Takisiz Isim Tamlamasi Ornekleri
kaynağı değiştir]
Belirtisiz tamlamada tamlayan ek almaz, yani yalın haldedir; tamlanan ise -iiyelik ekini alır:[1]
Tamlanan isim ünlü ile bitiyorsa, iyelik eki arasına "s" yardımcı ünsüzü (kaynaştırma harfi) girer.
- masa lambası, su kuyusu el lambası
Tamlanan isim "su" sözcüğü ise kaynaştırma harfi "y"dir:
Cami, sanayi gibi bazı Arapça kökenli sözcükler tamlanan olarak kullanıldıklarında, aldıkları iyelik eki hem "-i" hem de "-si" şeklinde yazılabilir. Örneğin uçak sanayii ve uçak sanayisi kullanımlarının her ikisi de doğrudur.[2] Aynı şekilde Beyazıt Camii ve Beyazıt Camisi kullanımlarının her ikisi de doğrudur.[3]
Belirtisiz isim tamlamalarının pek çoğu kalıplaşmış sözcük grubudur ve cümlede birleşik isim gibi görev alır:
- tiftik keçisi, millî eğitim bakanı, bilgisayar programı, Fatih Sultan Mehmet Köprüsü
- KISA YOL:Belirtisiz isim tamlamasındaki en önemli özellik sonundaki-ı,i,u,ü harfi kapatılarak okunduğunda iki sözcük arasındaki anlam bağının kopmasıdır. Anlam bağı kopmuyorsa sıfat tamlamasıdır.
Zincirleme isim tamlaması[değiştir İsim tamlaması nedir, türleri nelerdir? Belirtili, belirtisiz, takısız, zincirleme isim tamlaması örnekleri
Türkçe derslerinin öne çıkan konularından biri olan ve bu özelliği sebebiyle sınavlarda öğrencilerin karşısına soru olarak çıkan isim tamlamaları beş ayrı başlık altında incelenmektedir. Peki, bir isim tamlaması çeşidi olan zincirleme isim tamlaması örnekleri nelerdir? İşte, tüm detayalar…
İsim Tamlaması Nedir?
En az iki sözcükten meydana gelen ve ilk sözcüğün tamlayan ikinci sözcüğün ise tamlanan olarak adlandırıldığı sözcük gruplarına isim tamlaması adı verilmektedir. Bir isim tamlamasında tamlayan ekleri –in, -ın, -ün, -un iken; tamlanan ekleri ise –ı, -i, -u, -ü şeklinde olmaktadır. İsim tamlamaları; belirtili isim tamlaması, belirtisiz isim tamlaması, zincirleme isim tamlaması ve takısız isim tamlaması olmak üzere olmak üzere 4 ayrı türe ayrılmaktadır.
İsim Tamlaması Türleri
Belirtili İsim Tamlaması
Bir isim tamlaması çeşidi olan belirtili isim tamlamasında ilk sözcük olan tamlayan –in, -ın, -ün, -un eklerini alırken; tamlanan görevindeki sözcük ise –ı, -i, -u, -ü eklerini almaktadır. Cümle içindeki belirtili isim tamlamasının yerini tespit etmek için yükleme ‘’kimi, neyi’’ soruları yöneltilir.
Belirtili İsim Tamlaması Örnekleri
- Evin salonu her yerden daha temizdir.
- Babasının arabası hala kapının önünde duruyor.
- Televizyonun kumandası kaybetmişim.
Not: Belirtili isim tamlamalarında bazı durumlarda tamlayan görevinde bulunan sözcük düşebilir. Bu özelliğe sahip olan isim tamlamaları tamlayanı düşmüş isim tamlaması olarak adlandırılmaktadır.
- Kitabınızın sayfaları hep yırtılmış (Sizin kitabınız)
- Ayakkabım bütün gün ayağıma vurdu. (Benim ayakkabım)
Not: Belirtili isim tamlamalarında hem tamlayan hem de tamlanan görevinden bulunan bir sözcük, birden fazla tamlayan ya da tamlanana bağlanabilir.
