Üstüne Oturularak Çalınan Ritim Aleti
İspanyolca’da, kasa ve kutu anlamlarına gelen cajon, ahşap görüntüye sahip olan vurmalı çalgılardan biridir. Gönünüm itibariyle görmeye alışık olmadığımız bir çalgı türüdür. Cajon, müzik ile içli dışlı olan birçok kimsenin de pek bilmediği bir çalgı türüdür. Kontraplak malzemeden yapılmış olan cajon elle, fırçayla, tokmak ve çubuk gibi araçlara vurarak çalınan bir müzik aletidir.
Cajon aletini çalmak oldukça basittir. Doğru şekilde kullanmak için kişinin aletin üstünde bacaklarını açarak oturması gerekiyor. Ardından bacaklarının arasından cajonun ince kontraplak yüzeyine vurarak müzik yapılıyor. Cajon esasen Afrika ve Peru kökenli bir müzik aletidir. Sahilde geliştirildiği bilinen Cajon özellikle Amerika’da sıklıkla kullanılan bir alettir. Cajon, bildiğimiz keman ve gitar gibi klasik müzik aletlerinin yanında farklı bir görüntüye sahiptir.
Cajon aleti isteğe bağlı olarak kalın ahşaptan veya ince kontraplak yapı malzemesinden üretilir. Dikdörtgen bir kutu şeklinde olan cajon yapımında kullanılan malzemeler ne kadar kaliteli olursa cajon da o kadar iyi bir performans gösterir. Cajon üretilirken genelde 30 cm yükseklik, 48 cm derinlik, 30 cm de genişlik ölçüleri kullanılır. Cajon ince malzemeden yapıldığı için cajon kılıfında taşınarak korunması gereken hassas yapıya sahiptir. Ayrıca cajon teli de akordunun ayarında kullanıldığı için hassas davranılmalıdır.
Cajon Ne Anlama Geliyor?
İspanyolca ‘da kasa ve kutu anlamlarına gelen cajon müzik aleti anlamına uygun şekilde bir görüntüye sahiptir. Bir Latin Amerika enstrümanı olan cajon, özellikle 70’li yıllarda popüler olmaya başlamış bir müzik aletidir. Günümüzde hemen her müzikte uyumlu olan cajon, Flamenko müziğinden ilk olarak kullanılmıştır. Cajon nedir sorusuna şu cevaplar verilebilir. Ünlü gitar sanatçısı Paco de Lucia’ nın sahnede cajon kullanması ile bu müzik aleti, tüm dünyada popüler hale gelmiştir. Yapımı kolay olan bu alet günümüzde birçok müzik türünde kullanılmaktadır. Cajon okunuşu kahon şeklindedir. Ayrıca sanduka olarak da bilinir. Cajon bateriye çok benzeyen bir alettir. Taşıması kolaydır ve kurma gibi sorunları yoktur. Tek yapmanız gereken aletin üstüne oturmak ve hem yanlarını hem de ön tarafını ustalıkla çalmaktır.
Cajon Tarihçesi
Ünlü bir gitar sanatçısının sahnede kullanmasıyla popüler hale gelmiş olan cajon müzik aleti, en çok Flamenko müziğinde kullanılır. Cajon telli telsiz ve akortlu, zilli çeşitleri ile özellikle davulcular tarafından sıklıkla kullanılır. Kullanımı kolay olan bir müzik aletidir.
Peru kültüründe yaygın olarak kullanılan bu farklı müzik aleti geleneksel ezgilere eşlik ederek dinleyenleri büyülemektedir. Ülkemizde de artık tanınan ve kullanılan bir alet olan cajon ne demek öğrenmek için birçok kişi cajon kursuna gitmektedir. Ülkemizde cajon genelde elle çalınmakla birlikte dünyada çalınma teknikleri farklılık göstermektedir. Cajon tarihçesi incelendiğinde birçok farklı teori ile karşılaşırız. Kimilerine göre cajon, İspanyol sömürgelerindeki müzik yasağını yıkmak için kullanılmıştır. Başka bir yerde ise küçük giysi çekmeceleri sandığa dönüşmüştür. Peru cajonlarının en eski kullanım şekli ise danslara eşlik etme amaçlıdır.
Cajon Nasıl Çalınır?
Cajon, isteğe göre el parmak veya tokmaklar kullanılarak çalınan bir müzik aletidir. Bu noktada müzisyen için farklı alternatif çalma teknikleri doğurduğunu söyleyebiliriz. Çalması ve öğrenmesi oldukça kolay olan keyifli bir müzik aletidir.
Çalgıcı cajonun üzerine oturarak ona belli bir açıyla eğim verir. Bir yandan dizlerinin arasından cajon yüzeyine vurur. Modern cajonların kauçuk ayakları olmaktadır ve üst tarafında ise vurmalı ses tınısı ayarlayan birkaç vidası bulunur. Çalgı sanatçısı, cajonu çalarken ayrıca avuç ve parmaklarını da kullanabilir. Bu şekilde daha farklı ve alternatif sesler çıkartmak da mümkündür.
