Tüketici Artığı Nedir?
Piyasada alıcılar ve satıcılar yer almaktadır. Alıcılar ürünlerinden kazanç sağlamak için, tüketiciler ise almış olduğu ürünlerden maksimum fayda sağlamaktadır. Piyasada her malın ve hizmetin belirli bir fiyatı, o fiyat içinde talep edilen belirli kişiler bulunmaktadır. Bir malı satın almak isteyen kişi ve kişilerin daha fazla fiyat vererek alma isteğinin oluşmasına ve farkların toplamı ile tüketici artığı oluşmaktadır.
Razı Olunan Fiyat - Piyasa Fiyatı: Tüketici Artığı
Tüketici Artığının Oluşması
Tüketici artığı hesaplaması belirli bir formülü yer almaktadır. Verilerin girilerek sonuca ulaşılması mümkündür. Tüketici artığı konusu iktisadi derslerin alanın giren ve daha kolay çözümlenmesi için belirli grafiklerin kullanılması ile çözümlen sağlanmaktadır.
Her piyasada talep eden ve arz eden kişileri mevcuttur. Üretilen her malın talebinin oluşması, üretici firmaların fiyatlarının belirlenmesinde önemli rol oynamaktadır. Ödemeye razı olunan fiyat ile piyasadaki denge fiyatı arasındaki farka tüketici artığı bir farklı ismi tüketici rantı olarak tanımlanmaktadır.
Talebi ya da arz, alclar ve satclar belirler. Piyasadaki denge fiyatlarnn üzerinde satn alma yapmaya hazr tüketiciler vardr. Ancak vermeye hazr olduklar rakamn altnda satn alma gerçekletirme imkân bulurlarsa kar ederler. Üreticinin satmay planlad fiyat piyasadaki talep ile artarsa da üretici kara geçer. Böylece üretici rant oluur.
Piyasadaki denge fiyatlar bu rant oluumunda belirleyicidir. Arz ve talebi eitlemeyi salayan fiyat piyasann denge fiyatdr. Arz erisi, talep erisi ve ödeme talepleri denge fiyatnn ortaya çkmasn salar. Talep edilen ürün ya da hizmet arz edilen ile eit deilse dengeler deiir. Örnein arz çok ise arz fazlas oluur.
Belirli bir fiyat üzerinden tüketicilerin ödemeye hazr olduklar rakam üreticilerin satmay planladklar miktardan daha fazla olunca ise talep fazlas ortaya çkar.
Bir alc, satn alma yapmak istedii ürüne ya da almak istedii hizmete sahip olmak için bütçesine göre bir rakam belirler. Ancak piyasada karsna çkan rakam ödeme yapmaya hazr olduu rakamn altndadr. Tüketici rant bu iki fiyat arasndaki farktr.
Üretici ya da satc, piyasaya sürdüü ürününün elinde kalmamas için indirim yapmak zorunda kalr. Ürettii mala ya da sunduu hizmete talep yeterli deilse fiyatta düü gerçekleir. Bu indirimler de tüketiciyi kara geçirir.
Alcnn vermeye hazr olduu rakam ile piyasada karsna çkan rakam arasndaki fark tüketicinin rantdr. Bir mal ya da hizmet 50 liradr. Bu ürünün ya da hizmetin piyasa deeri de ayndr.
Ancak tüketici hazr bulundurduu Liray vermeye hazrdr. Buna ramen piyasada o mal ya da hizmet karsna 50 Lira olarak çkarsa tüketici kara geçmi olur.
Tüketici rantn hesaplamak için ilk yaplmas gereken potansiyel alcnn durumu tespit etmek olmaldr. Satn alnmak istenen mal ya da faydalanlacak olan hizmet için alcnn ne kadar miktar ödeme yapmay düündüü bilinmelidir.
Bir alc dier adyla tüketici bir ürün ya da hizmet için 10 para vermeye hazr olabilir. Ancak piyasadaki dinamik fiyatlar ve sürekli yaanan dalgalanmalar nedeniyle ürün ya da hizmetin fiyat düebilir. Bu sayede tüketici yapt satn almadan rant elde etmi olur.
ANASAYFAYA DÖNMEK ÇN TIKLAYINIZ
Bir mal ve hizmete her tüketici farklı değerler verir. Bunun sonucunda bir maldan çeşitli fiyatlardan satın alınmak istenen miktarlar her alıcı için farklı olur. Bazı alıcılar bir mala, öteki alıcılardan ve satın almak istedikleri öteki mallardan daha fazla önem verdiklerinden dolayı daha fazla para ödemeye razı olurlar. Bazı alıcılar ise, sözü edilen malı yalnızca ucuzlayınca almak isterler. Farklı alıcıların aynı mala farklı fiyat ödemeye nazır olmalarına karşın yukarıda açıklandığı gibi tam rekabet piyasasında her mal için tek fiyat vardır. TÜketicilerin bir bölümü o malı alabilmek için denge fiyatının üzerinde bir fiyat ödemeye hazır oldukları halde, piyasada geçerli sabit denge fiyatından o malı satın almaktadır.
Denge fiyatının üzerindeki fiyatlardan, söz konusu malı satın almaya razı olan alıcıların, bu malı denge fiyatından alabilmeleri, bunlar için bir tür gelirdir (kazançtır). İşte bu gelire tüketici rantı adını veriyoruz. Bu açıklamaya bağlı olarak tüketici rantının, bir tüketicinin belirli bir malı satın alabilmek için ödemeye razı olduğu fiyat ile piyasada oluşan ve ödediği denge fiyatı arasındaki fark olduğunu söyleyebiliriz.
Belirli bir piyasada herhangi bir malı satın alan tüketicilerin sağladıkları toplam tüketici rantı aşağıdaki şekilde gösterilmiştir Örneğin tüketiciler arasında bazılarının ödeyebileceği en yüksek fiyat OP2'ye kadar çıkabilir. Bu durumda P1P2 taralı alanı toplam tüketici rantını oluşturacaktır. Çünkü piyasada oluşan denge fiyatı OPı; bu fiyattan alınan yani talip edilen miktar OQı'dir. OPı fiyatından daha fazla fiyat ödemeye razı tüketiciler olabilecektir.
Üretici Rantı
Yine belirli bir piyasada oluşan denge fiyatı OPı; bu fiyattan satılan miktar da yani arz miktarı da OQı olsun. OPı fiyatından ürününü daha düşük fiyattan satmaya razı üreticiler (firmalar) de olabilecektir. Ürününü denge fiyatından daha düşük fiyatla satmak isteyen üreticilerin, OPı fiyatından satış yapmaları durumunda birim başına P1P3; toplam olarak da P1P3K taralı alanı kadar bir kazançları olacaktır. Bu kazanca da üretici rantı veya üretici artığı adı verilir