Sadaka I Cariye

Resûlullah Efendimiz, “İnsan öldüğü zaman amellerinin sevabı kesilir, üç amel hariç: Sadaka-i câriye, yararlanılan ilim ve ebeveynine dua eden sâlih evlât” buyurur.

Bir diğer hadisinde ise, “Yedi şeyin sevabı kişinin ölümünden sonra o kabrindeyken bile devam etmektedir: Elim öğreten, su kanalı yapan, su kuyusu açan, ağaç diken, mescit inşa eden, Mushaf miras bırakan ve ölümünden sonra kendisi için mağfiret dileyecek bir evlat yetiştiren” şeklinde buyurur.

SADAKA-İ CARİYE’Yİ EFENDİMİZ’DEN ÖĞRENELİM

Kulun imanına sadakat için yaptığı her türlü salih amel ve sadaka hesap günü için kaydedilir. Kişinin dünya hayatı bittiği anda sadaka ve salih amel işleme imkanı da sona erer. İşte Allah Rasulü insanlara ölümden sonra da amel defterinin açık kalmasını sağlayan bir reçete sunar bize bu hadislerle. Amel defterinin açık kalmasını sağlayan ilk şey sadaka-i cariye olarak geçer. Sevabı ve getirisi sürekli olup nesiller boyu devam edebilen sadakadır sadaka-i cariye. İkinci hadiste ise sadaka-i cariyenin neler olduğuna dair Allah Rasulü örnekler de verir.

İHTİYAÇ SAHİPLERİ İÇİN AÇILAN SU KUYULARI

Suya erişim şimdilerde gelişen teknolojiler sayesinde oldukça kolay olsa da, günümüz dünyasında hala su sıkıntısı çeken coğrafyalar olduğunu biliyoruz. Dünyada milyonun üzerinde insan temiz ve içilebilir suya erişemiyor. Bu sayı, dünya üzerindeki yaklaşık 10 insandan 1’inin temiz ve içilebilir suya ulaşamadığını bizlere gösteriyor. Bu gerçeği göz önünde bulundurarak insanların su ihtiyacını temin etmek elbette ihtiyaç sahibi insana birçok fayda sağlıyor. İhtiyaç sahibi insanlar için açılan bu su kuyularının sadaka-i cariye olduğunu Allah Rasulü de bildirir bize.

MEYVESİNDEN VE GÖLGESİNDEN FAYDALANDIĞIMIZ AĞAÇLAR

Biz, “Sizden birinin elinde bir fidan varken kıyamet kopacak bile olsa gücü yeterse o fidanı kıyamet kopmadan muhakkak diksin” diyen bir Peygamber’in ümmetiyiz. Dolayısıyla gölgesinden ve meyvesinden insanların ve hayvanların istifade edeceği ağaçlar dikmek de bizim için bir sadaka-i cariyedir. Diktiğimiz bir ağaç doğaya oksijen salmaya, bir kuşa yuva ya da bir yolcuya gölge olmaya devam ettikçe amel defterimiz açık kalacaktır.

İÇİNDE NAMAZ KILINIP DUA EDİLEN CAMİLER

Camiler ve mescitler, Allah’ın evi, Kâbe’nin birer şubesidir. Allah’a kulluk yapılan böyle mukaddes mekanların imar ve inşasına katkıda bulunmak da en kıymetli sadaka çeşitlerindendir. Nitekim Kur’an-ı Kerim’de “Allah’ın mescitlerini ancak Allah’a ve ahiret gününe inanan, namazını kılan, zekâtını veren ve yalnız Allah’tan korkup çekinen kimseler imar edebilirler. İşte bunların doğru yolu bulanlardan olmaları umulur.” buyrulmak suretiyle bu noktada katkısı bulunanlar âdeta tezkiye edilmiş ve övülmüştür.

İNSANLARI KUR’AN’LA BULUŞTURMAK

Hadiste miras olarak Mushaf bırakılması da sadaka-i cariye olarak nitelendirilmiştir. Matbaanın icadından evvel insanların yazılı Kur’an’a ulaşması zor olduğundan bu şekilde nitelendirilir. Ancak günümüz şartlarında bunu düşündüğümüzde hâlâ eline Kur’an değmemiş insanlara basılmış Mushafları ulaştırmanın çok önemli bir hayır olacağı muhakkak.

Sadaka-i cariye dışında kişinin amel defterinin açık kalmasını sağlayan diğer ameller yararlanılan ilim ve hayırlı evlat yetiştirmek olarak yer alır hadiste. İlk emri “Oku” olan dinimiz hiç şüphesiz ilme ve öğrenmeye büyük önem vermiştir. Hz. Peygamber’in hadislerinde bu konu üzerinde sıkça durulur. Elbette ilimden kasıt sadece dini ilimler değildir. Kişinin dünyasına ve ahiretine fayda sağlayacak her ilim bu kapsamdadır. Böyle bir sadaka-i cariye sayesinde kişinin -ürettiği veya öğrettiği ilimden istifade edildiği müddetçe- amel defterine sevap yazılmaya devam edecektir.

