*Yukarıdaki BMH hesaplama aracının geliştirilmesinde Harris-Benedict formülü kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar yaklaşık/ortalama değerleri vermektedir. BMH’nizi net olarak öğrenebilmek için diyetisyen hekiminiz aracılığıyla detaylı ölçümler yaptırmanız gerekmektedir.
Vücudunuzun, hareket etmediğiniz zamanlarda dahi kalori yaktığını biliyor muydunuz? Hayati fonksiyonlarınızın sürmesi için gereken bu enerji sarfı, “bazal metabolizma” olarak adlandırılıyor. Günlük almanız gereken minimum kalori sayısını da esasında bazal metabolizma hızınız belirliyor.
Pek çok kaynakta, tükettiğiniz yiyeceklerin size fazla kilo olarak geri dönmemesi için günlük hareketlilik düzeyinizi artırmanız gerektiği yazar. Ancak bu, elbette her durumda geçerli değil. Haftanın her günü ağır beslenmediğiniz veya yemekleri fazla kaçırmadığınız takdirde, hayatınızı oturarak geçirseniz bile kilonuzun aynı kaldığını; hatta dönem dönem düştüğünü fark edebilirsiniz.
Sahi, vücudunuz bunca kaloriyi kendi kendisine nasıl yakıyor olabilir? Bunun cevabı, bazal metabolizmanızda saklı… Yukarıdaki hesaplama aracı sayesinde şu andan itibaren, bazal metabolizma hızınızın günlük ortalama kaç kalorilik enerjiye karşılık geldiğini biliyorsunuz. O halde şimdi de sıra, bazal metabolizmaya dair en önemli detayları öğrenmeye geldi!
Yaşamın sürdürülmesi ve organların işlevlerini yerine getirmesi için gerçekleşen biyokimyasal işlevlerin bütününe metabolizma denir. Bazal metabolizma ise vücudun yalnızca yaşamsal fonksiyonlarını yerine getirmek için enerji kullanan metabolik sisteme verilen isimdir. Bazal metabolizma adlandırması vücudun nabız, dolaşım, soluk alıp-verme, sıcaklığı koruma, hormon dengesini sağlama, beyin aktivitesini sürdürme ve genel hücresel faaliyetler için gerçekleştirdiği enerji dönüşümünü tanımlamak için kullanılıyor. Normal günlük aktiviteler veya egzersizler için harcanan enerji bazal metabolizma aktivitesinin dışında kalıyor. Yine de bazal metabolizma, günlük enerji kullanımının yüzde 50 ila 80’lik önemli bir kısmını oluşturuyor.
Bazal metabolizma hızı [BMH / Basal Metabolic Rate: (BMR)], vücudun 12 saatlik açlık ve uyku durumundayken harcadığı “enerji miktarının” günlük ortalamasını gösteriyor. Bazal metabolizma hızı kişilerin aktivite seviyelerine, yaşına ve cinsiyetine göre farklılık gösterir.
Kalori bazında ifade edilen bazal metabolizma hızı, günlük aktivite yoğunluğu dahil edilmeksizin, farklı cinsiyet ve yaşlara göre ölçümlenmiş genel değerler doğrultusunda belirleniyor. Buna ek olarak; bazal metabolizmanın işleyişinde vücut kitle indeksi de belirleyici bir rol oynuyor. Bundan dolayı harcanan en yakın kalori değerlerine ulaşılabilmesi için BMH ölçümlerine boy ve kilo bilgileri de dahil ediliyor.
Bazal metabolizma hızının hesaplanması için Harris-Benedict formülü adı verilen bir denklem kullanılıyor. Amerikalı biyometri uzmanı James Arthur Harris ve beslenme uzmanı Francis Gano Benedict tarafından ilk kez yılında kullanılan bu formül, kadın ve erkekler için ayrı hesaplanmakta olup ağırlık, boy ve yaş bilgilerini esas alıyor.
+ [ X ağırlık (kg)] + [ X boy (cm)] − [ X yaş (yıl)]
+ [ X ağırlık (kg)] + [ X boy (cm)] − [ X yaş (yıl)]
Harris-Benedict bazal metabolizma hızı formülü, kadın ve erkekler için ortalama BMH’nin en yakın değerlerle hesaplanabilmesine imkan tanıyor. Ancak tüketim alışkanlıklarından yaşam tarzına, genetik özelliklerden coğrafi koşullara kadar pek çok etken, bazal metabolizma hızını farklı şekillerde etkileyebiliyor. Öyleyse, bazal metabolizma hızı neye bağlıdır; gelin detaylı bir şekilde inceleyelim:
Vücudun hacmi (kilo + boy) arttıkça, metabolik faaliyetlere katılan doku miktarı da aynı oranda artıyor. Bu da doğru orantılı olarak bazal metabolizma hızına yansıyor.
