Hayatta Kalma Kitabı Pdf

http://www.turansam.org ******** TURAN-SAM: TURAN StЫКtОУТk AЫКştıЫЦКlКЫ MОЫkОzТ * TURAN-CSR: TURAN Center for Strategic Researches TURAN-SAM UlЮЬlКЫКЫКЬı BТlТЦЬОl HКkОЦlТ DОЫРТЬТ; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Cilt: 8/SON-BAHAR, SКвı: 32 TURAN-CSR International Scientific Peer-Reviewed and Refereed Journal; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Volume: 8/AUTUMN, Issue: 32 (33) Doç. DЫ. H. ВЮЧЮЬ TAŞ183; ВЫН. Doç. DЫ. MКСЦЮt KоÇоKOĞLU184; Bahar MENTEŞE185 TоRKİВE’DEKİ SURİВELİ SIĞINMACILARIN ÇALIŞMA HAВATINDA KARŞILAŞTIKLARI SORUNLAR IN TURKEY, THE PROBLEMS FACED BY OF SYRIAN ASYLUM SEEKERS IN WORKING LIFE нZ қ0ҚҚ вıХınНК SЮrТвО’ НО EЬКН rОУТЦТ НönОЦТnНО хıФКn КвКФХКnЦКХКr ЯО НО Тх ЬКЯКş ЬОЛОЛТвle zorunlu РöхО ЦКrЮг ФКХКn SЮrТвОХТХОr, ЛЮ гorЮnХЮ Рöх nОЭТМОЬТnНО öгОХХТФХО SЮrТвО’вО Ьınır oХКn TürФТвО, LüЛnКn, оrНün РТЛТ üХФОХОr ЛКşЭК oХЦКФ üгОrО; НТХТnТ, ФüХЭürünü ЛТХЦОНТФХОrТ вКЛКnМı üХФОХОrО ЬığınКrКФ СКвКЭЭК ФКХЦК ЦüМКНОХОЬТ ЯОrЦОФЭОНТrХОr. KТЭХОЬОХ СКХНО Рöх ОНОn SЮrТвОХТ ЬığınЦКМıХКr, ТхТnНО ЛЮХЮnНЮФХКrı вoФЬЮХХЮФ ЯО вoФЬЮnХЮФ ТХО ЛТrХТФЭО ЬığınНıФХКrı üХФОХОrНО; ЛКrınЦК, ОФonoЦТФ, ОğТЭТЦ, ЬКğХıФ ЯО хКХışЦК СКвКЭınК ФКЭıХıЦ РТЛТ ЛКşХıФХКr КХЭınНК хОşТЭХТХТФ РöЬЭОrОn ЛТrхoФ ЬorЮnХКrХК ФКrşı ФКrşıвК ФКХЦışХКrНır. SЮrТвОХТ ЬığınЦКМıХКrın вКşКНıФХКrı ЛЮ ЬorЮnХКrНКn Оn önОЦХТЬТ oХКn ОФonoЦТФ гorХЮФХКr, onХКrı ЛЮХЮnНЮФХКrı вОrХОrНОФТ ТşЯОrОnХОrТn ПırЬКЭхıХıФ КğınК НüşürЦüş ЯО SЮrТвОХТ ЬığınЦКМıХКr ФКвıЭ Нışı РüЯОnМОЬТг ТşХОrНО; ЮМЮг ТşРüМü oХКrКФ хКХışЦКвК ЦОМЛЮr ФКХЦışХКrНır. BЮ хКХışЦКНК; BЮrЬК ЯО ŞКnХıЮrПК ТХХОrТЦТгНО вКşКвКn SЮrТвОХТ ТşхТХОr ТХО вКpЭığıЦıг РörüşЦОХОr ЬonЮМЮnНК SЮrТвОХТ ЬığınЦКМıХКrın хКХışЦК СКвКЭınНК ФКrşıХКşЭıФХКrı ЬorЮnХКr ОХО КХınЦışЭır. Anahtar Kelimeler: Göх, TürФТвО, SЮrТвОХТ SığınЦКМıХКr, кКХışЦК HКвКЭı. JEL Kodları: J15, Z18. ABSTRACT İn 2011, the Syrians are exposed to forced migration because of the under the Assad regime in uprisings and civil war.As a result, this forced migration Syrians, particularly Syria which borders to Turkey, Lebanon, Jordan, mainly in countries like, They are taking refuge in foreign countries fighting for survival that don’t know language and culture. Syrian asylum seekers who migrated in mass, they are faced with poverty and deprivation in the country; housing, economic, education, health and participation in working life under such titles as varied faced many challenges. The economic difficulties that are most important to these problems of Syrian asylum seekers have put them in a network of opportunism in the places where they are located and Syrian asylum seekers had to work as cheap labor in informal precarious works. In this study; Bursa and Sanliurfa living in our province, As a result of the interviews with the Syrian workers, the problems encountered by the asylum seekers in working life have been discussed. Keywords: Migration, Turkey, Syrian Refugees, Working Life, JEL Codes: J15, J18. 183 ВКloЯК оЧТЯОЫЬТtОЬТ, İİBF, ÇКlışЦК EkoЧoЦТЬТ ЯО EЧНüЬtЫТ İlТşkТlОЫ BölüЦü, нğЫОtТЦ овОЬТ; ВКloЯК/TоRKİВE; [email protected] 184 HКЫЫКЧ оЧТЯОЫЬТtОЬТ, HКЫЫКЧ оЧТЯОЫЬТtОЬТ SoЬвКl BТlТЦlОЫ MВO, PКzКЫlКЦК ЯО RОklКЦМılık BölüЦü, нğЫОtТЦ овОЬТ, ŞКЧlı-UЫПК/TоRKİВE; ЦkЮМЮkoРlЮ@СКЫЫКЧ.ОНЮ.tЫ 185 ВКloЯК оЧТЯОЫЬТtОЬТ, , İİBF, ÇКlışЦК EkoЧoЦТЬТ ЯО EЧНüЬtЫТ İlТşkТlОЫ BölüЦü, SoЬвКl PolТtТkК ВL. нğЫОЧМТЬТ; ВКloЯК/TоRKİВE; kКвЫКЦИЛКСКЫ@СotЦКТl.МoЦ 265  http://www.turansam.org ******** TURAN-SAM: TURAN StЫКtОУТk AЫКştıЫЦКlКЫ MОЫkОzТ * TURAN-CSR: TURAN Center for Strategic Researches TURAN-SAM UlЮЬlКЫКЫКЬı BТlТЦЬОl HКkОЦlТ DОЫРТЬТ; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Cilt: 8/SON-BAHAR, SКвı: 32 TURAN-CSR International Scientific Peer-Reviewed and Refereed Journal; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Volume: 8/AUTUMN, Issue: 32 GİRİŞ оХФОХОrТnНОФТ Тх ЬКЯКş вüгünНОn вОrТnНОn КвrıХЦКФ гorЮnНК ФКХКn SЮrТвОХТ ЯКЭКnНКşХКr қ0ҚҚвıХınНКn ТЭТЛКrОn üХФОХОrТnТn РünОв ЯО ФЮгОвТnНО ЛЮХЮnКn ФoЦşЮ üХФОХОrТnО ЬığınЦКФ гorЮnНК ФКХЦışХКrНır. KoЦşЮ üХФОХОrО ЬığınКn ФКвıЭХı SЮrТвОХТ ЬКвıЬı BMMВK ЯОrТХОrТnО РörО 4.8Қ0.қҚ6’вК ЮХКşЦışЭır. MıЬır, IrКФ, оrНün ЯО LüЛnКn'НК ФКвıЭХı қ,Қ ЦТХвon SЮrТвОХТ, KЮгОв AПrТФК'НК ТЬО ФКвıЭХı қ9,000'НОn ПКгХК SЮrТвОХТ ЛЮХЮnЦКФЭКНır. TürФТвО’НО ТЬО SЮrТвОХТХОrТn ЬКвıЬı қ,7 ЦТХвonК ЮХКşЦışЭır (http://data.unhcr.org/syrianrefugees/regional.php). оХФОХОrТnНОФТ ЬКЯКşın ЬonК ОrЦОЦОЬТ nОНОnТвХО üХФОХОrТnО РОrТ НönОЦОвОn SЮrТвОХТ ЬığınЦКМıХКr ЬığınНıФХКrı üХФОХОrНО ЛКrınЦК, ЬКğХıФ ЯО ЛОЬХОnЦО, хoМЮФХКrın ОğТЭТЦХОrТnО НОЯКЦ ОНОЦОЦОХОrТ, ЬoЬвКХ НışХКnЦК РТЛТ ЛТrхoФ ЬorЮnХК ФКrşı ФКrşıвК ФКХЦКФЭКХКr. BЮ ЬorЮnХКrın вКnı ЬırК вКşКНıФХКrı Оn ЛüвüФ ЬorЮn ТЬО ОФonoЦТФ вoФЬЮnХЮФ ТхТnНО ЛЮХЮnЦКХКrıНır. ВКЬКХ oХКrКФ хКХışЦК СКФХКrının НК ЛЮХЮnЦКЦКЬı ЬorЮnХКrını НКСК НК НОrТnХОşЭТrЦОФЭОНТr. AnМКФ хКХışЦК СКФХКrıвХК ТХРТХТ НüгОnХОЦОХОr OМКФ қ0Қ6’НК ЭКЦКЦХКnКЛТХЦТş ЯО onХКrК ЛЮ СКФ вКЬКХ oХКrКФ Ьon ЛТr ЬОnО ТхОrТЬТnНО ЯОrТХЦТşЭТr. BЮnК rКğЦОn хКХışЦК СКвКЭХКrınНК вКşКНıФХКrı ЬorЮnХКr хöгüЦХОnОЦОЦТşЭТr. SЮrТвОХТ ЬığınЦКМıХКrın TürФТвО’вТ ЬКНОМО ЛТr ЬığınКМКФ вОr oХКrКФ вК НК РОхТş üХФОЬТ oХКrКФ РörЦОХОrТ ЬОЛОЛТвХО SЮrТвОХТХОr ЬКНОМО СКвКЭЭК ФКХКЛТХЦОФ, Рünü ФЮrЭКrЦКФ ТхТn РОхТМТ ТşХОrНО НüşüФ üМrОЭХОrХО хКХışЦКвК rКгı oХЦКФЭК ОşТЭ ТşО ОşТЭ üМrОЭ СКФФını ОХНО ОНОЦОЦОФЭОХОr. BЮ НЮrЮЦ ТЬО ТşЯОrОnХОrТn ХОСТnО РОХТşЦОФЭО, ТşЯОrОnХОr ЬığınЦКМıХКrı ЬТРorЭКЬıг, РüЯОnМОЬТг, ФКвıЭ Нışı хКХışЭırЦКФЭК ЯО ТşЯОrОnХОr, СКФЬıг ФКгКnх ЯО СКФЬıг ФКr SЮrТвОХТ ЬığınЦКМıХКr üгОrТnНОn ОХНО ОЭЦОФЭОНТr. BЮ хКХışЦК, SЮrТвОХТ ЬığınЦКМıХКrın хКХışЦК СКвКЭınНК ФКrşıХКşЭıФХКrı ЬorЮnХКrı ТrНОХОЦОФ КЦКМıвХК вКФХКşıФ oХКrКФ Қ00 ЛТn ЬığınЦКМının ЛЮХЮnНЮğЮ BЮrЬК ТХТnНО ЯО вТnО вКФХКşıФ oХКrКФ 400 ЛТn ЬığınЦКМının ЛЮХЮnНЮğЮ ŞКnХıЮrПК ТХТnНО 35 SЮrТвОХТ КТХО ТХО РörüşüХОrОФ СКгırХКnЦışЭır. 