Sedim Değeri Nedir

Sedimantasyon, ESR ya da sed oranı; insan vücudundaki iltihaplanmayı belirten kan değeri olarak belirtilebilir. ESR testi, başlı başına bir teşhis aracı olmamakla beraber iltihaplı hastalığı ispatlamak ya da ilerlemesini izlemek adına oldukça yaygın şekilde kullanılmaktadır. Sedimantasyon oranı, eritrosit belli bir süre içerisinde çökme hızının ölçüsü olarak tanımlanabilir.

Sedimentasyon nedir?

Sedimantasyon; vücutta bulunan iltihabı belirten, bağışıklık sistemi ve kanser rahatsızlıklarının tespit edilmesinde kullanılan bir kan değeri olarak tanımlanabilir. Sedim, sed oranı ya da ESR şeklinde kısaltılır. Sedimantasyon; test tüpünde bulunan alyuvar hücrelerinin tüpünün dibine çöktüğü süreçtir. İltihap oranı arttıkça sed oranı da aynı oranda artar. Bununla beraber; yüksek çökme oranı, daha çok rahatsızlıklarla ilişkilendirilmekte, sedimantasyon düşüklüğü rahatsızlıkların daha az aktif olduğunu düşündürmektedir.

Sedimentasyon kaç olmalıdır?

Sedimantasyon test neticeleri, alyuvar hücrelerinin bir saatte tüpün dibine hangi hızla ve ne kadar indiğini mm türünden belirtir. Normal sed oranı adına üst eşik değeri, tıbbi uygulamadan başkasına göre biraz değişkenlik gösterebilir. Normal sedimantasyon değeri erkekler adına 5, kadınlar adına ise 8'dir. Sedimantasyon hızı normal şekilde yaşlılarda biraz daha yüksek olacaktır. Aşağıdaki aralıklar normal şekilde kabul edilmektedir;

- Yenidoğanlar; 0- 2 mm/saat,

- Çocuklar; 0- 10 mm/saat,

- 50 yaş üstü kadınlar; 0- 30 mm/saat,

- 50 yaş üstü erkekler; 0- 20 mm/saat,

- 50 yaş altı kadınlar; 0- 20 mm/saat,

- 50 yaş altı erkekler; 0- 15 mm/saat şeklindedir.

Sedimentasyon yüksekliği ne anlama geliyor?

Başlı başına bir teşhis aracı olmayan bu test, iltihap kökenli rahatsızlıkların varlığının tespiti ve bu rahatsızlığa karşı verilen tedaviye karşı vücudun verdiği tepkinin kontrol edilmesi adına yapılır. Sedef, lupus, ailevi akdeniz ateşli hastalığı, multiple skleroz, çölyak, ankilozan, spondilit gibi otoimmün rahatsızlıklar; tüberküloz, sinüzit, romatoid artrit, astım gibi iltihap kökenli hastalıklar, akciğer kanseri gibi bazı kanser çeşitlerinin olması sonucunda sedimantasyon hızı yükselmektedir. Bunun nedeni, insan vücudunun tepki şeklinde bağışıklık sistemi ve karaciğer hücreleri açısından bazı protein yapılarını oluşturmasından kaynaklıdır. Bunların oluşması, kırmızı kan hücresi şeklinde bilinen eritrositlerle birbirine yapışıp ağırlıklarının ve kütlelerinin artmasına neden olur.

Kırmızı kan hücrelerinin kütlelerinin artması, yapılmış olan sedimantasyon testinde daha hızlı bir biçimde dibe çökmesine neden olur. Çöküşün saatteki hızı, bulunan inflamasyonun boyutu hakkında önemli bir bilgi verecektir. Kronik ve akut şeklinde gelişen bu duruma ilave şekilde kullanılan; doğum kontrol ilaçları, testosteron, östrojen, androjen içerikli ilaçlar ve hipertansiyon ilaçları sedimantasyonun yüksekliğine neden olur. Bütün bunların dışında gebelik ve yaşlılık gibi şartlarda sedimantasyon oranının çoğalmasına sebep olur. İltihap kökenli herhangi bir rahatsızlığın olmadığı vaziyetlerde ölçülen anormal seviyede yüksek sedimantasyon değeriyse kanserli tümörlerin var olmasına işaret edebilir.

