Kabartma Tozu Yerine Karbonat Kullanılır Mı?
Kurabiye, pasta gibi çeşitli hamur işlerinde kullanılan kabartma tozu ve karbonat arasına fark var mı? Kabartma tozu yerine nasıl karbonat kullanılır işte cevabı…
Aralarındaki belirgin fark karbonatın etki edebilmesi için asitli sıvı ile tepkimeye girmesidir. Asitle tepkimeye giren karbonat kendisini nötralize etmekte ve karbondioksit gazı oluşmaktadır. Bu gazın etkisi ile de hamur kabarmaktadır. Kabartma tozuysa yapısında asit ve karbonat bulundurduğu için sıvı madde ile birleşmesi halinde kabarma olacaktır. kabartma tozu sıvı madde ile etkileşime girdiğinde karbonat benzeri olarak karbondioksit gazı oluşturmaktadır. Bu gaz da hamurun kabarmasını sağlamaktadır.
Az asit içerikli tariflerde de kabartma tozu ve karbonat birlikte kullanılmaktadır. Kabartma tozunun karbonat ile birlikte kullanılmasının nedeni de karbonatın miktarı artınca acı bir tat verir ve kabartma tozu eklenir. İçinde de asit içerikli olmayan tariflerde karbonat kullanılması doğru olmamaktadır. Çünkü karbonat hamurun tadını kaçıracaktır ve acılık katacaktır. Kabartma tozu yok ise karbonata limon suyu eklenerek kabarma sağlanabilir.
Karbonat İle Kabartma Tozunun Birlikte Kullanılmasının Sebebi
Bazı yemek tariflerinde kabartma tozu ve karbonat birlikte kullanılır. Aslında da bunun bir zorunluluğu bulunmamakla beraber tamamen de damak tadına bağlıdır. Bazı zamanlarda iki malzemenin birleşimiyle farklı bir lezzete ulaşmak mümkündür. örneğin yapılacak olan kekin sünger gibi olması için kabartma tozu ve karbonat birlikte kullanılabilir.
Kocaman ve kabarık bir kek isteyenler genellikle bu yönteme başvuruyor. Yani her iki madde arasında ciddi derecede yapısal olarak farklar var karbonatın içinde de saf sodyum bikarbonat olarak bilinen kimyasal madde bulunuyor. Saf sodyum bikorbonat çok güçlü bir yapıda bulunduğu için doğru şekilde kullanılması gerekmekte. Aksi halde çok fazla kabarır hamurların tadını bozabilir. Karbonat, özellikle iç tarifinde asidik bir madde olduğunda kullanılması gereken malzemelerden biri. Peki ama nedir bu asidik malzeme? Örneğin; bir miktar limon suyu, sirke gibi asitli yapıda olan malzemelerin bulunmuş olduğu tarifler olarak düşünülebilir.
Karbonat bu malzemelere ek olarak tepkimeye girdiğinde karbondioksit açığa çıkarmakta ve hamurun kabarmasını sağlamaktadır. Evlerde kabartma tozu olmadığında da karbonat kullanmak istenirse, tarifte bulunan kabartma tozu oranı kadar kullanılmamaya özen gösterilmektedir. 1 paket karbonat ise 1 paket kabartma tozu ile aynı etkiyi yaratmamaktadır. Bu tariflerin içerisine 1,5 - 2 çay kaşığı kadar karbonat eklenir ve üzerine birkaç damla limon suyu ilave edilirse etkisini ortaya çıkar. Karbonat ile yapılan kekler ise daha yoğun biçimde kıvamlı, poğaçalar daha çok tok, kurabiyeler ise daha dayanıklı olmaktadır.
İçindekiler
1 paket kabartma tozu yerine maksimum 2 çay kaşığı karbonat kullanın. Karbonat yerine kabartma tozu kullanacağınız durumlarda içerisindeki asidik maddenin miktarını azaltın.
Aslında keki kabartan en önemli faktörlerin başında yumurta geliyor. Yumurtanız oda sıcaklığında olsun, tam kıvamında çırpılsın ve diğer malzemelerle buluşsun. Kekiniz misler gibi kabarmış olur.