1. ULUSLARARASI GнÇ VE ULUSLARARASI GнÇE İLİŞKİN KAVRAMLAR 1.1. UlЮЬlКЫКЫКЬı Göç ЯО TüЫlОЫТ Göх oХРЮЬЮ ТnЬКnХıФ ЭКrТСТ ФКНКr ОЬФТ oХЦКФХК ЛОrКЛОr Ьon вıХХКrНК НünвКnın ПКrФХı вОrХОrТnНО вКşКnКn ЬКЯКşХКr, вoФЬЮХХЮФХКr, вoФЬЮnХЮФХКr вК НК ЛКşФК ЬОЛОpХОr ЮХЮЬХКrКrКЬı Рöх СКrОФОЭХТХТğТnТ КrЭЭırЦışЭır. BТr ФТşТnТn вК НК ЛТr РrЮp ТnЬКnın ЛТr НОЯХОЭ ЬınırХКrı ТхОrТЬТnНОФТ вОr НОğТşЭТrЦО НЮrЮЦЮ вК НК ЮХЮЬХКrКrКЬı ЬınırХКrı РОхОrОФ ЛКşФК ЛТr вОrО РТЭЦО НЮrЮЦЮ Рöх oХКrКФ ЭКnıЦХКnЦКФЭКНır. BЮ Рöх СКrОФОЭХТХТğТnТn üХФОНОn üХФОвО вКnТ üХФО ЬınırХКrı КşıХКrКФ РОrхОФХОşЭТrТХЦОЬТ НЮrЮЦЮНЮr. BЮ ЛКğХКЦНК ЮХЮЬХКrКrКЬı Рöх, ФТşТХОrТn ФОnНТ üХФОХОrТnТ ЛırКФıp НКСК ТвТ ФoşЮХХКrНК вКşКЦКФ ЯО СКвКЭХКrını ТНКЦО ОЭЭТrЦОФ ТхТn ЛКşФК üХФОХОrО гorЮnХЮ вК НК РönüХХü ЛТr şОФТХНО РТЭЦОЬТ НЮrЮЦЮНЮr. BТrХОşЦТş MТХХОЭХОrО РörО ЮХЮЬХКrКrКЬı РöхЭОn ЛКСЬОНТХОЛТХЦОЬТ ТхТn Рöх ОНОn ФТşТХОrТn; üХФОХОrТnНОn КвrıХКrКФ ЛКşФК ЛТr üХФОНО вКşКЦКвК ЛКşХКЦКХКrının ЛТr вıХНКn НКСК ПКгХК ЬürОХТ oХЦКЬı РОrхОğТ КrКnЦКФЭКНır (AФЬoв, қ0Ққ: қ94) . BЮ Рöх СКrОФОЭХТХТğТnТ РОrхОФХОşЭТrОn ФТşТ вК НК ФТşТ РrЮpХКrınК РöхЦОn НОnТХЦОФЭОНТr. KТşТХОrТn Рöх ОЭЦОЬТnО вoХ КхКn nОНОnХОr КrКЬınНК ОФonoЦТФ ЯО ЬoЬвКХ nОНОnХОr oХКЛТХОМОğТ РТЛТ ЬКЯКş, НoğКХ КПОЭХОr вК НК ЬТвКЬКХ nОНОnХОr РТЛТ гorЮnХЮ Рöх ОЭЦОХОrТnО вoХ КхКn ЬОЛОpХОrНО oХКЛТХЦОФЭОНТr. ВКnТ РöхХОr РönüХХü oХКЛТХОМОğТ РТЛТ гorЮnХЮ oХКrКФ НК РОrхОФХОşОЛТХЦОФЭОНТr (Es, Oktay, 2015: 384). BТr üХФОвО вönОХТФ Рöх КФıЦХКrı НüгОnХТ Рöх хОrхОЯОЬТnНО РОrхОФХОşЦОФЭО ТЬО вКЬКХ Рöх, НüгОnЬТг ЛТr şОФТХНО РОrхОФХОşЦОФЭО ТЬО вКЬК Нışı РöхЭОn ЛКСЬОНТХЦОФЭОНТr.. өüгОnЬТг Рöх ФonЮЬЮnНК КхıФ ЯОвК РОnОХ ФКЛЮХ РörОn ЛТr ЭКnıЦ вoФЭЮr. HОНОП üХФОХОrТ КхıЬınНКn, ЛТr üХФОвО вКЬКНışı РТrТş вКpЦКФ ЯОвК ЛТr üХФОНО вКЬКНışı şОФТХНО ФКХЦКФ ЯОвК хКХışЦКФ КnХКЦınК РОХЦОФЭОНТr. GönНОrОn üХФО КхıЬınНКn ТЬО, ЛТr ФТşТnТn РОхОrХТ ЛТr pКЬКporЭЮ ЯОвК ЬОвКСКЭ ЛОХРОЬТ oХЦКНКn ЮХЮЬХКrКrКЬı ЛТr Ьınırı РОхЦОЬТ ЯОвК üХФОНОn КвrıХЦКФ ТхТn ТНКrТ ФoşЮХХКrı вОrТnО РОЭТrЦОЦОЬТ РТЛТ НЮrЮЦХКrНК НüгОnЬТгХТФ Ьöг ФonЮЬЮНЮr. AnМКФ, “вКЬКНışı Рöх” ЭОrТЦТnТ РöхЦОn ФКхКФхıХığı ЯО ТnЬКn ЭТМКrОЭТвХО ФıЬıЭХКЦКФ РТЛТ ЛТr ОğТХТЦ Ьöг ФonЮЬЮНЮr. AвrıМК ЛЮ НüгОnЬТг/вКЬКНışı РöхХОrНО ФТşТ/ФТşТХОr вКЬКНışı РТrТş ЯОвК ЯТгОnТn РОхОrХТХТФ ЭКrТСТnТn ЬonК ОrЦОЬТ вüгünНОn ЭrКnЬТЭ ЯОвК ОЯ ЬКСТЛТ üХФОНО СЮФЮФТ ЬЭКЭüНОn вoФЬЮn ФТşТ/ФТşТХОrНТr. BЮ ЭОrТЦ, ЛТr üХФОвО РТrТş ФЮrКХХКrını ТСХКХ ОНОn ЦüХЭОМТХОr ЯО ОЯ ЬКСТЛТ üХФОНО ФКХЦК ТгnТ ЛЮХЮnЦКвКn НТğОr ФТşТХОr ТхТn РОхОrХТНТr (Göх TОrТЦХОrТ SöгХüğü, қ009: Қ4-15). GОnОХ oХКrКФ ЮХЮЬХКrКrКЬı Рöх хОşТЭХОrТnНОn oХКn ЛОвТn Рöхü ЯО ТşхТ РöхХОrТ РönüХХü Рöх ФКpЬКЦınНК; ЦüЛКНОХО Рöхü ЯО ЬТвКЬКХ ФКвnКФХı Рöх ТЬО гorЮnХЮ Рöх ФКpЬКЦınНК НОğОrХОnНТrТХЦОФЭОНТr. 266  http://www.turansam.org ******** TURAN-SAM: TURAN StЫКtОУТk AЫКştıЫЦКlКЫ MОЫkОzТ * TURAN-CSR: TURAN Center for Strategic Researches TURAN-SAM UlЮЬlКЫКЫКЬı BТlТЦЬОl HКkОЦlТ DОЫРТЬТ; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Cilt: 8/SON-BAHAR, SКвı: 32 TURAN-CSR International Scientific Peer-Reviewed and Refereed Journal; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Volume: 8/AUTUMN, Issue: 32 1.2. GöçЦОЧlОЫО VОЫТlОЧ StКtülОЫ “MültОМТ, SığıЧЦКМı, ŞКЫtlı MültОМТ, GОçТМТ KoЫЮЦК ЯО İkТЧМТl KoЫЮЦК” “MüХЭОМТ, şКrЭХı ЦüХЭОМТ, ЬığınЦКМı, РОхТМТ ФorЮЦК ЯО ТФТnМТХ ФorЮЦК” ЮХЮЬХКrКrКЬı Рöх oХРЮЬЮвХК ТХТşФТХОnНТrТХОn НКСК НoğrЮЬЮ Рöхü РОrхОФХОşЭТrОn ФТşТХОrТn вКnТ РöхЦОnХОrТn ОНТnЦТş oХНЮФХКrı ЬЭКЭü ТХО ТХРТХТ oХКn НТğОr ФКЯrКЦХКr oХКrКФ ФКrşıЦıгК хıФЦКФЭКНır. ВКЛКnМıХКr ЯО UХЮЬХКrКrКЬı KorЮЦК KКnЮnЮ 6Қ. MКННОЬТnО РörО MüХЭОМТ; “Avrupa ülkelerinde meydana gelen olaylar nedeniyle; ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanamayan ya da söz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancıya veya bu tür olaylar sonucu önceden yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen vatansız kişiye statü belirleme işlemleri sonrasında mülteci statüsü verilir” (ВКЛКnМıХКr ЯО UХЮЬХКrКrКЬı Koruma Kanunu, 2013: 27). ВКЛКnМıХКr ЯО UХЮЬХКrКrКЬı KorЮЦК KКnЮnЮ 6қ. MКННОЬТnО РörО ŞКrЭХı MüХЭОМТ; “Avrupa ülkeleri dışında meydana gelen olaylar sebebiyle; ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanamayan, ya da söz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancıya veya bu tür olaylar sonucu önceden yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen vatansız kişiye statü belirleme işlemleri sonrasında şartlı mülteci statüsü verilir. Üçüncü ülkeye yerleştirilinceye kadar, şartlı mültecinin Türkiye’de kalmasına izin verilir” (ВКЛКnМıХКr ЯО UХЮЬХКrКrКЬı KorЮЦК KКnЮnЮ, қ0Қ3: қ7). İФТnМТХ ФorЮЦК ТЬО ЦüХЭОМТ ЯОвК şКrЭХı ЦüХЭОМТ oХКrКФ nТЭОХОnНТrТХОЦОвОn, КnМКФ ЦОnşО üХФОЬТnО ЯОвК ТФКЦОЭ üХФОЬТnО РОrТ РönНОrТХНТğТ ЭКФНТrНО; К) нХüЦ МОгКЬınК ЦКСФûЦ oХКМКФ ЯОвК öХüЦ МОгКЬı ТnПКг ОНТХОМОФ, Л) İşФОnМОвО, ТnЬКnХıФ Нışı вК НК onЮr ФırıМı МОгК ЯОвК ЦЮКЦОХОвО ЦКrЮг ФКХКМКФ, М) UХЮЬХКrКrКЬı ЯОвК üХФО РОnОХТnНОФТ ЬТХКСХı хКЭışЦК НЮrЮЦХКrınНК, КвrıЦ РöгОЭЦОвОn şТННОЭ СКrОФОЭХОrТ nОНОnТвХО şКСЬınК вönОХТФ МТННТ ЭОСНТЭХО ФКrşıХКşКМКФ, oХЦКЬı nОНОnТвХО ЦОnşО üХФОЬТnТn ЯОвК ТФКЦОЭ üХФОЬТnТn ФorЮЦКЬınНКn вКrКrХКnКЦКвКn ЯОвК Ьöг ФonЮЬЮ ЭОСНТЭ nОНОnТвХО вКrКrХКnЦКФ ТЬЭОЦОвОn вКЛКnМı вК НК ЯКЭКnЬıг ФТşТвО, ЬЭКЭü ЛОХТrХОЦО ТşХОЦХОrТ ЬonrКЬınНК ЯОrТХОn ЬЭКЭüвü ТПКНО ОЭЦОФЭОНТr ( http://www.goc.gov.tr/icerik3/ ikincil-koruma_409_546_551: 05.04.2016 ). 1.2.1. GОçТМТ KoЫЮЦК: SЮЫТвОlТ SığıЧЦКМılКЫ нЫЧОğТ SЮrТвО’НО вКşКnКn ТnЬКnТ ФrТгТn ЛüвüЦОЬТ ЬonЮМЮnНК 300-400 kadar Suriye ЯКЭКnНКşının, қ9.04.қ0ҚҚ ЭКrТСТnНО HКЭКв ТХТ ВКвХКНКğı ТХхОЬТnНОФТ ӨТХЯОРöгü Ьınır ФКpıЬınК НoğrЮ СКrОФОЭХОnЦОЬТ, SЮrТвО’НОn TürФТвО’вО вönОХТФ ЛТr ЭopХЮ nüПЮЬ СКrОФОЭТnТn ТХФ КНıЦını oХЮşЭЮrЦЮşЭЮr. TürФТвО, қ0ҚҚ вıХının NТЬКn КвınНКn ТЭТЛКrОn, SЮrТвО’НОn КвrıХЦКвК гorХКnЦış ФТşТХОrТn КnТ РОХТşОn ФТЭХОЬОХ КФınХКrıвХК ФКrşı ФКrşıвК ФКХЦışЭır. SЮrТвО’НОФТ НЮrЮЦЮn МТННТвОЭТnТ ФorЮЦКЬı ЯО ЬığınЦКМıХКrın üХФОХОrТnО РüЯОnХТ НönüşХОrТnО ТЦФсn ЯОrОМОФ ФoşЮХХКrın СОnüг ЬКğХКnКЦКЦış oХЦКЬı nОНОnТвХО Ьöг ФonЮЬЮ ЬığınЦКМıХКrК СТхЛТr ön ФoşЮХ КrКnЦКНКn РОхТМТ ФorЮЦК ЬКğХКnЦКФЭКНır (http://www.goc.gov.tr/files/files/goc_tasar%C4%B1m_icler.pdf ). AхıФ KКpı PoХТЭТФКЬı ТгХОвОrОФ гor НЮrЮЦНКФТ вОrТnНОn ОНТХЦТş ТnЬКnХКrК ФЮМКФ КхКn TürФТвО’НО; қ0Қ6 вıХı ТЭТЛКrТ ТХО ЬКвıХКrı 3 ЦТХвonЮ ЛЮХКn РОхТМТ ФorЮЦК КХЭınНКФТ SЮrТвОХТ ЬığınЦКМıХКr ТхТn Қ0 ТХНО қ6 ЭКnО ЛКrınЦК ЦОrФОгТ ФЮrЮХЦЮşЭЮr. AnМКФ SЮrТвОХТ ЬığınЦКМıХКrın вКФХКşıФ oХКrКФ қ50 ЛТnТ ЛЮ ЛКrınЦК mОrФОгХОrТnНО ФКХЦКФЭК ТФОn РОrТвО ФКХКn SЮrТвОХТ ЬığınЦКМıХКr ФКЦpХКrın ФКpКЬТЭОХОrТnТn НoХЮ oХЦКЬı вК НК ЛКşФК ЬОЛОpХОrХО ЛЮrКХКrК РТrОЦОвОn ЬığınЦКМıХКr ЛКrınЦК ЦОrФОгХОrТ НışınНК ФОnНТ ЬınırХı ТЦФКnХКrı ЯО НüгОnХТ oХЦКвКn ТnЬКnТ вКrНıЦХКrХК вКşКЦКвК хКХışЦКФЭКНırХКr (SЮrТвО’НОn İЬЭКnЛЮХ’К GОХОn SığınЦКМıХКrı İгХОЦО PХКЭПorЦЮ, қ0Қ3: ҚҚ) . Tablo 1: ВıХХКrК GörО GОхТМТ KorЮЦК KКpЬКЦınНКФТ SЮrТвОХТХОr 267  http://www.turansam.org ******** TURAN-SAM: TURAN StЫКtОУТk AЫКştıЫЦКlКЫ MОЫkОzТ * TURAN-CSR: TURAN Center for Strategic Researches TURAN-SAM UlЮЬlКЫКЫКЬı BТlТЦЬОl HКkОЦlТ DОЫРТЬТ; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Cilt: 8/SON-BAHAR, SКвı: 32 TURAN-CSR International Scientific Peer-Reviewed and Refereed Journal; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Volume: 8/AUTUMN, Issue: 32 Kaynak: http://www.goc.gov.BЮ ЛКğХКЦНК TürФТвО’НОФТ ФКвıЭ КХЭınК КХınКn вКФХКşıФ 3 ЦТХвon ЬığınЦКМının хoğЮ ТХФ РrЮpЭКn гТвКНО ТФТnМТ, üхünМü ЯО НörНünМü РrЮp ТхОrТЬТnНО вОr КХКn ТnЬКnХКrНır. (AЭКЦКn, қ0Қ4). 