Cajon Kullanma Tarzları
Modern cajon, genelde tüm dünya müzik sahnelerinde akustik gitara eşlik edecek şekilde kullanılır. Bununla birlikte blues, pop, rock, funk, dünya müzikleri jazz gibi müziklerde da sıklık kullanılan bir alettir. Cajon ayrıca kutudaki davul kiti veya cajon kutusu olarak da isimlendirilir.
Cajon aletinin kökeni, Küba-Havana’da kullanılan morina balıklarının taşınması için kullanılan sandıktır. Cajon üzerine oturulabilecek kadar geniş bir müzik aletidir. Cajon avuç içi, parmakları tokmak veya çubuk kullanılarak çalınabilen bir müzik aletidir. Cajon sadece vurmalı çalgı müzisyenleri tarafından değil birçok farklı müzisyen tarafından dünya sahnelerinde kullanılır. Üretiminin kolay olması nedeniyle birçok müzisyen tarafından tercih edilir.
Vurmalı çalgılar, belirli bir şiddet ile vurarak metronomik ve de ritmik kalıplar şeklinde müzik duygusu sağlayabilen bir çalgı çeşididir. Pek çok müzik tutkunu vurmalı çalgılar ile başlamaktadır.
Vurmalı Çalgılar
Tarihte en eski çalgılar olan ve birçok müzik aletinin de oluşmasında ilham kaynağı olan bu vurmalı çalgılar aslen en ilkel müzik aletleri kabul edilir. Tamamen bir hayal gücüne ve de el becerisine bağlı olarak çalınır ve gelişmiş ritim duygusuyla birlikte içeriğini de geliştirebilir bir alan sunmaktadır.
Vurmalı Çalgılar Nasıl Çalınır?
Vurmalı çalgılar çalmak ritim kulağı olan ve de müzik hissiyatı yüksek olan kişiler tarafından kolayca çalabilirler. Her müzik aletinde olduğu gibi vurmalı çalgılarda belli çalışma sistemi gerektirir. Özellikle kişiye bağlı olan bu vurmalı çalgıları çalarken farklı ritimler tutarak büyük bir keyif aşmak mümkündür. Vurmalı çalgıların vurularak, sallanarak ve de çevirerek çalınan türleri vardır.
Vurmalı Çalgıların Özellikleri
Vurmalı çalgıların diğer adı perküsyon aletleri olmaktadır. Kendi arasında çubuk ile vurmalı çalgılar, oturulan vurmalı çalgılar ve de metal vurmalı çalgılar olmak üzere gruplandırılır. Vurmalı çalgılar eskiden deriden yapılmakta idi. Fakat şimdi yalnızca deriden yapılmamaktadır. Sesin metaller aracılığı ile çıkarıldığı vurmalı çalgılar da mevcuttur. Çok çeşitli çalgı grubu olduğu için bütün çalgıları ele almak mümkün değildir. Vurmalı çalgılar herkes tarafından ilgi görmektedir.
Vurmalı Çalgılarda Sınıflandırma
Vurmalı çalgılar birçok farklı kritere göre sınıflandırılabilir. En yaygın sınıflandırma vurmalı çalgıların yapısına, etnik kökenlerine ya da müzik teorisi ve de orkestrasyon içerisindeki işlevlerine göre yapılır. Bazı durumlarda ise perküsyon aletlerinin frekanslarının kolay bir şekilde ayarlanabilir olması ya da olmaması üzerinden de bir takım sınıflandırma yapılmaktadır.
Vurmalı çalgıların sınıflandırılması nasıl yapılır sorusunun cevabı olarak:
1) Sesin üretilme biçimine göre vurmalı çalgılar
2) Müzikal işlevlerine göre vurmalı çalgılar
3) Gündelik bilgilere göre vurmalı çalgılar
4) Farklı Kültürlere ve de geleneklere göre vurmalı çalgılar
Bunları biraz açmak istersek: Sesin üretilme biçimine göre vurmalı çalgılar şu şekildedir.
İdiofon, Membranofon, Kordofon, Aerofon ve de Elektrofon olmaktadır.
Vurmalı çalgılar, günümüzde bilinmekte olan en eski çalgılardır. Çünkü insanın doğası gereği vurma içgüdüsü vardır. Çalgı, ritmik bir şekilde ses çıkarma aracı olup bu içgüdünün ritmik düzeylerde ele alınması ve de bir davranış şeklinde ortaya koyması ile sanata dönüşmesi sağlanmıştır. Müziğin oluşmasında ve de bestenin ortaya çıkmasında vurmalı çalgılar belli müzik dallarının arasında en sık kullanılan çalgılardır. Bu en çok talep gören vurmalı çalgılara örnekler vermek gerekir ise şu şekildedir: Def, zil, Tambura, Davul, Bongo, Üçgen, Bateri ve de Marakas Olarak yer almaktadır.