Sedimantasyon yüksekliğinin tedavi edilebilmesi adına doktorlar daha kapsamlı olan testler yapar. Muayene, testler ve doktor gerekliği gördüğü halde yapılmasını istediği radyolojik görüntülemeden sonra, sedimantasyon değerinin yüksek olmasının altında yatan rahatsızlığı teşhis eder. Daha sonra hastalık çeşidine göre tedavi verildikten sonra sedimantasyon değeri, normal değere döner. Bununla beraber gün içerisindeki fiziksel aktivitenin arttırılması, uyku ve düzenli beslenme de sedimantasyon değerinin düşmesine yardımcı olacak etkenlerdendir.

Sedimantasyon yüksekliğinin belirtileri nelerdir?

Sedimantasyon yüksekliği belirtileri;

- Anemi,

- Baş ağrısı,

- Omuz, boyun ya da pelviste ağrı,

- İştahsız kalma,

- Nedeni olmayan kilo kaybı,

- Romatizmal ateş,

- İshal, dışkıda kan ya da karın ağrısının olağandışı olması gibi sindirim sistemi problemleri olarak sıralanabilir.

Sedimantasyon düşüklüğü

Sedimantasyon düşüklüğü genel olarak insan vücudunda iltihap olmadığına işaret eder. Ancak her rahatsızlık, iltihap kökenli rahatsızlıklar olarak değerlendirilmez. Karaciğerle ilgili olan rahatsızlıklar, kan şekerinin yüksek seviyede olması ve böbrek rahatsızlıkları sedimantasyon düşüklüğüne neden olabilir. Eritrosit sedimantasyon hızı, yeni doğan bebeklerde de düşük olabilir. Bunun yanı sıra, kan yapımını arttıran politemi ve viral rahatsızlık durumlarında sedimantasyon hızı azalmaktadır. Bunu dışında kusurlu olan eritrositlerin yani talasemi minör gibi rahatsızlıklarda da ESR değeri azalır.

Sedimantasyon düşüklüğünün belirtileri nelerdir?

Sedimantasyon düşüklüğünün belirtileri;

- Kuvvet kaybı,

- Baş dönmesi,

- Nedeni olmayan kilo kaybı,

- İştahsızlık,

- Halsizlik,

- Baş ağrısı,

- Eklem ağrıları,

- Halsizlik olarak sıralanabilir.

Sedimantasyon hızı (ESR-eritrosit sedimantasyon oranı) nedir?

Kırmızı kan hücreleri olarak bilinen eritrositler, kanda sayıca en fazla miktarda bulunan hücredir. Solunum sisteminin vücut içerisinde aldığı hava, eritrositlerin yardımıyla vücudun doku ve organlarına taşınmaktadır. Kelime anlamı tortulaşma ve dibe çökme olan sedimantasyon sayesinde, kırmızı kan hücrelerinin ne kadar çabuk dibe çöktüğü anlaşılmaktadır. İnflamasyon varlığında bazı protein yapıları, kırmızı kan hücreleri ile buluşur ve eritrositlerin çok daha hızlı çökmesine neden olur. Basit ama oldukça önemli bir kan testi olan sedimantasyon hızı ile iltihapların varlığı, otoimmün rahatsızlıklar veya kanserli dokulara dair önemli fikirler vermektedir.

Sedimantasyon hızı (ESR) testi nasıl yapılır?