ARDINIZDAN DUA EDECEK EVLAT YETİŞTİRMEK

Anne babaların en kıymetli varlıkları olan çocuklar, cennete layık bir safiyetle doğar. Onların selametle tekrar cennet yurduna varabilmesi için, maddi ve manevi terbiyelerinin itina ile yapılması şarttır. Peygamber Efendimiz de çocukların güzel yetiştirilmesi hususunda son derece hassasiyet göstermiş ve ümmetine de şöyle emir buyurmuştur: “Çocuklarınıza ikramda bulunun; onlara güzel bir terbiye verin.” İşte hayırlı bir evlat yetiştiren hem dünyasını hem de ahiretini imar etmiş olur. Kişi ölse bile yetiştirdiği salih evladı hem hayırlı ameller yaptıkça hem de kendisini yetiştirenlere dua edip onlar için istiğfarda bulundukça onu yetiştirenlerin amel defteri kapanmayacaktır.

Sual: Sadaka-i cariye ne demektir?
CEVAP
Öldükten sonra da, amel defterimize sevap yazdıran sadakadır. Sadaka-i cariye, cami, çeşme, yol yapmak, ağaç dikmek, faydalı ilmi eser bırakmak gibi insanlara faydası dokunan her çeşit iyi işlerdir. Bir hadis-i şerif meali:
(İnsan ölünce, üç şey hariç ameli kesilir: Sadaka-i cariye, faydalı ilmi eser bırakmak veya ona dua ve istigfar edecek salih evlat.) [Müslim]Herkes cari sadaka olarak cami yaptıramaz, ilmi eser yazamaz. Ama kolayı var. Faydalı bir eserin dağılmasına sebep olmak da, o kitabı yazmak gibi sevap getirir. Bir hadis-i şerif meali:
(Mümine, öğrenip yaydığı ilmin sevabı, ölümünden sonra da devam eder.) [İbni Mace]Faydalı eserden maksat, dinimize dünyamıza faydalı olan her eser buna dahildir. Fıkıh kitabı, tefsir kitabı, ilmihal kitabı, tıp, fizik, kimya kitabı faydalı kitaplardandır. Kasetler, CD’ler, filmler faydalı olmak şartı ile hepsi sadaka-i cariye hükmündedir. Faydalı olmak şartı ile bir radyo, bir televizyon, bir gazete, bir dergi, bir internet sitesi gibi her çeşit yayın, sadaka-i cariyeye dahildir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Unutulmuş bir sünnetimi meydana çıkarana yüz şehit sevabı vardır.) [Hakim] (Ya bir farzı veya vacibi meydana çıkarmanın sevabının ne kadar çok olduğu buradan anlaşılmalıdır.)Ehl-i sünnet âlimlerinin yazdıkları, hakiki din kitaplarına uyanlara yüzlerce şehit sevabı verilir. Sünnete yapışmak, sünneti ortaya çıkarmak Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarını öğrenmekle seafoodplus.infolarda, özel günlerde hediye olarak bir kimse, ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarından bir kitap, mesela bir İslam Ahlakı kitabı hediye verse, yüz şehit sevabı alır. Çünkü unutulmuş sünnetlerin yanında, farzlar ve vacipler de yayılmış oluyor. Bozuk din kitabı vermek de bunun aksi olup, çok veballi bir iştir, bu sefer işlenen günaha da ortak olmuş olur.Sevabını hediye etmeli
Muhammed Masum hazretleri buyuruyor ki:
Sadaka [ve Kur'an-ı kerim okumanın] sevabını önce Peygamberimizin mübarek ruhuna hediye etmeli, sonra ölülerin ruhlarına göndermelidir. Böylece kabul olma ümidi fazla olur. Sevabını bütün müminlerin ruhlarına da hediye etmek iyi olur. Her birine sevabın hepsi ulaşır. Kendi sevabından bir eksilme olmaz. (2/36)

Camiye verilecek para
Sual: Babam, (Şu parayı al, bir camiye ver!) dedi. Bu parayı İslam âlimlerinin kitaplarını dağıtarak emr-i maruf yapan yerlere vermek caiz olur mu?
CEVAP
Elbette olur. İslamiyet’i yaymak için verilmiş olur, daha önemlidir.

Cami yaptırmak
Sual: Bir kimsenin yaptırdığı küçük bir cami yıkılıp, yerine başkası büyük bir cami yaptırsa, öncekinin sevabı kesilir mi?
CEVAP
Kesilmez.