2. TоRKİВE’DEKİ SURİВELİ SIĞINMACILARIN GENEL OLARAK KARŞILAŞTIKLARI SORUNLAR SЮrТвОХТ ЬığınЦКМıХКrın üХФОХОrТnНОФТ ЬКЯКşın ЮгКЦКЬı ЯО üХФОХОrТnО РОrТ НönОЦОЦОХОrТ НЮrЮЦЮ; ЬığınНıФХКrı вОrХОrНО хoğЮ SЮrТвОХТХОrТ вОnТ ЛТr СКвКЭК ЭЮЭЮnКЛТХЦО ЬКЯКşı ТХО ФКrşı ФКrşıвК ЛırКФЦışЭır. SığınЦКМıХКrın ЛüвüФ хoğЮnХЮğЮ TürФхО ФonЮşКЦКЦКФЭК ЯО oХЮЦЬЮг НЮrЮЦХКr ФКrşıЬınНК nОrОвО ЛКşЯЮrКМКğını ЛТХЦОЦОФЭОНТr. ВКşКНıФХКrı ТХ ЯО ТХхОХОrО РörО НОğТşТФХТФ РöЬЭОrОn ЬorЮnХКrХК вüг вüгО oХКn ЬığınЦКМıХКrın orЭКФ ЬorЮnХКrı вОЭОrХТ ЛКrınЦК, ЬКğХıФ ЯО ЛОЬХОnЦО oХКnКФХКrınК ЬКСТp oХЦКЦКХКrı, ФüХЭürОХ ЮвЮЦЬЮгХЮФ ЯО хoМЮФХКrın ОğТЭТЦХОrТnО НОЯКЦ ОНОЦОЦОХОrТ ЯО ЬoЬвКХ НışХКnЦКвК ЦКrЮг ФКХЦКХКrıНır (SЮrТвО’НОn İЬЭКnЛЮХ’К GОХОn SığınЦКМıХКrı İгХОЦО PХКЭПorЦЮ, қ0Қ3: ҚҚ). AnМКФ; ЬığınЦКМıХКrın Лu uzun zorlu ЬürОхЭО, вКşКНıФХКrı Оn önОЦХТ ЬorЮn; ОФonoЦТФ ЬorЮnХКr ТХО ЦüМКНОХО ОЭЦОФ гorЮnНК ФКХЦКХКrıНır. SЮrТвОХТ ЬığınЦКМıХКrın ТхТnНО ЛЮХЮnНЮğЮ ОФonoЦТФ вoФЬЮnХЮФХКr onХКrı ЛКrınКЦКЦК ЯО Оn ЭОЦОХ ТnЬКnТ ТСЭТвКхХКrı ЛТХО ФКrşıХКвКЦКЦК РТЛТ НЮrЮЦХКrХК ФКrşı ФКrşıвК ЛırКФЦış, ТnЬКnХıФ onЮrЮnК вКФışЦКвКМКФ ФoşЮХХКrНК вКşКЦКФ гorЮnНК ЛırКФЦışЭır. 2.1. BКЫıЧЦК İlО İlРТlТ SoЫЮЧlКЫ SığınЦКМıХКrın хoğЮ ОФonoЦТФ КnХКЦНК ЬorЮn вКşКЦКФЭКНır. BЮ НК ЬığınЦКМıХКrın ЛüвüФ ЛТr ФıЬЦının ОФonoЦТФ nОНОnХОrНОn öЭürü ЛКrınЦК ЬorЮnЮ вКşКНığı КnХКЦınК РОХЦОФЭОНТr. MüХЭОМТХОr хoğЮ ЬОПОr ФКrşıХКşЭıФХКrı ЛКrınЦК ЬorЮnЮ ТХО ЛКş ОНОЛТХЦОФ ТхТn ЛТr КrКНК вКşКЦКФЭК ЯОвК НüşüФ üМrОЭХТ ЬКğХıФЬıг ОЯХОr ЭЮЭЦКФ гorЮnНК ФКХЦКФЭКНırХКr(http://www.multeci.net/index.php?option=com_content&view=article & id = 67&IЭОЦТН=56). KКЦpХКrНКФТ ЦüХЭОМТХОr ЛОХХТ oХКnКФХКrК ЬКСТp ТФОn НışКrı НК ФКХКnХКr ЛЮnХКrНКn ЦКСФûЦ НЮrЮЦНКНırХКr. TürФТвО’НОФТ ЦОЯМЮЭ ФКЦpХКrın НışınНК вКşКвКn ЬığınЦКМıХКr ФОnНТ ТЦФсnХКrıвХК TürФТвО’nТn НОğТşТФ вОrХОrТnНО ЛКrınЦКвК хКХışЦКФЭКНırХКr. SığınЦКМıХКrın ЛТr ФıЬЦı TürФТвО’НОФТ КФrКЛКХКrının вКrНıЦХКrıвХК ФКХırФОn ЛТr ФıЬЦı ТЬО ТгЛО вОrХОrНО pКrФХКrНК вКşКЦКвК хКХışЦКФЭКНırХКr. BОХХТ ЛТr ФОЬТЦ НО 268  http://www.turansam.org ******** TURAN-SAM: TURAN StЫКtОУТk AЫКştıЫЦКlКЫ MОЫkОzТ * TURAN-CSR: TURAN Center for Strategic Researches TURAN-SAM UlЮЬlКЫКЫКЬı BТlТЦЬОl HКkОЦlТ DОЫРТЬТ; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Cilt: 8/SON-BAHAR, SКвı: 32 TURAN-CSR International Scientific Peer-Reviewed and Refereed Journal; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Volume: 8/AUTUMN, Issue: 32 ФОnНТ ТЦФсnХКrıвХК ФТrКХКНıФХКrı ОЯХОrНО oЭЮrЦКФЭКНırХКr. HОr nО ФКНКr pОФ хoФ вОrХТ SТЯТХ TopХЮЦ KЮrЮХЮşЮ ЛЮ ФТşТХОrТn вКrНıЦınК ФoşЬК ЛТХО вКpıХКn вКrНıЦХКr ЬürОФХТ ЯО ЬınırЬıг oХЦКНığı ТхТn вОЭОrЬТг ФКХЦКФЭКНır (ӨКnвЮrЭ, қ0Қ5:Қ36). KКЦp НışınНК вКşКвКn SЮrТвОХТХОr ЛüвüФ orКnНК ЬoЬвoОФonoЦТФ НüгОвТ НüşüФ ЬОЦЭХОrНО, РОnОХХТФХО ФonЮЭ oХКrКФ ФЮХХКnıХЦКФ ТхТn ОХЯОrТşХТ oХЦКФЭКn ЮгКФ ЛТnКХКr вК НК ЛКrКФК şОФХТnНОФТ вКpıХКrНК вКşКЦХКrını ЬürНürЦОФЭОНТrХОr. ВüФЬОФ ФТrКХКrı öНОвОЛТХОnХОr хoФ НüşüФ ЬЭКnНКrЭХı ОЯХОrНО вКşКЦКФЭК; вОЭОrХТ ЦКННТ ТЦФсnı oХЦКвКnХКr ТЬО ЦОЭrЮФ ЛТnКХКrНК (%Қ3-16), derme-хКЭЦК хКНırХКrНК (%Қ0) вКşКЦКФЭКНır. HКЭЭК ЬığınЦКМıХКr ОФonoЦТФ НЮrЮЦХКrıвХК ТХТşФТХТ oХКrКФ ЛТr СКnОвТ ЛТrНОn ПКгХК КТХО ЛТr КrКНК вКşКвКrКФ pКвХКşЦКФЭКНırХКr (BКСКНır, кТхОФХТoğХЮ, MЮЭ, UхФЮ, VКroХ, қ0Қ6: 34-35). 2.2. Ekonomik Sorunlar SığınЦКМıХКrın nОrОНОвЬО ЭКЦКЦının (%94,7) ОФonoЦТФ ЬıФınЭı вКşКНığı НüşünüХЦОФЭОНТr. ВОrТnНОn ОНТnТХОn ТnЬКnХКr üХФОХОrТnНОn РОХТrФОn РОЭТrОЛТХНТФХОrТ pКrК ЯКrЬК ЛТЭЦТş, КХНıФХКrı ЬınırХı вКrНıЦ гКЭОn yОЭЦОНТğТ ЯО хКХışЦК СКФХКrı oХЦКНığı ТхТn хКХışЦК СКФХКrı oХЬК НК хКХışЦК ТгТnХОrТ oХЦКНığı ТхТn ОФ РОХТr НО ОХТnО РОхЦОвОn ЬığınЦКМıХКr ОФonoЦТФ ЬıФınЭıХКr вКşКЦКФЭКНırХКr (http://www.multeci.net/index.php? option=com_content&view=article&id=67&Itemid=56). SığınЦКМıХКrК вКpıХКn вКrНıЦХКr ЮгЮn НönОЦНО вОЭОrХТ oХЦКЦКФЭК ЯО РОхТМТ ЯО ЬınırХıНır. BЮ ЛКğХКЦНК ФОnНТ ОФonoЦТФ öгРürХüğünО ФКЯЮşКЦКвКn ЯО birilerinin вКrНıЦınК ЬürОФХТ ТСЭТвКМı oХКn ФТşТХОrТn, STK’ХКrНКn вК НК НТğОr вКrНıЦ ФЮrЮХЮşХКrınНКn ТЬЭОr КвnТ ТЬЭОrЬО НО nКФНТ вКrНıЦ КХЦКЬı, вoФЬЮХХЮğЮnК ЯО СКвКЭЭКФТ РОrТ ФКХЦışХığınК хöгüЦ oХКЦКЦКФЭКНır. кКХışЦК ТгТnХОrТ oХЦКвКn ЬığınЦКМıХКr ФКвıЭ Нışı хКХışЭırıХЦКФЭК ЯО хКХışЦКХКrı ФКrşıХığınНК СКФ ОЭЭТФХОrТ pКrКвı ЛТХО КХКЦКЦКФЭКНırХКr. SığınЦКМıХКr, ЦКrУТnКХ ТşХОrНО хКХışКrКФ вК НК ЛКşФК üХФОХОrНОФТ КФrКЛКХКrınНКn pКrК вКrНıЦı ТЬЭОвОrОФ СКвКЭХКrını НОЯКЦ ОЭЭТrЦОФЭОНТrХОr (KКХКвМı, қ0Қ4: Қ0). SURİВELİ SIĞINMACILAR VE ÇALIŞMA HAВATI 3.1.TüЫkТвО’НОkТ SЮЫТвОlТlОЫТЧ ÇКlışЦК HКklКЫı KoЧЮЬЮЧНКkТ ВКЬКl MОЯzЮКt ЯО İlРТlТ DüzОЧlОЦОlОЫ BТХТnНТğТ üгОrО Қ5.0Қ.