- Apartmanın lambaları, kapıları, duvarları tamamen kırılmış
- Evin, arabanın, işyerinin anahtarını görebileceğin bir yere koymalısın.
Belirtisin İsim Tamlaması
Belirtisiz isim tamlamalarında tamlayan görevinde bulunan sözcük herhangi bir ek almazken; tamlanan görevinde bulunan sözcük ise –ı, -i, -u, -ü eklerini almaktadır.
Belirtisiz İsim Tamlaması Örnekleri
- Artık her evde misafir odası bulunmuyor.
- Bursa şeftalisi ayrı bir lezzete sahiptir.
- Yaz yağmuru düşer durur yüreğime.
Not: Belirtisiz isim tamlamalarında tamlayan ile tamlananın yerleri değiştirilmez. Yukarıda vermiş olduğumuz örneklerden de görüleceği üzere belirtisiz isim tamlamalarında tamlayan görevindeki sözcük, tamlanan görevinde olan sözcüğün türünü, neden yapıldığını ve ait olduğu yeri bildirebilir.
Zincirleme İsim Tamlaması
Zincirleme isim tamlaması; belirtili ya da belirtisiz isim tamlamaların birbirlerine bağlandığı isim tamlamaları olarak tanımlanabilir. En az 3 sözcüğün birbirine bağlanması ile oluşturulan zincirleme isim tamlamaları, belirtili ve belirtisiz isim tamlamalarının iyi bir şekilde öğrenilmesi sayesinde kolayca anlaşılacaktır.
Zincirleme İsim Tamlaması Örnekleri
- Çocuğun sırt çantası kaybolmuş.
- Bizim mahallenin insanları çok sıcakkanlıdır.
- Evin su tesisatı çok eskimiş.
Takısız İsim Tamlaması
Çoğu zaman öğrenciler tarafından sıfat tamlaması ile karıştıran bir isim tamlaması türü olan takısız isim tamlamalarını sıfat tamlamalarından ayırmanın yolu oldukça kolaydır. Eğer tamlayan görevinde olan sözcük, tamlanan görevinde olan sözcüğün neden yapıldığı ya da neye benzediğini belirtiyorsa o sözcük grubu takısız isim tamlamasıdır. Şimdi gelin takısız isim tamlaması örneklerine birlikte göz gezdirelim:
Takısız İsim Tamlaması Örnekleri
- Eşine doğum gününde altın kolye almış. (Altından imal edilmiş kolye)
- Kış akşamları üşümemek için ayağıma yün çorap giyerim. (Yünden imal edilmiş çorap)
nest...
İsim tamlaması nedir, türleri nelerdir? Belirtili, belirtisiz, takısız, zincirleme isim tamlaması örnekleri
Türkçe derslerinin öne çıkan konularından biri olan ve bu özelliği sebebiyle sınavlarda öğrencilerin karşısına soru olarak çıkan isim tamlamaları beş ayrı başlık altında incelenmektedir. Peki, bir isim tamlaması çeşidi olan zincirleme isim tamlaması örnekleri nelerdir? İşte, tüm detayalar…
İsim Tamlaması Nedir?
En az iki sözcükten meydana gelen ve ilk sözcüğün tamlayan ikinci sözcüğün ise tamlanan olarak adlandırıldığı sözcük gruplarına isim tamlaması adı verilmektedir. Bir isim tamlamasında tamlayan ekleri –in, -ın, -ün, -un iken; tamlanan ekleri ise –ı, -i, -u, -ü şeklinde olmaktadır. İsim tamlamaları; belirtili isim tamlaması, belirtisiz isim tamlaması, zincirleme isim tamlaması ve takısız isim tamlaması olmak üzere olmak üzere 4 ayrı türe ayrılmaktadır.