Kas hacminin fazla olması, vücudun dinlenme halindeyken de daha fazla kalori yakmasını sağlıyor. Böylece yağsız kas oranı daha fazla olan kişilerin BMH’si de daha yüksek olabiliyor.
Yağ hücreleri vücut hacmini etkilediği için yağ oranının artması, BMH’nin artmasında da rol oynuyor. Fakat yağ hücreleri yavaş işlendiği için vücudun diğer doku ve organlarından daha az kalori yakıyor. Bu nedenle düşük yağ oranına sahip 90 kiloluk bir birey, yağ oranı yüksek olan aynı kilodaki birine göre daha yüksek BMH’ye sahip olabiliyor.
Yetersiz gıda alımı, vücudu enerji tasarrufu için metabolizmayı yavaşlatmaya teşvik ediyor. Üstelik bu durum yağsız kas dokusunda da kayıplara yol açabileceği için BMH’yi daha da yavaşlatabiliyor.
Yaş ilerledikçe vücuttaki yağsız kas oranının yanı sıra hormon seviyeleri de düşüş gösteriyor. Ayrıca yaşlı bireylerde sinirsel faaliyetler de genç bireylere göre daha yavaş gerçekleşiyor. Bu da BMH’nin yaş ilerledikçe yavaşlamasına yol açıyor.
Büyüme evresinde vücut, yetişkinlik dönemine kıyasla daha fazla enerjiye ihtiyaç duyuyor. Bu nedenle bebek ve çocuklarda BMH yetişkinlere göre daha yüksek oluyor.
Erkek vücudunun hacmi ve yağsız kas kütlesi, kadınlara nazaran genellikle daha fazla oluyor. Bu nedenle BMH de erkeklerde ağırlıklı olarak daha yüksek çıkıyor.
Bazal metabolizma hızını kısmen genetik aktarım da belirliyor. Çünkü hormonların ve sinir sisteminin işleyişinde genetik de etkili olabiliyor.
Bazal metabolizma hızı, sinir sistemi ve hormonal faaliyetler tarafından kontrol ediliyor. Bilhassa da hormonal dengesizlikler, BMH’yi artı veya eksi yönlü olarak önemli ölçüde etkileyebiliyor.
Ortam sıcaklığının çok düşük veya çok yüksek olması, vücudun normal sıcaklığını koruması için daha fazla çalışmasını gerektiriyor. Bu da BMH’nin artmasında etkili oluyor.
Vücudun normal işleyişini olumsuz etkileyen durumlar; doku onarımı, yeni dokuların üretimi ve bağışıklık tepkisinin oluşması için hücrelerin daha çok çalışmasını gerektiriyor. Bundan dolayı vücutta herhangi bir hastalık geliştiğinde BMH de artış gösteriyor.
Düzenli egzersiz yapmak ve sık sık hareket etmek, yağsız kas kütlesini olumlu yönde etkiliyor. Böylece vücut, dinlenme halindeyken bile daha hızlı bir şekilde kalori yakabiliyor.
Kafein ve nikotin gibi maddeler, uyarıcı özellikleri veya yol açtıkları hücresel yıkımdan dolayı BMH’nin yükselmesinde de etkili oluyor.
Vitamin, mineral ve iz elementlerden oluşan mikro besinler, vücuttaki fonksiyonların ideal düzeyde çalışmasında önemli bir rol oynuyor. Örneğin; iyot bakımından düşük bir diyet, tiroid bezlerinin işleyişini olumsuz etkileyeceği için bu durum BMH’nin yavaşlamasına yol açabiliyor.
İdeal bazal metabolizma hızı kadınlar, erkekler, bebekler, çocuklar, gençler ve yaşlı bireyler özelinde değişkenlik gösterdiği için oldukça geniş bir aralığı kapsıyor. Ayrıca buna günlük hareket düzeyi, hastalık dönemleri, mevsimler ve beslenme düzeni gibi faktörler de eşlik ediyor. Fakat genel geçer bir ölçüt belirlemek gerekirse; beden kitle indeksi normal aralıklarda olan sağlıklı bireylerin, bazal metabolizma hızının da çoğunlukla ideal seviyelerde olduğu söylenebilir.