Vücuttaki inflamasyon oranının öğrenilmesini sağlayan sedimantasyon testi; kişiden kan alınması ve alınan kanın laboratuvar ortamında test edilmesiyle sonuçlanır. Alınan kan; ilk yarım saat, 2 saat ve 24 saat olmak üzere çeşitli zaman dilimlerinde değerlendirilir. Her farklı saatte, tek kullanımlık tüp içindeki kan eritrositlerinin ne kadarının dibe çöktüğü ölçülmektedir. Normal sedimantasyon değerleri yaş ve cinsiyet kriterlerine göre değişiklik gösterse de bu ölçümler birçok hastalığın varlığına dair önemli bilgiler verir. Sedimantasyon değerinin referans değer aralıklarının; yaş ve cinsiyet ayrımlarına göre şu şekilde olduğunu söyleyebiliriz:

• Yeni doğanlarda: 0 ile 2 mm/h
• Çocuklarda: 0 ile 10 mm/h
• 50 yaş altı kadınlarda: 0 ile 20 mm/h
• 50 yaş üstü kadınlarda: 0 ile 30 mm/h
• Anne adaylarında: 4 ile 57 mm/h
• 50 yaş altı erkeklerde: 0 ile15 mm/h
• 50 yaş üstü erkeklerde: 0 ile 20 mm/h

Sedimantasyon düşüklüğü nedenleri

Bu durum büyük bir sağlık sorunu belirtisi olarak görülmez ve çoğu zaman vücudun bir bölgesindeki iltihaplı bir hastalığın bitiyor olduğu anlamına gelir. Tam sağlıklı bireylerde rastlanılan sedimantasyon düşüklüğü ise nadir vakalarda hastalık belirtisi olarak değerlendirilmektedir. Orak hücreli anemi, hemoglobinopatiler, anizositoz ve şeker hastalığı gibi kan yoğunluğunun artmasına neden olan rahatsızlıklar ve birtakım dolaşım bozuklukları; sedimantasyon değerinin düşmesine neden olabilir. Fakat lösemi ve polisitemia rubra gibi durumların söz konusu olması durumunda, sahte sedimantasyon düşüklüğüne de rastlanabilir. Eklem ağrısı, yorgunluk, iştahsızlık, kilo verme, baş dönmesi ve ağrısı gibi bulgular ile karakterize olan sedimantasyon düşüklüğünün tedavisi ise altında yatan ana sorunun giderilmesi ile gerçekleştirilir. Ek olarak; düzenli beslenme, uyku ve egzersiz de bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı olarak, mevcut rahatsızlıkların daha hızlı iyileşmesine destek olur.

Benzer Yazılar

Erkek Sağlığı Paketi

Erkeklerde 40 yaş sonrasında kendini hissettirmeye başlayan prostat büyümesi; takip ve tedavi edilmemesi durumunda böbrek yetmezliğine yol açabilecek belirtiler gösterebilir.

Devamı

Hemogram (Tam Kan Sayımı) Nedir?

Hemogram; kandaki hücre sayısını ve oranlarını tespit etmeye yarayan bir kan testidir. Kan dolaşımındaki hücrelerin kemik iliğinde üretiliyor olması sebebiyle aslında kemik iliğinin değerlendirilmesine de olanak tanır.

Devamı

TSH Nedir?

TSH, hipofiz bezinin ön kısmında bulunan hücrelerden salgılanan ve tiroit bezindeki hücrelerin gelişimini kontrol etmede rol alan bir hormondur.

Devamı

Ürik Asit Nedir? Ürik Asit Nasıl Düşer?

Pürin; sucuk, pastırma, sosis, salam, kabuklu deniz ürünleri, küçük balıklar, kırmızı et, kuru fasulye, buğday, baklagiller, mayalı içecekler, çay ve kahve gibi yiyecek içeceklerin tüketilmesinden alınır.

Devamı

Sedimantasyon Hızı (ESR) Nedir?

Kırmızı kan hücreleri olarak bilinen eritrositler, kanda sayıca en fazla miktarda bulunan hücredir. Solunum sisteminin vücut içerisinde aldığı hava, eritrositlerin yardımıyla vücudun doku ve organlarına taşınmaktadır.

Devamı

SGOT (AST) ve SGPT (ALT) Değerleri Nedir?

Alanin aminotransferaz (ALT), bir enzim türüdür. Aynı zamanda “serum glutamik piruvik transaminaz” (SGPT) olarak da isimlendirilir. Öncelikli olarak karaciğerde, az miktarda ise böbrek ile diğer bazı organlarda bulunmaktadır.

Devamı