İsim Tamlaması Türleri
Belirtili İsim Tamlaması
Bir isim tamlaması çeşidi olan belirtili isim tamlamasında ilk sözcük olan tamlayan –in, -ın, -ün, -un eklerini alırken; tamlanan görevindeki sözcük ise –ı, -i, -u, -ü eklerini almaktadır. Cümle içindeki belirtili isim tamlamasının yerini tespit etmek için yükleme ‘’kimi, neyi’’ soruları yöneltilir.
Belirtili İsim Tamlaması Örnekleri
- Evin salonu her yerden daha temizdir.
- Babasının arabası hala kapının önünde duruyor.
- Televizyonun kumandası kaybetmişim.
Not: Belirtili isim tamlamalarında bazı durumlarda tamlayan görevinde bulunan sözcük düşebilir. Bu özelliğe sahip olan isim tamlamaları tamlayanı düşmüş isim tamlaması olarak adlandırılmaktadır.
- Kitabınızın sayfaları hep yırtılmış (Sizin kitabınız)
- Ayakkabım bütün gün ayağıma vurdu. (Benim ayakkabım)
Not: Belirtili isim tamlamalarında hem tamlayan hem de tamlanan görevinden bulunan bir sözcük, birden fazla tamlayan ya da tamlanana bağlanabilir.
- Apartmanın lambaları, kapıları, duvarları tamamen kırılmış
- Evin, arabanın, işyerinin anahtarını görebileceğin bir yere koymalısın.
Belirtisin İsim Tamlaması
Belirtisiz isim tamlamalarında tamlayan görevinde bulunan sözcük herhangi bir ek almazken; tamlanan görevinde bulunan sözcük ise –ı, -i, -u, -ü eklerini almaktadır.
Belirtisiz İsim Tamlaması Örnekleri
- Artık her evde misafir odası bulunmuyor.
- Bursa şeftalisi ayrı bir lezzete sahiptir.
- Yaz yağmuru düşer durur yüreğime.
Not: Belirtisiz isim tamlamalarında tamlayan ile tamlananın yerleri değiştirilmez. Yukarıda vermiş olduğumuz örneklerden de görüleceği üzere belirtisiz isim tamlamalarında tamlayan görevindeki sözcük, tamlanan görevinde olan sözcüğün türünü, neden yapıldığını ve ait olduğu yeri bildirebilir.
Zincirleme İsim Tamlaması
Zincirleme isim tamlaması; belirtili ya da belirtisiz isim tamlamaların birbirlerine bağlandığı isim tamlamaları olarak tanımlanabilir. En az 3 sözcüğün birbirine bağlanması ile oluşturulan zincirleme isim tamlamaları, belirtili ve belirtisiz isim tamlamalarının iyi bir şekilde öğrenilmesi sayesinde kolayca anlaşılacaktır.
Zincirleme İsim Tamlaması Örnekleri
- Çocuğun sırt çantası kaybolmuş.
- Bizim mahallenin insanları çok sıcakkanlıdır.
- Evin su tesisatı çok eskimiş.
Takısız İsim Tamlaması
Çoğu zaman öğrenciler tarafından sıfat tamlaması ile karıştıran bir isim tamlaması türü olan takısız isim tamlamalarını sıfat tamlamalarından ayırmanın yolu oldukça kolaydır. Eğer tamlayan görevinde olan sözcük, tamlanan görevinde olan sözcüğün neden yapıldığı ya da neye benzediğini belirtiyorsa o sözcük grubu takısız isim tamlamasıdır. Şimdi gelin takısız isim tamlaması örneklerine birlikte göz gezdirelim:
Takısız İsim Tamlaması Örnekleri
- Eşine doğum gününde altın kolye almış. (Altından imal edilmiş kolye)
- Kış akşamları üşümemek için ayağıma yün çorap giyerim. (Yünden imal edilmiş çorap)