Bazal metabolizma hızını en risksiz şekilde artırmanın yolları, günlük yaşamda yapılabilecek bazı küçük değişikliklerden geçiyor:
Kilo vermeyi amaçlayan bireylerin, sağlık değerlerini koruyabilmeleri için bazal metabolizma hızından daha düşük kalori almamaları kritik önem taşıyor. Bazal metabolizma hızına göre diyet programı uygulamak için profesyonel bir yardım yoluyla detaylı ölçümler yapılması gerekiyor. Uzmanlar tarafından size özel hazırlanan beslenme ve egzersiz programları sayesinde, BMH’nizi güvenilir ve etkili yollarla artırabilirsiniz. |
*Bu sayfada yer alan bilgiler, tıbbi tavsiye niteliği taşımamakta olup yalnızca bilgilendirme amacıyla paylaşılmıştır. Bazal metabolizma hızınıza ve işleyişine ilişkin detaylı bilgi almak için uzman diyetisyene danışmanız gerekmektedir.
Kaynaklar:Metabolizma yaşı, kalorileri yiyeceklerden enerjiye dönüştüren bir kimyasal reaksiyonlar kompleksidir. Metabolizma hızı kişiden kişiye değişir. Bu gösterge birçok faktörden etkilenir: cinsiyet, vücut yağ yüzdesi, kas kütlesi, genetik özellikler, yaş gibi durumlara göre farklılık gösterir. Ek olarak, metabolizma yaşı, genel refahın güçlü bir göstergesi olan metabolik sağlığınızla bağlantılıdır. Metabolik sağlık belirteçleri bel çevresi, kan şekeri, trigliserid, kolesterol ve kan basıncını içerir.
Kadınlarda bazal metabolizma:
BMR = + ( * kg olarak ağırlık) + ( * cm olarak boy) ( * yıl olarak yaş).
Erkeklerde bazal metabolizma:
BMR = + ( * kg olarak ağırlık) + ( * cm olarak boy) ( * yıl olarak yaş).
Şimdi ortaya çıkan değer, fiziksel aktiviteye bağlı olarak bir katsayı ile çarpılmalıdır:
Örneğin, metabolizma yaşı için 30 yaşında, cm boyunda ve 65 kg ağırlığında, zamanının çoğunu bilgisayarda oturarak geçiren bir kadınsanız, hesaplama şöyle olacaktır:
BMR = + ( * 65) + ( * ) ( * 30) =
* = kcal / gün.
BMRye baktığınızda, %70i boy, kilo ve genetikle ilgilidir bu, kontrol edebileceğiniz değişkenlerin yaklaşık %30unu bırakır diye açıklıyor. Başka bir deyişle, belirli yaşam tarzı seçimleri metabolik yaşı olumlu yönde etkileyebilir.
Metabolik yaşınız kas ve yağ dışında birçok faktörden etkilenir. BMRmiz genellikle gençken, büyüyüp gelişirken en yüksek seviyededir, ancak 20 yaşında iken düşer ve ondan sonra düşmeye devam eder. Düşüş sebeplerini dikkate alırsanız yükselişe geçebilirsiniz.
Vücut kitle indeksinde (BKİ) olduğu gibi, metabolik yaşın da kendi kriterleri vardır, ne biri ne de diğeri tam olarak doğru değildir. Beden kitle endeksinde boy ve kilo önemli iken metabolizma yaşı hesaplamasında gerçek yaşınız da dikkate alınır. Örneğin, çok fazla kas kütlesine sahip bir vücut geliştiricisi, standart zindeliği olan biriyle yaklaşık olarak aynı metabolik yaşa sahip olabilir.
Özellikle metabolizmanın hareketsiz kaldığını ve genel durumun bozulduğunu hissettiğinizde. Belki de çevrenizden birinin neden yaşından daha yaşlı veya daha genç göründüğünü merak etmişsinizdir. Bazen sebep tam olarak vücudunuzun durumunu değiştirebilecek metabolik yaştadır. İlk olarak, dikkate alınması gereken parametreler şunlardır:
Yaşlanmanın fizyoloji ve metabolizma üzerindeki etkileri ile ilgili çalışmalar artmakta olup, amaçlarından biri yaşam kalitesini iyileştirmeye ve yaşlılıkta engelliliği önlemeye yönelik programların uygulanmasına yardımcı olmaktır. Metabolizma yaşı enerjinin düzenlenmesinde kilo ve yağ kaybına katkıda bulunan bir dizi değişikliğin üretildiğini belirtmek çok önemlidir. Bu gibi durumlar metabolizma yaşına bir etkendir. Kalori alımının düzenlenmesindeki bu değişiklikler, sağlıkta bozulma ile ilişkili hem pozitif hem de negatif enerji dengesizliğine karşı artan bir duyarlılığa katkıda bulunur.