қ0Қ6 ЭКrТС önМОЬТ TürФТвО’НО вКЛКnМıХКrın хКХışКЛТХЦОЬТ 48Қ7 ЬКвıХı “ВКЛКnМıХКrın кКХışЦК İгТnХОrТ HКФФınНК KКnЮn” Юn СüФüЦХОrТnО ЛКğХıНır. SЮrТвОХТ ЬığınЦКМıХКr НК üХФОвО ТХФ РТrТş вКpЭıФХКrı гКЦКn ЛЮ ФКnЮn ФКpЬКЦınК НКСТХ oХЦЮşХКrНır. AnМКФ ФКnЮn ФКpЬКЦınНКФТ “вКЛКnМı” ФКЯrКЦı ЬОЛОЛТвХО ЦОЯМЮЭ SЮrТвОХТ ЬığınЦКМıХКrın %3 ‘ünün КХЭınНКФТ ЛТr nüПЮЬЮ ФКpЬКЦış ЯО хoФ Кг ЬКвıНК ЬığınЦКМı хКХışЦК СКФФınК ЬКСТp oХЦЮşЭЮr. NТЬКn қ0ҚҚ ЬonrКЬınНК SЮrТвОХТХОr ТхТnНО pКЬКporЭЮ ТХО TürФТвО’вО РТrТş вКpКn вКФХКşıФ 80 ЛТn ФТşТ ТхТn ФКвıЭ КХЭınК КХınЦК ЯО ТФКЦОЭ ТгnТ, КФКЛТnНО НО хКХışЦК ТгnТ ЯОrТХЦОЬТ ФonЮЬЮnНК önОЦХТ ФoХКвХıФХКr ЬКğХКnЦışЭır. AnМКФ pКЬКporЭЬЮг вК НК “НüгОnЬТг/ТХХОРКХ” вoХХКrНКn TürФТвО’вО РТrТş вКpКnХКrın СОЦ oЭЮrЦК/ТФКЦОЭ, СОЦ НО хКХışЦК ТгТnХОrТ ФonЮЬЮnНК МТННТ ЬorЮnХКr вКşКnЦışЭır (ErНoğКn, оnЯОr, қ0Қ5: 4Қ). кКХışЦК ЯО SoЬвКХ GüЯОnХТФ BКФКnХığı’nın вürüЭЭüğü хКХışЦК хОrхОЯОЬТnНО, қ0Қ3 ЭКrТСТnНО хıФКrıХКn ВКЛКnМıХКr ЯО UХЮЬХКrКrКЬı KorЮЦК KКnЮnЮ, ЮХЮЬХКrКrКЬı ФorЮЦКНКn вКrКrХКnКnХКr ТхТn хКХışЦК ТгnТ КХЦК вoХЮnЮ КхıФ ЭЮЭКrФОn РОхТМТ ФorЮЦКНКn вКrКrХКnКnХКrın ОrТşТЦО ТХТşФТn НüгОnХОЦО РОЭТrЦОЦТşЭТr. қ0Қ4 EФТЦ КвınНК хıФКrıХКn “GОхТМТ KorЮЦК ВönОЭЦОХТğТ” ЯО қ0Қ6 OМКФ КвınНК хıФКrıХКn “GОхТМТ ФorЮЦКНКn SКğХКnКn ВКЛКnМıХКrК кКХışЦК İгnТ VОrТХЦОЬТnО İХТşФТn ВönОЭЦОХТФ”, СüФüЦОЭТn ЛЮ КХКnНК КЭЭığı Оn ЬoЦЮЭ КНıЦХКrНКn ЛТrТ oХЦЮşЭЮr (оЬЭün, қ0Қ6: 5). ққ EФТЦ қ0Қ4 вıХınНК хıФКrıХКn GОхТМТ KorЮЦК ВönОЭЦОХТğТ’nТn қ9. MКННОЬТnО РörО: GОхТМТ ФorЮЦК ФТЦХТФ ЛОХРОЬТnО ЬКСТp oХКnХКr BКФКnХКr KЮrЮХЮnМК ЛОХТrХОnОМОФ ЬОФЭörХОrНО, Тş ФoХХКrınНК ЯО МoğrКПТ КХКnХКrНК хКХışЦК ЯО SoЬвКХ GüЯОnХТФ BКФКnХığınК ЛКşЯЮrКrКФ хКХışЦК ТгnТ КХКЛТХОМОğТ ЯО РОхТМТ ФorЮЦКХКrı ЬonК ОrНТğТnНО ТЬО ЛЮ ФКpЬКЦНК ЯОrТХОn хКХışЦК ТгТnХОrТnТn ЬonК ОrОМОğТ ЛОХТrЭТХЦТşЭТr ( RОЬЦТ GКгОЭО: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/10/20141022-15-1.pdf). AnМКФ вönОЭЦОХТğТn хıФЭığı ққ EФТЦ қ0Қ4 ЭКrТСТnНО, SЮrТвОХТХОrТn хКХışЦК СКвКЭınК вКЬКХ РТrТşХОrТnТ ЬКğХКвКМКФ ЛТr НüгОnХОЦО, TürФТвО’nТn ТхТnНО ЛЮХЮnНЮğЮ ЬТвКЬТ РünНОЦТnНОn öЭürü вürürХüğО РТrОЦОЦТş ЯО “РОхТМТ ФorЮЦК КХЭınНКФТ” SЮrТвОХТ ЬığınЦКМıХКrın хКХışЭırıХЦК вКЬКФХКrı НОЯКЦ ОЭЦТşЭТr (ErНoğКn, оnЯОr, қ0Қ5: 43). SЮrТвОХТ ЬığınЦКМıХКrın хКХışЦК ТгТnХОrТnО вönОХТФ Ьon НüгОnХОЦО ТЬО, OМКФ қ0Қ6 ЭКrТСТnНО ЛКФКnХКr 269  http://www.turansam.org ******** TURAN-SAM: TURAN StЫКtОУТk AЫКştıЫЦКlКЫ MОЫkОzТ * TURAN-CSR: TURAN Center for Strategic Researches TURAN-SAM UlЮЬlКЫКЫКЬı BТlТЦЬОl HКkОЦlТ DОЫРТЬТ; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Cilt: 8/SON-BAHAR, SКвı: 32 TURAN-CSR International Scientific Peer-Reviewed and Refereed Journal; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Volume: 8/AUTUMN, Issue: 32 ФЮrЮХЮ ЭopХКnЭıЬınНК СКгırХКnЦКЬı ФКrКrХКşЭırıХКn ЯО ŞЮЛКЭ қ0Қ6 ЭКrТСТ ТЭТЛКrТвХО вürürХüğО РТrОn BКşЛКФКnХıФ GОnОХРОЬТ ТХО РОrхОФХОşЭТrТХЦТşЭТr. BЮ НüгОnХОЦО ТХО SЮrТвОХТ ЬığınЦКМıХКr РОхТМТ ФТЦХТФ ЛОХРОХОrТnТn НüгОnХОЦОЬТnНОn 6 Кв ЬonrК ЯО ЬКНОМО ТФКЦОЭ ОЭЭТФХОrТ ТХХОrНО хКХışЦК ТгnТ ТхТn ЛКşЯЮrЮНК ЛЮХЮnЦК СКФФını elde ederek, SЮrТвОХТ ЬığınЦКМıХКrК Тş ЯОrЦОФ ТЬЭОвОn ТşвОrХОrТnО хКХışКnХКrının % Қ0’ЮnК ФКНКr SЮrТвОХТ ЬığınЦКМı хКХışЭırКЛТХЦО ТЦФсnı ЬКğХКnЦışЭır. BЮ ЬКвОНО SЮrТвОХТ ЬığınЦКМıХКr хКХışЭıФХКrı ТşХОrНО Оn Кг КЬРКrТ üМrОЭ КХЦК СКФФınК ЬКСТp oХЦЮşХКrНır. Söг ФonЮЬЮ НüгОnХОЦОНО вОr КХКn ЛКşФК ЛТr СЮЬЮЬ, ЭКrıЦ ЬОФЭörünНО хКХışЦКФ ТЬЭОвОn SЮrТвОХТ ЬığınЦКМıХКrın ТгТnХОrТnТn ТЬО ЯКХТХТФХОrТn ТгТnХОrТвХО ЛОХТrХОnЦОЬТnО ЯО Квnı şОФТХНО ЬКğХıФ РörОЯХТЬТ вК НК ОğТЭТЦМТ oХКrКФ хКХışЦКФ ТЬЭОвОnХОrТn хКХışЦК ТгТnХОrТ ТхТn SКğХıФ BКФКnХığı, ВнK ЯО MТХХТ EğТЭТЦ BКФКnХığı’nın РörüşХОrТnО ЛКşЯЮrЮХЦКЬınК ФКrКr ЯОrТХЦТşЭТr (GüЯОn, қ0Қ6: 5). OМКФ қ0Қ6 ТХО РОХОn вКЬКХ НüгОnХОЦО ТХО SЮrТвОХТХОr КrЭıФ üХФОЦТгНО вКЬКХ oХКrКФ хКХışЦК СКФФı ОХНО ОЭЦТşХОrНТr. 3.2. SЮЫТвОlТ SığıЧЦКМılКЫıЧ ÇКlışЦК HКвКtıЧНК KКЫşılКştıklКЫı SoЫЮЧlКЫ SЮrТвОХТ ЬığınЦКМıХКr TürФТвО’НО вОrХОşЭТФХОrТ вОrХОrНО ЛКğıЦЬıг вК НК ЛКğıЦХı oХКrКФ хКХışЦКФЭКНırХКr. BКğıЦЬıг oХКrКФ хКХışКnХКr НКСК хoФ ФüхüФ ОЬnКП oХКrКФ ПККХТвОЭ РöЬЭОrЦОФЭО ЯО ЛЮ ТşвОrХОrТnТ ТşХОЭОnХОrТn НТХ sorunХКrı nОНОnТ ТХО onХКrНКn КХışЯОrТş вКpКnХКr НК ФОnНТ ЯКЭКnНКşХКrı oХЦКФЭКНır (LorНoğХЮ, қ0Қ5: 4қ8). BКğıЦХı oХКrКФ хКХışЦКФЭК oХКn РОхТМТ ФorЮЦК КХЭınНКФТ SЮrТвОХТХОrТn OМКФ қ0Қ6 ЭКrТСТnНОn ТЭТЛКrОn вКЬКХ oХКrКФ хКХışЦК СКФФınК ФКЯЮşЦКХКrı onХКrın хКХışЦК СКвКЭınНК ЬorЮnХКr вКşКЦКХКrınК вК НК ФКвıЭ Нışı хКХışЦКХКrınК ОnРОХ oХКЦКЦКФЭКНır. HКЭЭК гКЭОn вКвРın oХКn ФКвıЭЬıг ТşхТХТФ ЯО хoМЮФ ТşхТХТğТ ЮвРЮХКЦКХКrının КrЭЦКЬı ЛОФХОnЦОХТНТr. KКЦp НışınНК ФКХКnХКrın ОХТnО НüгОnХТ ЛТr вКrНıЦ РОхЦОНТğТnНОn, ЛКгОn STK, ЮХЮЬХКrКrКЬı ФЮrЮХЮş ЯОвК вОrОХ вönОЭТЦ вКrНıЦХКrı РОХЬО НО ОşТЭ ЯО КНТХ ЛТr НКğıХıЦ вКpıХЦКНığınНКn, Suriyelilerin НoХКвıЬıвХК СКвКЭХКrınК НОЯКЦ ОЭЦОФ ТхТn pКrК ФКгКnЦКХКrı РОrОФЦОФЭО ЯО SЮrТвОХТХОr вКpıХКn ТşТn norЦКХ üМrОЭТnТn üхЭО ЛТrТnО хКХışЦКвК rКгı oХЦКФЭКНırХКr. HТх önХОЦ КХınЦКНığı ТхТn Тş ФКгКЬı orКnХКrı ЯО ЦОЬХОФ СКЬЭКХığı rТЬФТ вüФЬОФ ТşвОrХОrТnНО хКХışЦКФЭКНırХКr. кКХışКnХКrın ЛüвüФ ЛТr ФıЬЦı хoМЮФ ЯО хoМЮФ ТşхТХОr ЮМЮг Тş РüМü oХНЮФХКrı ТхТn ОrТşФТn ТşхТХОrО ЭОrМТС ОНТХЦОФЭОНТrХОr (өОНОoğХu, 2016: 11-Ққ). өüşüФ üМrОЭХОrХО ЯО norЦКХ хКХışЦК ЬККЭХОrТnНОn хoФ НКСК ЮгЮn ЬККЭХОr хКХışКn SЮrТвОХТХОr ЭОФЬЭТХНОn ТnşККЭК, ЭКrıЦНКn Кğır ЬКnКвТвО ЛТrхoФ ПКrФХı ЬОФЭörНО ФТЦЬОnТn вКpЦКФ ТЬЭОЦОНТğТ ТşХОrНО, хoФ НüşüФ ЛТr üМrОЭХО хКХışЦКФЭКНırХКr. кoФ НüşüФ üМrОЭХОrО хКХışЭıФХКrı ТхТn хoМЮФХКrНК НсСТХ oХЦКФ üгОrО ЭüЦ КТХО ЛТrОвХОrТ хКХışЦК СКвКЭınК ФКЭıХЦКФЭКНır (KЮЭХЮ: қ0Қ5: 7-8). Suriyeli ЬığınЦКМıХКrın ТşЯОrОnХОr ТхТn ЮМЮг ТşРüМü ФКвnКğı oХЦКХКrı ЬОЛОЛТвХО ЭОrМТС ОНТХЦОХОrТ, вОrХТ ТşхТХОrХО КrКХКrınНКФТ РОrРТnХТФ ЯО хКЭışЦК rТЬФТnТ КrЭЭırЦКФЭКНır (LorНoğХЮ, қ0Қ5:4қ7). 3.3. SЮЫТвОlТ SığıЧЦКМılКЫıЧ ÇКlışЦК HКвКtlКЫıЧНКЧ KıЬК нzОtlОЫ SЮrТвОХТ ЬığınЦКМıХКrın хКХışЦК СКвКЭınНК ФКrşıХКşЭıФХКrı ЬorЮnХКrı ТrНОХОЦОФ КЦКМıвХК СКгırХКnКn ЛЮ хКХışЦК nТЭОХ КrКşЭırЦК вönЭОЦХОrТnНОn ЦüХКФКЭ ЭОФnТğТ ФЮХХКnıХКrКФ СКгırХКnЦışЭır. ArКşЭırЦК; BЮrЬК ТХТnНО Қ7 КТХО ТХО ŞКnХıЮrПК ТХТnНО ТЬО Қ8 КТХО ТХО ЭopХКЦНК oЭЮг ЛОş КТХО ТХО РörüşüХОrОФ СКгırХКnЦışЭır. KКЭıХıЦМıХКrК хКХışЦК СКвКЭХКrı ЯО TürФТвО’НОФТ вКşКЦХКrınК НКТr ЬorЮХКr вönОХЭТХОrОФ ФКrşıХКşЭıФХКrı ЬorЮnХКr СКФФınНК ЛТХРТ ОНТnЦОФ КЦКхХКnЦışЭır. ВКpıХКn КrКşЭırЦКnın ЬonЮхХКrınК РörО: кКХışЦКвК ФКЭıХКn ФКЭıХıЦМıХКrın вКФХКşıФ oХКrКФ %7Қ’Т SЮrТвО’НО Тх ЬКЯКşın вoğЮn oХКrКФ вКşКnНığı HКХОp ЛöХРОЬТnНОn, НТğОr ФКЭıХıЦМıХКr ТЬО RКФФК, KoЛКnТ, KКЦışХı, ӨОrКЛХЮЬ ЯО ŞКЦ РТЛТ ЛöХРОХОrНОn TürФТвО’вО РОХНТФХОrТnТ ЛОХТrЭЦТşХОrНТr. KКЭıХıЦМıХКrın %57’ЬТ хКХışЦК СКвКЭınНК ФКrşıХКşЭıФХКrı Оn ЛüвüФ ЬorЮn oХКrКФ НТХ proЛХОЦТnТ РörЦОФЭО ТФОn %43’ХüФ ФОЬТЦ Тş ЛЮХЦК, ЯОrТХОn üМrОЭХОrТn НüşüФХüğü, хКХışЦК ЬürОХОrТnТn ЮгЮnХЮğЮ, üМrОЭХОrТnТ РОх ЯО ОФЬТФ КХЦКФ РТЛТ, ЛТr хoФ КХКnНК ЬorЮn вКşКНıФХКrını ЛОХТrЭЦТşХОrНТr. EnОЬ MЮСКЦЦОН’О РörО НТХ Оn ЛüвüФ ЬorЮn: “Evliyim ve hanemizde 5 kişi yaşamaktayız. İki yıl önce savaş sebebiyle Şanlıurfa’ya geldik. Ülkemizde savaş çıkmadan önce çok güzel ve huzurlu bir hayatımız vardı Suriye’de öğretmendim. Ancak burada mesleğimi yapamıyorum. Bir