.  Bazı vitamin ve mineraller saç sağlığı ile doğrudan ilgilidir. Bunlar başlıca; Demir, Çinko, Biotin’dir.

Saç dökülmesine iyi gelen yiyecekler arasında bu vitamin ve mineral açısından zengin besinler tercih edilir.

Biotin

B vitaminlerinden olan Biotin suda çözünen vitaminlerden olduğu için vücutta depo edilemez bu yüzden günlük olarak yeterli miktarda tüketilmelidir. Saçların sağlıklı ve uzamasını sağlar. Çoğu saç dökülmesi ürünü biotin içermektedir. Bununla beraber besin olarak tüketilmesi de saç dökülmesi besin tedavisinde önerilmektedir.

Biotin İçeren Besinler

Avokado, mantar, somon balığı, yumurta, fıstık (fıstık ezmesi) biotin kaynağı olarak gösterilebilir. Bknz: B Vitamini Bulunan Besinler

Demir

Demir, saç dökülmesine iyi gelen yiyecekler ve saç sağlığında başta gelen minerallerdendir. Demir seviyesi düşük bireylerde saç dökülmesi görülmesi kaçınılmazdır. Bununla beraber demir açısından yeterli beslenmeyle saç dökülmesi durdurulabilir.

Besinlerle demir alımının yetersiz olduğu durumlarda doktorlar demir takviyesi önerebilirler. Bu da saç dökülmesi tedavisinde etkili sonuçlar ortaya koyar. Demir içeriği yüksek besinleri C vitamini kaynaklarıyla birlikte tüketmek demir emilimini artırır.

Demir İçeren Besinler

Demir içeriği bitkisel besinlere kıyasla hayvansal besinlerde daha çoktur.

Örneğin; ciğer, kırmızı et, yumurta demir içeriği açısından en zengin kaynaklardır. Bknz: Demir Deposu 20 Besin

Bitkisel kaynaklara bakıldığında ise, yeşil yapraklı sebzelerden ıspanak, tere, maydonoz, pazı gibi besinler örnek gösterilebilir.

Tam tahıllar, kurubaklagiller, kuruyemişler de demir içeriği yüksek besinler arasında yer alır.

Pekmez de demir içeriği açısından zengin besinlerdendir. C vitamini içeren besinlerle tüketilmesi durumunda emilimi artar. Pekmez ve portakal bu anlamda iyi bir kombinasyondur.

Çinko

Çinko saç dokusunun sağlıklı olarak büyüme ve gelişmesinde rol oynar. Saç dökülmesine iyi gelen yiyecekler arasında yer alır. Çinko eksikliğinden saçlar direkt etkilenir ve güçsüzleşerek dökülür. Yapılan araştırmalara göre doktor tavsiyesinde çinko takviyesi saç dökülmesinde azaltıcı etki göstermiştir.

Çinko İçeren Besinler

Çinko genel olarak et, tahıl, süt ve süt ürünleri grubunda ve bazı sebzelerde yüksek miktarda bulunur bunlardan başlıcaları; Dana eti, ıspanak, kabak çekirdeği, tam tahıllar, yumurta, peynir, ceviz. Bknz: En Zengin Çinko İçeren Besinler

Saç Dökülmesine En İyi Gelen 15 Besin

Bu bilgiler ışığında saç dökülmesine iyi gelen yiyecekler ve saç çıkaran besinler şu şekilde sıralanabilir:

1. Yumurta
2. Ispanak
3. Tam tahıllar (yulaf)
4. Somon
5. Avokado
6. Badem
7. Yoğurt
8. Tatlı patates
9. Yağsız kırmızı et
10. Yağsız hindi, tavuk eti
11. Kabak çekirdeği
12. Havuç
13. Hindistan cevizi
14. Nar
15. Yer fıstığı

Yukarıda listelenen besinler saç sağlığında önemli rol oynayan biotin, demir ve çinko değerlerine bakılarak oluşturulmuştur. Tek başına hiçbiri süper besin olmadığı gibi tüm besin türlerinden yeterli ve dengeli alım saç sağlığını olumlu etkileyecektir. Saç dökülmesine iyi gelen yiyecekler ve saç çıkan besinler hakkında bu yazımızı beğendiyseniz aşağıdaki sosyal medya paylaşım tuşlarından paylaşabilirsiniz, bu bilimsel bilgilerden herkes faydalanmış olur.

Ayrıca, bir önceki Guatrojenik Besinler Nelerdir? başlıklı yazımıza göz atabilir. Tiroid sahibi kişilerin kaçınması gereken besinler hakkında detaylı bilgi edinebilirsiniz.

Kaynaklar