Uzm. Diyetisyen Tuğba Yaprak
Her insann hem doum ya hem de metabolizma ya vardr. Doum ya dünyaya merhaba dedii günden itibaren hesaplanr. Metabolizma ya ise beslenme ve yaam koullarnn bedende brakt izlere göre belirlenir. Ya söz konusu olduunda resmi kurumlarda üphesiz doum ya kullanlr. Ancak söz konusu günlük rutinleri gerçekletirmeye geldiinde; metabolizma yanz orada kendini size hatrlatr.
Metabolizma ya kadn ve erkekler için tek tek hesaplanr. Kimlik yandan çok farkl kriterlerde hesaplanan bu ya sayesinde ne kadar dinamik ya da hastala meyilli olduunuz tespit edilir. öyle ifadelim size: 50 yandaki bir birey beden ve ruh açsndan 25 yanda hissedebilir. Ayn ekilde 30 yandaki bir kiinin bedeni ve ruhu 70 yanda olabilir. te bu kriterleri etkileyen bir ey vardr o da metabolizma yadr.
Beslenme tercihleri, hayat telalar, genetik faktörler, yaanan hastalklar derken kimlik ya bir kenarda sizi öylece izler durur. Bu gibi durumlarda metabolizma ya devreye girer ve hayatnz ekillendirir. imdi pek çok kiinin merak ettii metabolizma ya hesaplama konusuna sayfa açalm. Metabolik ya hesaplama hakknda örenmek istediklerinizi burada bulabilirsiniz.
Metabolizma Hz Nasl Hesaplanr? Kaç Olmal?
Boy Kilo Endeksi Hesaplama, Ya Cinsiyet Tablosu
Toplumda birçok kii metabolizma ya hesapla ve ölç bilgilerini merak etmektedir. çinde bulunduu yan dnda organlarnn ve hayata adapte yann da kaç olduunu örenmek ister. Bu ya aslnda vücut tarafndan belli edilir. Birkaç belirti, metabolizma yan tahmin etmenize yardm eder.
Metabolizma hzn hesaplamak için baz bilgilerle uzman tarafndan incelenmeniz gerekir. Kilonuz, boyunuz, yaadnz hastalklar, genetik etkenler ve beslenme düzeniniz doktor tarafndan incelendiinde ait olduunuz yan dndaki metabolizma yanz da verilerle tespit edilir.
Ayrca ideal kalori harcama durumuna göre de metabolizma ya belirlenir. Bunun için u yöntem izlenir:
Minimum kalori harcama oran= (boy x ) + (kilo x ) – (ya x ) –
Bu verilere göre bir örnek verecek olursak:
Boy cm
Kilo 55
Ya 25
( x ) + (55 x ) – (25 x ) – = kalori elde edilir.
Sonuçlar ise uzman tarafndan yorumlandnda metabolizma ya netleir.
Ayrca cildin esneklii metabolizma ya hakknda bilgi verir. Bu bilgiyi öyle açklayalm:
Metabolizma Hzlandrma Yollar – Doal ve Etkili Yöntemler
Metabolizma ya herkes için farkl sonuçlarda inceleniyor. Çünkü herkesin yaam artlar ayn deil. Kimisi gün boyunca spor yapma imkan bulurken kimisi hayatnda hiç kou bile yapmam oluyor. Beslenme düzeni, kullanlan ilaçlar da derken ideal bir metabolizma ya her birey için verilemiyor. Ancak uzmanlara göre metabolik ya kaç olmal sorusunun bir yant var:
Metabolizma ya yüksek olmas, baz durumlarda istenmeyen bir olaydr. Gençlerin kimlik yandan daha ileri yata metabolizmaya sahip olmas sal da etkiler. Bu gibi durumlarda, herkesin aklna metabolizma ya nasl düer sorusu gelir. Bu sorunun yant çok basit!
Eer bedeniniz ve ruhunuz oldukça yal hissediyorsa imdi size metabolizma yan gençletirme tekniklerini açklayalm. Vereceimiz bilgileri hayatnza uygularsanz yanz ne olursa olsun hep genç kalacaksnz!
Bazal Metabolizma Nedir? Nasl Hesaplanr?
Ramazanda Metabolizma Nasl Hzlandrlr?