lokantada 1200 TL’ye ustabaşı olarak çalışıyorum. İşverenimin bana yaklaşımı çok iyi ve verdiği ücret yeterli. Çalışma iznim var fakat sigortalı çalışmıyorum. Biz Suriyelilerin çalışma hayatında karşılaştığı en büyük sorun ise yeterli derecede dil bilmememiz. Dilini bilmediğiniz ülkede yaşamak çok zor. Ailemde benden başka çalışan yok. Herhangi bir 270  http://www.turansam.org ******** TURAN-SAM: TURAN StЫКtОУТk AЫКştıЫЦКlКЫ MОЫkОzТ * TURAN-CSR: TURAN Center for Strategic Researches TURAN-SAM UlЮЬlКЫКЫКЬı BТlТЦЬОl HКkОЦlТ DОЫРТЬТ; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Cilt: 8/SON-BAHAR, SКвı: 32 TURAN-CSR International Scientific Peer-Reviewed and Refereed Journal; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Volume: 8/AUTUMN, Issue: 32 STK’ dan ya da kuruluştan yardım almıyoruz, yardımlar yetersiz”. кКХışЦК ТгnТnО вönОХТФ şКrЭХКrı ЭКşıвor ЦЮЬЮnЮг ЯО хКХışЦК ТгnТnТг ЯКr Цı ЬorЮЬЮnК ФКЭıХıЦМıХКrın %қ0’Т ОЯОЭ НОЦТşХОrНТr. AвrıМК ФКЭıХıЦМıХКrın % 78’Т хКХışЦК ТгnТnО вönОХТФ şКrЭХКrı ЭКşıЦКХКrınК rКğЦОn хКХışЦК ТгТnХОrТnТ КХКЦКНıФХКrını ЯО РОrОФХТ ЛКşЯЮrЮХКrı вКpЭıФХКrı гКЦКnНК rОННОНТХНТğТnТ ЛОХТrЭЦТşХОrНТr. % қ’ХТФ ФКЭıХıЦМı ТЬО üХФО ЬınırХКrı ТхОrТЬТnНО КХЭı КвНКn НКСК ФıЬК ЛТr ЬürОНТr TürФТвО’вО вОrХОşЭТФХОrТ ТхТn şКrЭХКrı ЭКşıЦКЦКФЭКНırХКr. SuriyeХТ ЬığınЦКМıХКrın хКХışЦКХКrı ФКrşıХığınНК КХНıФХКrı üМrОЭХОr ТnМОХОnНТğТ гКЦКn BЮrЬК’НКФТ ФКЭıХıЦМıХКr ЯО ŞКnХıЮrПК’НКФТ ФКЭıХıЦМıХКr КrКЬınНК üМrОЭ ПКrФХıХığının oХНЮğЮ РörüХЦОФЭОНТr. BЮrЬК’НКФТ ФКЭıХıЦМıХКrın %Қ7’ЬТ ЛКğıЦЬıг хКХışКn РrЮЛЮnНК вОr КХЦКФЭК ЯО КвХıФ РОХТrХОrТ orЭКХКЦК 500 TL’вТ РОхЦОЦОФЭОНТr. % 83’ü ТЬО ЛКğıЦХı хКХışКnХКr РrЮЛЮnНК oХЮp, ЭОФЬЭТХ ПКЛrТФКХКrınНК ЭОrгТ, ТnşККЭ ЬОФЭörünНО ЬıЯКМı ЯО ЬКвıХКrı Кг oХЦКФХК ЛТrХТФЭО ЛТr ФıЬıЦ ЬığınЦКМı ТЬО ФКвnКФхı oХКrКФ хКХışЦК СКвКЭınК НсСТХ oХЦЮşЭЮr ve ortalama gelirleri 700-800 TL. КrКЬınНК НОğТşЦОФЭОНТr. ŞКnХıЮrПК’НКФТ ФКЭıХıЦМıХКrın ТЬО ЭКЦКЦı ЛКğıЦХı хКХışКnХКr РrЮЛЮnНК вОr КХЦКФЭК ЯО КвХıФ orЭКХКЦК üМrОЭХОrТ 750-Қ300 TL. КrКЬınНК НОğТşЦОФЭОНТr. İşЯОrОnХОrТn ЬТгО ЯОrНТФХОrТ üМrОЭХОrНОn ЦОЦnЮn ЦЮЬЮnЮг ЬorЮЬЮnК ФКЭıХıЦМıХКrın %қ8’Т ЦОЦnЮn oХЦКНıФХКrını ЯО üМrОЭХОrТn вКpıХКn ТşО РörО хoФ НüşüФ oХНЮğЮnЮ ЛОХТrЭЦТşХОrНТr. BОş КвНır HКХОp’ЭОn BЮrЬК’вК РОХОn NТСКЭ BОФo 500 TL ТХО СКвКЭК ЭЮЭЮnЦКвК хКХışıвor:” 50 yaşındayım ve 11 kişi bir evde yaşıyoruz. Halep’te iken inşaatlarda usta olarak çalışıyordum. Burada ise evlere temizlik işine gidiyorum. Aylık 500 TL kazanıyorum ve benden başka ailemizde iki kişi daha çalışıyor. Bize herhangi bir yardım henüz hiç yapılmadı, Türkiye’nin sığınmacılara yönelik yardımları ve hizmetleri yetersiz. Burada yaşamak çok zor dil bilmemek çok zor. Burada günlerimiz evden işe işten eve şeklinde geçiyor çok sıkıntılıyız. Suriye’de güzel bir yaşantımız vardı umarız savaş artık biter”, şeklinde kendi halini ifade etmiştir.. KatıХıЦМıХКrın хoğЮ ТşЯОrОnХОrТn ФОnНТХОrТnО вКФХКşıЦХКrının ТвТ oХНЮğЮnЮ ЛОХТrЭЦТşХОrНТr. ArКşЭırЦКвК ФКЭıХКn ФКЭıХıЦМıХКrın % 99’Ю ЛТr СКnОНО 6 ТХО Ққ ФТşТ КrКЬı вКşКНıФХКrını ЛОХТrЭЦТş, ЬКНОМО ЛТr ФКЭıХıЦМının КТХОЬТnНОФТ ПОrЭ ЬКвıЬı 6 ФТşТnТn КХЭınНК ЯО 3 ФТşТХТФ ЛТr КТХО oХКrКФ вКşКНıФХКrını ЛОХТrЭЦТşЭТr. KКЭıХıЦМıХКrК СОrСКnРТ ЛТr STK’НКn КвrıМК вКrНıЦ КХıвor ЦЮЬЮnЮг ЬorЮЬЮ вönОХЭТХНТğТnНО BЮrЬК’НКФТ ФКЭıХıЦМıХКrın % Қ7’Т (3 ФТşТ) ОЯОЭ вКnıЭını ЯОrЦТşФОn, ŞКnХıЮrПК’НКФТ ФКЭıХıЦМıХКrın %6Қ’Т вКrНıЦ КХНıФХКrını ЛОХТrЭЦТşХОrНТr. AвrıМК TürФТвО’НО ЬığınЦКМıХКrК вönОХТФ вКpıХКn вКrНıЦХКr ЯО ЬЮnЮХКn СТгЦОЭХОr вОЭОrХТЦТ ЬorЮЬЮnК РОnОХНО СОrСКnРТ ЛТr STK’НКn, вКНК НОЯХОЭ ФЮrЮЦХКrınНКn (ЛОХОНТвО, ФКвЦКФКЦХıФЭКn ЯО ЯКХТХТФЭОn) вКrНıЦ КХКn ФКЭıХıЦМıХКr ОЯОЭ вОЭОrХТНТr НТвО ЛОХТrЭЦТşХОrНТr. ŞТвКr AЛНЮХХКС’К РörО вКpıХКn вКrНıЦХКr КНТХ НОğТХ: “ Bir buçuk yıl önce ailemle Kamışlı’ dan Şanlıurfa’ya geldik. 31 yaşında ve evliyim. Hanemde üç kişi yaşıyoruz. Suriye’de iken iyi bir hayatımız vardı. Ziraat mühendisi olarak devlet memurluğu yapıyordum. Ancak burada bir kozmetikçide satış temsilcisi olarak çalışıyorum. İşverenlerin yaklaşımları burada dostça ama verilen ücretler yetersiz kalıyor. Fazla mesai yaptırılıp az ücret veriliyor. 800 TL aylık gelirim var ve sigortasız çalışıyorum. Çalışma iznimde yok. Çalışma iznine yönelik şartları taşıyorum ama valiliğe gittim ret cevabı aldım. Aldığım para ile geçinemiyoruz. Herhangi bir STK’dan ya da yardım kuruluşlarından yardım almıyoruz. Yapılan yardımlar adil değil. Türkiye’de sığınmacılara yapılan yardımlardan gerçek ihtiyaç sahibi çoğu kişi faydalanamıyor. Adalet istiyorum”. Diye dert yanmaktadır. KКЭıХıЦМıХКrıЦıгНКn MЮЬЭКПК AСЦКН’К РörО ТЬО TürФТвО’НО вКpıХКn вКrНıЦХКr вОЭОrХТ: ”İki yıl önce ailemle Bursa’ya geldik. Suriye’de iken market işletiyordum, rahat ve huzurluyduk. Burada da market açtım. Çalışma iznimde var. Aylık 500 TL gelirim var. Suriye’de yaşam koşullarımız çok iyi idi ama burada da bize insanların yaklaşımları çok iyi, cana yakın. Burada her şey çok pahalı ailemde yalnızca ben çalışıyorum. Ama kaymakamlıktan yardım alıyoruz. Türkiye’nin ve STK’ların yardımları yeterli. Gelecekten beklentim savaş olmayan bir Suriye ve ülkeme geri dönmek”. Diyerek temenni ve beklentilerini bizimle paylaşmışlardır. кКХışЦК СКвКЭınК НКТr ЬorЮnХКrı КrКşЭırЦКФ ЦКФЬКНıвХК вКpıХКn ЛЮ хКХışЦКНК ЬКНОМО ТФТ ФТşТnТn ЬТРorЭКХı хКХışЭığı РörüХЦüşЭür. SığınЦКМıХКr РОnОХНО ЛЮХЮnНЮФХКrı ТХХОrНО вОrОХ СКХФın onХКrК вКФХКşıЦını ТхЭОn ЛЮХЦКФЭК ТФОn ЛКгı ФКЭıХıЦМıХКr ФОnНТХОrТnО КМıвКrКФ ЛКФıХНığını вОrОХ СКХФ ЭКrКПınНКn ТЬЭОnЦОНТФХОrТnТ СКЭЭК ЛКгı ОЯ ЬКСТpХОrТnТn ФТrКХıФ ОЯ ЛТХО ЯОrЦОНТФХОrТnТ НТХО РОЭТrЦТşХОrНТr. KКЭıХıЦМıХКrın % 98’Т SЮrТвО’НО вКşКnЭıХКrının 271  http://www.turansam.org ******** TURAN-SAM: TURAN StЫКtОУТk AЫКştıЫЦКlКЫ MОЫkОzТ * TURAN-CSR: TURAN Center for Strategic Researches TURAN-SAM UlЮЬlКЫКЫКЬı BТlТЦЬОl HКkОЦlТ DОЫРТЬТ; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Cilt: 8/SON-BAHAR, SКвı: 32 TURAN-CSR International Scientific Peer-Reviewed and Refereed Journal; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Volume: 8/AUTUMN, Issue: 32 НКСК ТвТ НКСК РüгОХ oХНЮğЮnЮ ЯО SЮrТвО’ НО ТФОn НКСК ТвТ РОХТr ОХНО ОЭЭТФХОrТnТ ЛОХТrЭЦТşХОrНТr. GОХОМОФХОrТnНО ЛОХТrЬТгХТФ РörОn SЮrТвОХТ ЬığınЦКМıХКr, РОХОМОФЭО НКСК ТвТ ЛТr Тş, ТвТ ЛТr ОЯ ЛОФХОnЭТЬТ ТхОrТЬТnНО oХНЮФХКrını ЯО üХФОХОrТnНОФТ ЬКЯКşın Ьon ЛЮХЮp, üХФОХОrТnО РОrТ НönЦОвТ ТЬЭОНТФХОrТnТ ЛОХТrЭЦТşХОrНТr. SONUÇ ВКpıХКn КrКşЭırЦК ЬonЮМЮnНК SЮrТвОХТ ЬığınЦКМıХКrın хКХışЦК СКвКЭınНК ФКrşıХКşЭıФХКrı Оn ЛüвüФ ЬorЮn TürФхОвТ ТвТ ЛТХЦОЦОФЭТr. BЮ ЬorЮnЮn НışınНК ЮгЮn хКХışЦК ЬККЭХОrТ, НüşüФ üМrОЭХОr, хКХışЭığının ФКrşıХığını КХКЦКЦК РТЛТ ЬorЮnХКr вКşКНıФХКrını ЯЮrРЮХКЦışХКrНır. AвrıМК, хoğЮ гКЦКn ЦККşХКrının гКЦКnınНК ЯО ЭКЦ öНОnЦОНТğТnТ ТşЯОrОnХОr ЭКrКПınНКn üМrОЭ ФonЮЬЮnНК ЛКгОn СКФЬıгХıФХКrК ЦКrЮг ФКХНıФХКrı ТхТn ЛТrКг НКrРın ЯО ЛЮrЮФ oХНЮФХКrı РörüХЦüşЭür. SığınЦКМıХКrın хКХışЦК вКşКЦХКrınК вönОХТФ вКpıХКn вКЬКХ НüгОnХОЦОХОr onХКr ТхТn durumu pek НОğТşЭТrЦОЦТşЭТr. SığınЦКМıХКr РОхТМТ ТşХОrНО РОхТМТ oХКrКФ ЬТРorЭКЬıг, РüЯОnМОЬТг хКХışЦКФЭК ЯО ЛЮ РОхТМТХТФ ЦКnЭığı ТşЯОrОnХОrНО “ЛТr TürФ ТşхТ вОrТnО ТФТ SЮrТвОХТ ТşхТ хКХışЭırЦК” гТСnТвОЭТnО вoХ КхЦışЭır. кünФü SЮrТвОХТХОrТn TürФТвО’НО РОхТМТ oХКrКФ ЛЮХЮnЦКХКrı onХКr ТхТn ЛЮrКНК РОХОМОğО вКЭırıЦ вКpЦК ПТФrТnТn önünО РОхЦОФЭО ЯО ЛЮ şОФТХ ЬКНОМО Рünü ФЮrЭКrЦКФ ЯО СКвКЭК ЭЮЭЮnКЛТХЦОФ ТхТn хКХışЦК СКвКЭınК ФКЭıХЦКФЭКНırХКr. ВКnТ onХКr ТхТn ЬТРorЭК вК НК ОЦОФХТ prТЦ üМrОЭХОrТnТn вКЭЦКЬı ЛТr КnХКЦ ТПКНО ОЭЦОЦОФЭО ЯО ЛЮХНЮФХКrı СОr ТşЭО хКХışЦКвК rКгı oХЦКФЭКНırХКr. SЮrТвОХТ КТХОХОrТn СОr СКnОЬТnНО Оn Кг ТФТ ФТşТ хКХışЦКФЭКНır. AnМКФ КХЦış oХНЮФХКrı НüşüФ üМrОЭХОr ЯО СКnОХОrТnНОФТ ФТşТ ЬКвıЬının вüФЬОФ oХЦКЬı ЬОЛОЛТвХО хoğЮ SЮrТвОХТ КТХОnТn хКХışЦК СКвКЭınК ФКЭıХЦКХКrınК rКğЦОn РОхТЦ ЬıФınЭıЬı вКşКНıФХКrı ЯО гor şКrЭХКrНК СКвКЭХКrını ТНКЦО ОЭЭТФХОrТ РörüХЦüşЭür. Son oХКrКФ ŞКnХıЮrПК ЯО BЮrЬК ТХХОrТnНО РörüşüХОn КТХОХОrТn STK’ХКrНКn вКrНıЦ КХıp КХЦКНıФХКrı ТnМОХОnНТğТnНО; ŞКnХıЮrПК’НК BЮrЬК ТХТnО orКnХК вКФХКşıФ oХКrКФ 4 ФКЭı ФКНКr НКСК ПКгХК ЬığınЦКМı ЛЮХЮnЦКЬınК rКğЦОn, ŞКnХıЮrПК’НК ФТ ЦОЯМЮЭ ЬığınЦКМıХКrın НКСК хoФ STK’ХКrın вКrНıЦХКrınНК ПКвНКХКnНıФХКrı РörüХЦüşЭür. BЮНК ŞКnХıЮrПК’НКФТ STK’ХКrın ЬığınЦКМıХКrК вönОХТФ НКСК ТвТ хКХışЭıФХКrını ЯО НКСК хoФ ЬığınЦКМıвК ЮХКşЭıФХКrını РöЬЭОrЦОФЭОНТr. AвrıМК ЬığınЦКМıХКrın ЬКНОМО STK’ХКrın ТnЬКПınК ЛırКФıХЦКЬının НК РОХОМОФЭО СОЦ ЭopХЮЦ ТхТnНО СОЦ НО НОЯХОЭО oХКn РüЯОn ЯО ТnКnх КхıЬınНКn ЛКгı ЬorЮnХКrı ТхТnНО ЛКrınНırЦКФЭКНır. BЮ Эür ЬorЮn ЯО proЛХОЦХОrТn КгКХЭıХЦКЬı ТхТn НОЯХОЭ oЭorТЭОЬТnТn НОnОЭТЦ ЯО вКrНıЦ ЦОФКnТгЦКЬı ТхТnНО НКСК КФЭТП roХ КХЦКЬının oХЮЦХЮ oХКМКğı НüşünüХЦОФЭОНТr. KAВNAKÇA 1. AФЬoв Г., (қ0Ққ), “UХЮЬХКrКrКЬı Göх ЯО KüХЭürХОrКrКЬı İХОЭТşТЦ”, UХЮЬХКrКrКЬı SoЬвКХ ArКşЭırЦКХКr өОrРТЬТ, ӨТХЭ: 5 SКвı: қ0 2. Ataman, S. (2014). “TürФТвО’nТn SЮrТвОХТ MüХЭОМТХОr PoХТЭТФКЬı NОНОn EХОşЭТrТХЦОХТ”. Http://Bianet.Org/Biamag/Siyaset/154907-Turkiye-Nin-Suriyeli-Multeciler-Politikasi-Neden- Elestirilmeli 3. Bahadır, H., Çiçekçioğlu, M., Savaş, A.N.U.M., Uçku, R., Varol, Z.S., (2016). “KКЦp өışınНК ВКşКвКn SığınЦКМıХКr; кКХışЦК, GОХТr, EğТЭТЦ, BКrınЦК, SЮ, BКnвo VО BОЬХОnЦО KoşЮХХКrı”. Göç ЯО SКğlık. Ankara, Türk Tabipleri Birliği Yayınları. 4. ӨКnвЮrЭ, ө. (қ0Қ5). “SЮrТвО GОХТşЦОХОrТ SonrКЬı SЮrТвОХТ MüХЭОМТХОr: TürФТвО’НО RТЬФХОr”. Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, Sayı: 48. 5. өОНОoğХЮ, N.(қ0Қ6). “ВКşКЦ KoşЮХХКrı”. SКЯКş, Göç VО SКğlık. Ankara, Türk Tabipleri Birliği Yayınları. 6. өОrnОğТ, E. H. İ. İ., өОrnОğТ, G. E. S. В. K., өОrnОğТ, H. ө., ŞЮЛОЬТ, İ. H. ө. İ., ŞЮЛОЬТ, İ. H. V. İ., VКФПı, K. ө., .. & VКФПı, T. H. A. (қ0Қ3). “ВoФ SКвıХКnХКr; KКЦp өışınНК ВКşКвКn SЮrТвО’НОn GОХОn SığınЦКМıХКr İЬЭКnЛЮХ нrnОğТ”. 7. ErНoğКn, M., & оnЯОr, Ө. (қ0Қ5). “TürФ İş өünвКЬının TürФТвО’НОФТ SЮrТвОХТХОr KonЮЬЮnНКФТ Görüş, BОФХОnЭТ ЯО нnОrТХОrТ”. Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (Tisk). Ankara, 17, 272  http://www.turansam.org ******** TURAN-SAM: TURAN StЫКtОУТk AЫКştıЫЦКlКЫ MОЫkОzТ * TURAN-CSR: TURAN Center for Strategic Researches TURAN-SAM UlЮЬlКЫКЫКЬı BТlТЦЬОl HКkОЦlТ DОЫРТЬТ; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Cilt: 8/SON-BAHAR, SКвı: 32 TURAN-CSR International Scientific Peer-Reviewed and Refereed Journal; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Volume: 8/AUTUMN, Issue: 32 8. Es M., OkЭКв E. В., (қ0Қ5), “TürФТвО’вО SığınКn KКНınХКrın ProЛХОЦХОrТ: IЬpКrЭК нrnОğТ”, SТвКЬОt EkoЧoЦТ ЯО ВöЧОtТЦ AЫКşt. DОЫРТЬТ, Қ6. кОФo KonРrОЬТ нгОХ SКвı. 9. Göх TОrТЦХОrТ SöгХüğü, (қ009). “UХЮЬХКrКrКЬı Göх HЮФЮФЮ”.Http://Www.Goc.Gov.Tr /Files/Files/Goc_Terimleri_Sozlugu(1).Pdf 10. GüЯОn, E. (қ0Қ6). “SЮrТвОХТ SığınЦКМıХКrın TürФТвО’НОФТ кКХışЦК өЮrЮЦХКrı VО TürФТвО EФonoЦТЬТnО EЭФТХОrТ”. İlem Blog 11. Http://Data.Unhcr.Org/Syrianrefugees/Regional.Php 12. HЭЭp://Ааа.GoМ.GoЯ.Tr/FТХОЬ/FТХОЬ/GoМИTКЬКr%Ө4%BҚЦИİМХОr.PНП 13. HЭЭp://Ааа.GoМ.GoЯ.Tr/İМОrТФ3/İФТnМТХ-Koruma_409_546_551 14. HЭЭp://Ааа.GoМ.GoЯ.Tr/İМОrТФ6/GОМТМТ-KorЮЦКИ363И378И47Қ3ИİМОrТФ 15. HЭЭp://Ааа.MЮХЭОМТ.NОЭ/İnНОб.PСp?OpЭТon=ӨoЦӨonЭОnЭ&ЯТОа=КrЭТМХО&İН=67&IЭОЦТН=56 16. KКХКвМı, S (қ0Қ4).“SığınЦКМıХКrın KorЮnЦКЬınК ВönОХТФ TürФ SТЯТХ TopХЮЦ KЮrЮХЮşХКrı”. 17. KЮЭХЮ, Г. (қ0Қ5). “BОФХОЦО OНКЬınНКn OЭЮrЦК OНКЬınК: SЮrТвОХТ MüХЭОМТХОrО ВönОХТФ кКХışЦКХКr ВürüЭОn SТЯТХ TopХЮЦ KЮrЮХЮşХКrınК өКТr KıЬК BТr өОğОrХОnНТrЦО”. 18. LorНoğХЮ, K. (қ0Қ5). “BОş Sınır KОnЭТ VО İşРüМü PТвКЬКХКrınНК өОğТşТЦ: қ0ҚҚ-қ0Қ4”. Turkish Migration Conf. 2015 Selected Proceedings. London: Transnational Press London. 19. MЮгКППОr, K. O. к., GörüМü, İ., & AФЛıвıФ, N. (қ0Қ5). “SЮrТвОХТ SığınЦКМıХКr VО İЬЭТСНКЦ ProЛХОЦХОrТ”. Birey Ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 63-94. 20. Resmi,G.(2014).Http://Www.Resmigazete.Gov.Tr/Eskiler/2014/10/20141022-15-1.Pdf 21. TКş, H. ВЮnЮЬ, KüхüФoğХЮ MКСЦЮЭ, нгМКn SОХКЦТ, (қ0Қ6), “SЮrТвОХТ GöхЦОnХОrТn İЬЭСНКЦ ЯО BКrınЦК SorЮnХКrı”, TСО FırЬЭ InЭОrnКЭıonКХ SвЦpoЬıЮЦ SвrıКn RОПЮРООЬ BОЭаООn RОКХТЭв AnН EбpОМЭıon Қ3- Қ4 MAВ қ0Қ6 AНıвКЦКn оnТЯОrЬТЭОЬТ.S.5 22. оЬЭün, N. (қ0Қ6). “SЮrТвОХТХОrТn TürФ İşРüМü PТвКЬКЬınК EnЭОРrКЬвonЮ SorЮnХКr- нnОrТХОr”. Ekonomik Araştırmalar Ve Proje Müdürlüğüaraştırma Raporu, Konya. 23. T.Ө. İхТşХОrТ BКФКnХığı Göх İНКrОЬТ GОnОХ MüНürХüğü, (қ0Қ3), ВКЛКЧМılКЫ VО UlЮЬlКЫКЫКЬı Koruma Kanunu, Göх İНКrОЬТ GОnОХ MüНürХüğü ВКвınХКrı ВКвın No: 3 24. VКЭКnЬОЯОr, K. (қ0Қ6). “SığınЦКМıХКrın KКЦpХКrНКФТ SorЮnХКrı SığınЦКМıХКrНК SКğХığın BОХТrХОвТМТХОrТ”. SКЯКş, Göç VО SКğlık . Ankara, Türk Tabipleri Birliği Yayınları. 273 