Kek 2 paket kabartma tozu konur mu?
Süt ile yapılan keklerde kabartma tozu çok etkilidir ve ben genelde 2 tane kullanmayı tercih ediyorum.
Kabartma tozu ve karbonat aynı şey mi?
Karbonat yoğurt, sirke gibi asit içeriği olan malzemelerle hazırlanan tariflerde kullanılır. Kabartma tozu ise sıvı maddelerle birleşerek hamurun kabarmasını sağlar. Karbonat da olduğu gibi kullanmak için asitli bir sıvıya ihtiyacı yoktur.
Bir paket kabartma tozu yerine 2 çay kaşığı karbonata birkaç damla limon suyu ekleyerek şahane bir kabartma tozu hazırlayabilirsiniz. Kabartma tozu yoksa; yarım bardak ayran da işinize yarayacaktır. Bir çay kaşığı karbonat ile yarım su bardağı ayranı karıştırarak hamur işlerinizin puf puf kabarmasını sağlayabilirsiniz.
mayasız, yumurtasız poğaça tarifi Pişince de fazla kabarmıyor. Ama, ılıkken dışı gevrek içi yumuşacık oluyor. Günün ilerleyen saatlerinde dışı da yumuşuyor ve daha farklı bir lezzet deneyimi yaratıyor. Anne poğaçaları tadında mayasız, karbonatsız ve kabartma tozsuz poğaçalar nefis oluyor.
Bir paket kabartma tozu yerine ne kullanabilirim?
Kabartma Tozu Yerine Ne Kullanılır?
Kek iyi kabarması için ne yapmalı?
Unu eleyerek koymakta kekin kabarmasını sağlar. Un, kabartma tozu, şekerli vanilin gibi kuru malzemeleri mutlaka elekten eleyerek ekleyin. Elemek, unun havalanmasını sağlıyor. Böylelikle diğer malzemelerle daha kolay bütünleşiyor!
Sade bir kek hamurunu yaparken temel malzemeler 4 yumurta, arzu edildiği kadar şeker, 1 su bardağı sıvı yağ, 3 su bardağı un ve bir paket hamur kabartma tozudur. Kek hamurunun güzel bir şekilde kabarması ve homojen olarak dağılabilmesi için bu malzemelerin ölçüleri önemlidir.
3 adet kabartıcı ajan (leavening agent); Karbonat, Kabartma Tozu ve Maya. Her ne kadar birbirinden farklı yapıda olsalar da üçünün de ana kullanım alanı ve amacı hamur işlerini kabartmak. Bu benzerlikten dolayı çoğu kez hangisinin nerede kullanılması gerektiği karıştırılır. Ancak bu yazıyı okuduktan sonra bir reçete gördüğünüzde hangi kabartıcı ajanı kullanmanız gerektiğini bileceksiniz.
Karbonat
Karbonat (sodyum bicarbonat, baking soda) çoğunlukla pancake, muffin, scones gibi hızlı yapılan ve pişirilen yiyeceklerde kullanılır.
Karbonat pH cetvelinin sağ tarafında bulunur, yani bazdır. Bu baz ile gıdadaki asidik ürünlerin reaksiyona girmesinden karbondioksit gazı açığa çıkar. Bu sebeple karbonatın kullanılacağı reçetede mutlaka yoğurt, limon suyu, portakal suyu ve hatta kahve gibi asidik bir malzeme olması gerekir ki hamur kabarsın.
Karbonat asitle reaksiyona girdikten sonra çok hızlı şekilde karbondioksit oluşturur ve aynı hızla hacmi azalır. Karbonat, kabartma tozuna göre tat olarak 4 kat daha kuvvetlidir. Bu sebeple fazla kullanılması halinde yiyecek yendikten sonra ağızda metalik bir tat kalır.
Kabartma Tozu
Kabartma tozunun iki ana maddesi vardır; karbonat ve krem tartar. Baz olan karbonatın tepkimeye girmesi için az önce bahsettiğim gibi aside ihtiyaç duyulur. Bu sebeple kabartma tozunun yapısında asidik olan krem tartar (tartarik asit) vardır. Karbonat ve krem tartarın paket içerisinde nemlenip reaksiyona girmemesi için nişasta da eklenir. Bu üç madde kabartma tozunu oluşturur. Kendi içerisinde hem asit hem de baz barındırdığı için, reçetede ekstra bir asidik malzeme (yoğurt, limon suyu, bal gibi) yoksa, karbonat yerine kabartma tozu kullanmak gerekir.
Yapısı itibariyle çift etkili (double acting) olan kabartma tozu hem sıvı ile temas ettiğinde hem de fırına girdiğinde karbondioksit üreterek kabartma etkisi gösterir. Bu şekilde hazırlanan yiyecek, karbonatla hazırlanana göre daha yumuşak olur.
Maya
Maya her ne kadar karbonat ve kabartma tozu gibi kabartma amacıyla kullanılsa da temelde bu ürünlerden farklıdır. Yukarıda asitlerden, bazlardan ve kimyasal reaksiyonlardan bahsettim. Bunun sebebi kabartma tozu ve karbonatın kimyasal ürünler olmasıydı. Maya ise kimyasal değil, biyolojik reaksiyona girerek fermantasyon yapar. Besini (şeker) işleyerek etil alkol ve karbondioksit üretir. Ürettiği karbondioksit diğer kabartma ajanları gibi hamurun kabarmasını sağlar. Maya, un içerisindeki gluten proteinini çalıştırarak hamura elastiklik kazandırır. Bu elastikiyet, hamurun mayanın ürettiği karbondioksiti hapsetmesini ve kabarık çiğnenebilir bir ürün ortaya çıkmasını sağlar. Bu elastik ve çiğnenebilir yapıyı kek ve muffin gibi ürünlerde istemeyiz, ağızda dağılmasını isteriz. Bu sebeple bu ürünlerde gluten proteini çalıştırmadan ürünün kabarmasını sağlayan karbonat veya kabartma tozu kullanırız.
Maya, diğer kabarma ajanlarına göre çok daha uzun sürede hamuru kabartır ve daha güçlüdür. Karbonat veya kabartma tozu elastik bir hamuru kabartacak kadar güçlü ajanlar değillerdir. Çünkü bu ajanlar hızlı karbondioksit üretir ve karbondioksit baloncukları kısa bir süre içerisinde yıkıma uğrar.
Bu bilgiler ışığında kabartma gücü bakımından Maya> Kabartma Tozu>Karbonat şeklinde bir sıralama yapabiliriz. Ancak anlatmaya çalıştığım gibi her ajanın kullanım alanları farklıdır.
Kısaca özetlemek gerekirse; içerisinde asidik malzeme bulunan yiyeceklerde karbonat, asidik malzeme olmayan yiyeceklerde kendi asidini içerdiği için kabartma tozu, ekmek gibi çiğnenebilir yiyeceklerde ise maya kullanmak gerekir.
Bu yazı aşağıdaki sitelerden derlenmiştir.
https://www.thekitchn.com/the-science-behind-yeast-and-how-it-makes-bread-rise-226483
https://www.makaleler.com/maya-nedir-cesitleri-kullanimi
https://www.refinery29.com/baking-soda-powder-yeast-guide
http://www.cooksinfo.com/saleratus
Kek yapmak için mutfağa girdiniz. Tüm malzemeler hazır fakat keke pofuduk dokusunu veren kabartma tozu eksik. Tam da bu noktada karbonat kullanmaya karar verebilirsiniz. Çünkü karbonatın da keki kabartma özelliği bulunuyor. Öyle ki, bazı tariflerde sadece karbonat kullanılması tavsiye ediliyor. Peki, karbonat ve kabartma tozunun farkı nedir? Hangisi kek ve tatlılarınızı daha iyi kabartır? Gelin, birlikte öğrenelim..
Şunlara da göz atın;