Sonbaharda Metabolizma Hzlandran, Enerji Veren 8 Besin
Kn Metabolizmanz Hzlandracak 3 Farkl Çorba – Diyetisyen Tarifi
Metabolizma Nedir? Neden Yavalar? Metabolizma Hzlandran puçlar
seafoodplus.info
Yayınlanma: - 24 Mayıs Güncellenme:
Neredeyse herkes doğum tarihini biliyor olsa da, bir vücut fiziksel durum ve yaşam tarzına bağlı olarak önemli ölçüde daha genç veya daha yaşlı bir görünüme ve işleyişe sahip olabilir. Yani, kronolojik yaşınız biyolojik yaşınızdan oldukça farklı olabilir. Peki vücudumuzun gerçek yaşı kaç? Vücut yaşı nasıl hesaplanır? Haberimizde…
VÜCUT YAŞI HESAPLAMA
1- Kalça ölçümünüzü (santimetre) bel ölçümünüzle (santimetre) bölün. 0,’dan küçükse, gerçek yaşınıza dört yıl ekleyin.
2- Sağ elinizin ilk iki parmağını, sol bileğin iç kısmına baş parmağınızın hemen altına yerleştirin. 10 saniye boyunca vuruş sayısını sayın, sonra bu sayıyı altıyla çarpın.
– ise, yaşınızdan dört yıl çıkartın
– ise iki yıl çıkartın
– ise, bir yıl ekleyin
– Eğer ise iki yıl ekleyin
3- Sırtınız dik, bacaklar bitişik ve kollarınız omuz seviyesinde ve önde yere oturun. Bacaklarınızın yanında, parmak uçlarınızın hemen altındaki noktayı işaretleyin ve ardından bacaklarınızı düz tutarak ileriye doğru yavaşça ilerleyin. Parmaklarınızın ulaştığı yeri işaretleyin ve iki işaret arasındaki mesafeyi santimetre olarak ölçün.
– ise 3 yıl ekleyin
– 25, ise 2 yıl ekleyin
– 37, 2 yıl çıkarın
– 40,+ 3 yıl çıkarın
4- Durmadan yapabildiğiniz kadar modifiye şınav çekin (dizlerin üzerinde), vücudunuzu düz bir çizgide tutarak ve göğsünüzü 10 cm’lik bir alana kadar alçaltın.
– ise 2 yıl ekleyin
– ise 1 yıl ekleyin
– 1 yıl çıkarın
– 91+ 2 yıl çıkarın
5- Aşağıdaki sorulara göre puan verin.
Ben genellikle günde bir kez yemek yiyorum (atıştırmalıklar dahil):
– İki: 1 puan
– Üç: 2 puan
– Dört: 3 puan
– Beş: 4 puan
Yüksek yağlı veya kızarmış aperatifler yiyorum:
– Düzenli olarak (haftada 7 veya daha fazla): 1 puan
– Bazen (haftada kez): 2 puan
– Nadiren (haftada kez): 3 puan
– Asla: 4 puan
Meyve veya sebze içeren yemek veya atıştırmalıklar yiyorum:
– Asla: 1 puan
– Nadiren (haftada kez): 2 puan
– Bazen (haftada kez): 3 puan
– Düzenli olarak (haftada 10 veya daha fazla kez): 4 puan
Trans yağ, doymuş yağ ve büyük miktarlarda sodyum, nitrat, gıda kimyasalları ve şeker içeren işlenmiş gıdalar tüketiyorum:
– Asla: 1 puan
– Nadiren: 2 puan
– Bazen: 3 puan
– Hemen hemen her zaman: 4 puan
Sahip olduğunuz puan sayısına göre yaşınıza yıllar ekleyin veya çıkartın:
– puan: 3 yıl ekle
– puan: 2 yıl ekle
– puan: 2 yıl çıkar
– puan: 3 yıl çıkar
ŞİŞMANLIK KADERİNİZ OLMASIN
Obezite yani şişmanlık asla kaderiniz değil! “Ben şişmanım. Hangi diyeti yaparsam hangi egzersizi yaparsam yapayım kilo veremiyorum” diyen hastalar mutlaka uzman bir doktordan görüş almalıdır. Çünkü şişmanlık artık günümüzde sadece diyet ve egzersizle tedavi edilebilecek bir hastalık olmaktan çıkmıştır. Genel Cerrahi Uzmanı Doç. Dr. Kamil Gülpınar cevapladı.
diyetGripnezleobeziteşekersoğuk algınlığı