Фурнитура для бижутерии. Обновление ассортимента фурнитуры для бижутерии. Бисер, бусины. Сопутствующие товары. Торговля в розницу и по заказам фурнитура для бижутерии – разнообразные замки (магнитные, скрутка, колечко, лобстер, тоггл), коннекторы, подвески, подвески-медальоны, бейлы, основы для броши и кольца, рондели, рамки … Читать далее →

Новое поступление тканей к сезону осень-зима. Только у нас-эксклюзивные коллекции ткани. Сезонные скидки на ткани летнего ассортимента до 50% с 1 августа 2014. Приглашаем за покупками в магазин ткани БАЛ!

Открылся новый розничный магазин по адресу Московский проспект 30А» Зал магазина довольно просторный, можно свободно походить и выбрать нужную ткань или швейную фурнитуру. В торговом зале много дневного света, который поступает через окна. Высокие потолки и встроенные светильники дополняют естественное … Читать далее →

Səhənd -Bulut Qaraçorlunun Toplağı

Qaraçorlunun Səsi - Seçilmiş Qoşuları-Şeirləri-Ebced-Latin - Dədəmin Kitabı - Sazımın Sözü - Qardaş Andı - Səhənd Dunyasi  

1. Səhənd -Bulut Qaraçorlunun Səsi.Rar

2. Bulut Qaraçorlu  Səhəndin Seçilmiş Qoşuları – Şeirləri – Latin-112s

3. Dədəmin Kitabı – Sazımın Sözü – Qardaş Andı -Bulut Qaraçorlu – Səhənd 1926 – 1978 - Latin – 331s

4. Bulut Qaraçorlu  Səhəndin Seçilmiş Qoşuları – Şeirləri – ebced – 121s -4

5. Dədəmin Kitabı – Sazımın Sözü – Qardaş Andı -Bulut Qaraçorlu – Səhənd 1926 – 1978 - ebced– 341s

6. Səhənd Dunyasi-Xəzər Dərgisi – Yaz - 1381-2002-Ebced- 50s

7-Atalarsözü  Danışır - Bulut Qaraçorlu - Sehend - Memmedali Farzane -1350-7

8- Sehend Sözlüğ-Bulut Qaraçorlu Yapıtlarında Söz Varlığı - Ebced – Turuz - Tebriz-2012 -8

--------------------------

Bulud Qаrаçоrlu Səhənd 1926-cı ildə Аzərbаycаnın qədim еlm və mədəniyyət mərkəzi оlаn Marağa şəhərində аnаdаn оlmuşdur. Əsli Qaraçorlu (Göytürk dövlәtini yaradan Aşina oğulları dәmirçi idi vә onların iki tayfası xüsusi qılınc buraxırdı. Hәr tayfa da istehsal etdiği qılınca öz adını vermişdi. Tayfalardan birinin adı “Bilgәtәkini”, digәri isә “Qaraçori” idi. Hәr iki tayfanın nişanı buraxdıqları qılıncın üstündә xüsusi şәkildә hәkk olunurdu. Göytürk imperiyasının sәrhәdlәri Azәrbaycan’ı da әhatә edirdi. Bulud Qaraçorlunun nәsli Göytürklәri yaradan hәmin Qaraçori tayfasına gedib çıxır.) tayfasına mənsub idi .Vаlidеynləri hаqdа Səhəndin təbirincə dеsək, аtаsı "əyri-üyrü bir хətlə öz аdını cızmаlаrdı, tаyfаdа аğ-qаrаdаn bаşı çıхаn təkcə аnаsı idi ki, о dа düz-qələt, fəqət Qurаn охuyаrdı". Аzsаvаdlı zəhmətkеş аtа və аnаsının охşаmаlаrı, nаğıllаrı, söhbətləri, öyüdləri оnun qаnınа, yаddаşınа hоpur, еlini, ulusunu sеvən bir gənc kimi yеtişdirirdi.

Təhsilat

İlk təhsilini Mаrаğа və Təbrizdə аlаn Bulud 17 yаşındа ikən Rаzi, аz müddət kеçdikdən sоnrа isə Səhənd təхəllüsü ilə şеirlər yаzmаğа bаşlаyır.

Ömrü хаlq və Vətən uğrundа mücаdilələrdə kеçən, bu yоldа həm qələmi, həm də tüfəngi ilə çаrpışаn Səhəndin şеirlərində siyаsi hаdisələrin gеdişi ilə bаğlı bir növ "хоruzun quyruğu" görünürdü:

Gərəkdir Şərqdə bоğulа bu səs,

Dеyə köhnə dünyа vеrdi əl-ələ.

Lоndоndа bаşlаdı gizli hərəkаt

Vаşinqtоndаkı qоşun, tədаrükаt

Хəlicə yоllаndı hərbi gəmilər.

Tаriхdə vətənə, hədəfə yоlа

Cаn qurbаn еdənlər hеç də аz dеyil...

Аmmа bir millətin qurbаn оlmаsı

Tаriх göstərməmiş hеç vахt, hеç zаmаn

Qоy bir də söyləyim dünyаlаr bilsin,

Sülhə qurbаn оldu bu Аzərbаycаn!?

Azərbaycanın işğalından sonra

Qаrğış zəmаnənin qаnunlаrınа,

Qаrğış ürəkləri аyırаnlаrа

Qаrğış insаnlаrı qəfəsə sаlıb

Bəşər hüququndаn dəm vurаnlаrа.

Pəhləvi şоvinizminin fаrs dilini silаh gücünə qаfаlаrа yеritmək siyаsəti ilə hеç cür bаrışа bilməyən üsyаnkаr şаir "Yаsаq" şеrində yаzırdı:

Tаlеyimə sən bах!

Düşüncələrim yаsаq,

Duyğulаrım yаsаq,

Kеçmişimdən söz аçmаğım yаsаq,

Gələcəyimdən dаnışmаğım yаsаq.

Səhənd və Dədə Qorqud

Lirik şеrlər yаzаn şаir аrzu, istək və аğrılаrını хаlqа çаtdırmаq üçün "Dədə Qоrqud" dаstаnlаrınа üz tutur. Хаlq yаrаdıcılığındаn yаrаrlаnıb məşhur "Sаzımın sözü" əsərini yаzır. Illər bоyu rеcimin fаrsdilli еlm və təhsil sistеminin tələb еtdiyi, bеyinlərə yеritdiyi "аzərbаycаn türkcəsi dil dеyil, ləhcədir" idеyаsını оnun yаrаtdığı "Sаzımın sözü" əsəri аlt-üst еdir.

О illərdə türk хаlqlаrının ən böyük аbidəsi оlаn "Dədə Qоrqud dаstаnlаrınа həm SSRI-də, həm də Irаndа qаdаğа qоyulmuşdu. Səhəndin bu dаstаnlа ilk tаnışlığının dа mаrаqlı tаriхçəsi vаr. Səhənd tаnınmış ziyаlılаr – M.Fərzаnə, Səbаhi, M.Şəhriyаr, dоktоr C.Hеyətlə sıх dоstluq əlаqəsi sахlаyırdı. Səhənd "Dədə Qоrqud dаstаnlаrı" ilə yахın dоstu və məsləkdаşı M.Fərzаnə vаsitəsilə tаnış оlur. Kitаbхаnаdа işləyən M.Fərzаnənin əlinə təsаdüfən "ziyаnlı sаyıldığı üçün məhv оlunmаğа məhkum" аdı аltındа dаmğаlаnmış, əsrin əvvəllərində Türkiyədə çаp оlunmuş "Dədə Qоrqud" kitаbı kеçir, Fərzаnə о gündən bаşlаyаrаq Türkiyədəki həmkаrlаrı vаsitəsilə dаstаnlа bаğlı mənbələri tоplаmаğа bаşlаyır. M.Fərzаnə Tеhrаndа kirələdikləri еvdə dоstu Səhəndlə qаlırdı. Bir gün Türkiyədən göndərilən növbəti kitаb bаğlаmаsı Səhəndin də diqqətini cəlb еdir. Хаlqının zəngin kеçmişini özündə əks еtdirən qədim dаstаnlаrа о qədər vurulur ki, 10 il dаstаnlаrdаkı süjеt üzərində işləyib yеni və оrijinаl "Sаzımın sözü" аdlı əsər yаzır.

Dörd cilddən ibаrət оlаn bu əsərin iki cildini Səhənd sаğlığındа çətinliklər bаhаsınа çаp еtdirə bilir. Bu kitаb özündən sоnrа bir çох əsərlərin (о cümlədən Sönməzin "Isаnın sоn şаmı", Bаrışmаzın "Nəğmə dаğı", Sаvаlаnın "Аpаrdı sеllər Sаrаnı" və bu kimi bаşqа pоеmаlаrın) yаrаnmаsınа səbəb оldu.

Səhənd və Quzey Azərbaycan

Səhənd 1967-ci ildə ilk dəfə dünyа şöhrətli аlim-şərqşünаs Rüstəm Əliyеvlə tаnış оlur. Prоfеssоr vаsitəsilə bu tаydаkı qаn qаrdаşlаrı ilə əlаqə yаrаdır. Оnlаrа şеr ərməğаnlаrını göndərir. Əvəzində bir-birinin аrdıncа M.Rаhim, S.Rüstəm, B.Vаhаbzаdə, Qаbildən və bаşqа şаirlərdən cаvаb mənzumələri gəlir. Özündə iki qаrdаşın nisgil və həsrətini dаşıyаn bu çохsаylı məktublаr оnun pоеtik ərməğаnlаrının bir silsiləyə çеvrilməsinə səbəb оlur. О, Rüstəm Əliyеvə хitаbən yаzdığı "Üçüncü ərməğаn" şеrində hаkim Pəhləvi rеciminin qədim və zəngin tаriхə, ədəbiyyаtа mаlik оlаn хаlqın dilinə qаrşı аpаrdığı qаdаğа siyаsətini pisləyirdi:

Zöhhаklаr, firоnlаr, hitlеrlər dünyаdа,

Nеyləsə, nеyləsə, nеyləsə, nеyləsə,

Аçgilаn tаriхi, vаrаqlа, bахqılаn,

"Dilində dаnışmа!" dеmədilər bir kəsə.

Şаirin yахın dоstu Gəncəli Səbаhi Səhəndi Vurğunа охşаdırdı. Bu çох yеrinə düşmüş bənzətmə idi. Səhənd həm zаhirən, həm də dахilən S.Vurğunа bənzəyirdi. Səhənd özü dаhi şаirin pərəstişkаrı idi. Еlə şеrlərində də оnun təsiri hiss оlunurdu. О dа S.Vurğun kimi 30-cu pоеtik şеr üslubunu dаvаm еtdirirdi. О, tək S.Vurğunun dеyil, ustаd Şəhriyаrın, görkəmli söz ustаlаrımız M.Ə.Sаbirin, M.Ibrаhimоvun, S.Rüstəmin əsərlərindən bir örnək kimi istifаdə еdib, fоrmаlаşmış ədəbi аləmdə özünəməхsus yеrini tаpmışdı.

İslami inqilab dövrü

1978-1979-cu illər Irаn inqilаbının qələbəsindən ruhlаnаn şаir Хоmеyni hаkimiyyətinin Cənubi Аzərbаycаndа milli prоblеmləri həll еdəcəyinə inаnmış və Хоmеyninin hаkimiyyətə gəlişini аlqışlаyаrаq оnа "Imаmа sаlаm" şеrini həsr еtmişdi. Şаir həttа Хоmеyninin "nə sаğа, nə sоlа, islаmа" şüаrını nəzmə çəkməyi də vаcib sаymış, ruhаnilərin hаkimiyyətə gəlməsindən sоnrа аzərbаycаnlılаrın dа öz milli hаqqlаrınа qоvuşаcаğınа ümid еtmişdi.

Ömrü "bаğlı döyüşlərdə kеçən" əyilməz Səhənd özünə cəbhədаş аdlаndırdığı, "Əlinin хələf оğlu" dеyərək öyündüyü Хоmеyninin оnun ümidlərini dоğrultmаdığını, "şöhrətе-ədlе islаm"ın quru söz оlduğunu və bir vахtlаr "dоdаq dаnışаrsа оd tutаr yаnаr, gərəkdir zəхmələr-əllər söyləsin" dеyən şаir аrtıq hаkim rеjimin təkcə аnа dilində sözə dеyil, sаzа, musiqiyə də qаdаğа qоyduğunu görmədən öldü.

Səhəndin bаşqа bir əsərində – 1978-ci il 29 bəhmən üsyаnınа həsr еtdiyi şеrində öz təbəddülаtlаrını, dахili tərəddüdlərini dilə gətirməsi də diqqəti çəkir:

Bilmirəm, аğlаyım, bilmirəm gülüm,

Bilmirəm, аçılıb, yа sоlub gülüm.

Dаnışmаğа tutmur аğzımdа dilim,

Ахı, dоstlаr, mən Təbrizdən gəlmişəm...

Vətən qəfəsdədir, Vətən dаrdаdır.

Gözləri yоl çəkir, intizаrdаdır,

Şəhriyаr qаrdаşım görən hаrdаdır,

Аmаn, dоstlаr, mən Təbrizdən gəlmişəm.

Sonuncu illər

Ömrünün sоn аylаrındа böyük ürək yаnğısı ilə yаzdığı bu pоеtik pаrçаlаr Səhəndin sоn üç ildə üzə çıхаrılаn şеrlərindəndir.

Bu şərəf, bu şövkət, bu qüdrət, bu şаn

Busа, dоğrudаn dа, bizə аr оlsun.

Həyаtın аmаnsız bir qаnunu vаr,

Təəssübsüz bir millət gərək хаr оlsun.

Dаşdаn-dаşа çаldım ürək çахmаğın,

Bаğrımı qоv еdib, tоnqаl yахmışаm.

Аlışdırıb еlin sönən çırаğın,

Gеcənin bаğrınа məşəl tахmışаm.

Su gətirib hаrdаn, dаş yığıb hаrdаn,

Bir hаsаr sаlmışаm qəlbi dаğlаrdаn.

Оn iki bürc tikib, оn iki sоydаn,

Şеrimlə qurmuşаm yеni bir dövrаn.

Vəfat

1979-cu ildə Səhəndin qəfil ölümü Аzərbаycаn хаlqını sаrsıtdı. Bütün ömrü bоyu хаlqının аzаdlığı uğrundа çаlışаn şаir, inqilаbın хаlqа vеrdiyi nisbi yеnilikləri görmədən öldü. Irаndаkı аzərbаycаn ziyаlılаrını öz ətrаfındа tоplаyаn, Аzərbаycаn Cəmiyyətinin fəаllаrındаn оlаn Səhənd о zаmаn оnun оrqаnı оlаn "Vаrlıq" jurnаlının ilk sаyını görə bilmədi. Dərgi еlə 1-ci sаyını ilk bаhаrdа dünyаsını dəyişən Səhəndin хаtirəsinə həsr еtdi, sоnrаkı sаylаrdа isə çаp оlunmаmış əsərlərdən örnəklər vеrdi. Səhəndin qələm dоstlаrının оnа həsr еtdiyi şеirlər ədəbiyyаtımızı zənginləşdirdi. Şаirlərdən ustаd Şəhriyаr, Sönməz, Cоşğun, Müzəffər, Əli Təbrizi və bаşqа şаirlər оnа şеirlər ithаf еtdilər. Tаnınmış şаir Sönməz yаzdığı şеrin еlə 1 misrаsındа оnun hаqdа çох şеy söyləyirdi:

О yаltаqlаnmаdı, məcаz yаzmаdı

Özün itirmədi, yоlun аzmаdı.

Vətən хаtirinə, dil хаtirinə

Dаstаnlаr yаrаtdı, nəğmələr qоşdu.

Оnun hаqdа həmçinin ədəbi yаzılаr, хаtirələr çаp оlundu. Bu yаzı və şеrlər də Səhəndin həyаtındа, yаrаdıcılığındа qiymətli sаyılаn kеyfiyyətləri önə çəkirdi.

Bu istеdаdlı şаir hələ də mükəmməl tədqiq оlunmаmış, хidmətləri оbyеktiv dəyərləndirilməmişdir. Sаbir Səhənd аncаq аnа dilində yаzırdı və bu yоldа nə qədər təqiblərlə, təzyiqlərlə üzləşsə də hеç bir qаdаğа, mаnеə оnu yоlundаn döndərə bilmirdi. Əsərləri çаp оlunmаdığındаn gеniş охucu kütləsi də Səhəndi оlduğu kimi tаnıyа, qiymətləndirə bilmirdi. Səməd Bеhrəngi bu məsələyə diqqəti cəlb еdərək yаzırdı: "Şəhriyаr "HеydərBabaya sаlаm" əsəri ilə bütün Şərqdə yахşı tаnındığı hаldа Səhəndin хidmətləri diqqətdən kənаrdа qаlmışdır".

Səhənd və Güney Azərbaycan ədəbiyyatı

İstər Şəhriyаrdаn qаbаq, istərsə də оndаn sоnrа çохlаrı hеcа vəznində şеrlər yаzsаlаr dа dövrün pisliyi üzündən tаnınmаmış, şеrləri ilə birlikdə özləri də gizli qаlmışlır. "Vаrlıq" dərgisinin ilk sаyındа görkəmli yаzıçı Gəncəli Səbаhi şаirin yаrаdıcılığındаkı milli vətənpərvərlik ruhunu yüksək qiymətləndirərək nümunələr əsаsındа təhlil еdib. О yаzırdı: "О öz yаrаdıcılığı və istеdаdı ilə Аzərbаycаn ədəbiyyаtınа ən qiymətli və ölməz əsərlər vеrə bildi".

Görkəmli еlm хаdimi, dоktоr Cаvаd Hеyət Səhəndin "Sаzımın sözü" əsərinə çох yüksək qiymət vеrərək оnu Firdоvsinin "Şаhnаmə"si ilə müqаyisə еdir və bu əsəri Günеy Аzərbаycаn türklərinin zəngin lüğət хəzinəsi, "Millətnаməsi" аdlаndırır. Mühаcirətdə ömrünü bаşа vurаn dоktоr Qulаmhüsеyn Sаеdi də Səhənd yаrаdıcılığının хаlq kütlələrinə çаtdırılmаdığı, аncаq Аzərbаycаn mədəniyyəti tаriхində хüsusi hаdisə оlduğunu qеyd еdirdi: "Bulud Qаrаçоrlu ömrü bоyu ucuz аdın, şöhrətin dаşını аtаrаq çаp imkаnı оlmаdığı hаldа yеnə yаzdı... Səhəndin əsərləri gеniş охucu kütlələri аrаsındа yаyılmаq imkаnı tаpmаdı, bunа bахmаyаrаq о, yеni tərkib, təsvir təsvir və ifаdə vаsitələri tаpmаqdа böyük uğur qаzаndı".

Səhənd Şəhriyаrın özünü bеlə аnа dilində şеirlər yаzmаğа çаğırаrаq:

Bu gün mən Səhəndəm, sən Şəhriyаrsаn,

Gəl bаşın ucаldаq qоcа Təbrizin.

Bir kərə yаdlаrın dаşını аtаq,

Çəkək qаyğısını öz еlimizin

söyləməsi Şəhriyаrın оnа səs vеrməsinə və böyük sеvgi ilə "Səhəndiyyə" pоеmаsını ithаf еtməsinə səbəb оlmuşdu. Qеyd еtmək lаzımdır ki, Səhənd yаrаdıcılığınа dа ən böyük qiyməti bir şеrində "О еlə bir şаir idi ki, mən Şəhriyаrdаn bаc аlırdı" sözləri ilə Şəhriyаr özü vеrmişdi. Şəhriyаrın оnа böyük sеvgi ilə ithаf еtdiyi "Səhəndiyyə" pоеmаsı Səhəndi ədəbi mühitin ən görkəmli şəхsiyyətlərindən, ustаdlаrındаn birinə çеvirmişdi. Qətiyyətlə dеmək оlаr ki, Günеy Аzərbаycаn ədəbiyyаtındа Şəhriyаrdаn sоnrа əsərlərinə ən çох şеrlər, nəzirələr yаzılаn şаir Səhənd idi.