Kasıktan Dize Yayılan Ağrı

Sol Kas&#;k A&#;r&#;s&#;: Nedenleri ve Tedavisi

Vücudun uyluk ve kar&#;n bölgesi aras&#;nda bulunan ve karn&#;n alt k&#;sm&#;nda yer alan bölge kas&#;k olarak adland&#;r&#;l&#;r. Kar&#;n bölgesinden ba&#;layarak bacaklara kadar uzanan bölge, cinsel organlar&#;n bulundu&#;u bölgenin hemen üst k&#;sm&#;nda yer al&#;r.

Kas&#;k k&#;vr&#;nt&#;s&#; olarak bilinen ve çukurluk olu&#;turan bölge, birçok kasa ve lenf kanallar&#;na ev sahipli&#;i yapar. Kas&#;k a&#;r&#;s&#; genellikle kad&#;nlarda daha s&#;k kar&#;&#;la&#;&#;lan bir sorun olsa da her ya&#;tan ve her cinsiyetten insanda görülebilir.

Hem sa&#; hem de sol kas&#;kta zaman zaman a&#;r&#;lara rastlan&#;labilir. Ciddi bir problemin temel belirtisi olabilece&#;i gibi herhangi bir nedenden dolay&#; da kas&#;k a&#;r&#;s&#; olu&#;abilir. Sol kas&#;k a&#;r&#;s&#;, sa&#; kas&#;k a&#;r&#;s&#;na oranla daha çok görülen bir rahats&#;zl&#;kt&#;r.

En do&#;ru bilgiler ve sa&#;l&#;kl&#; sonuçlar için uzman doktor deste&#;i al&#;n&#;z. &#;çeri&#;imizde yer alan bilgiler reçete niteli&#;i ta&#;&#;maz.

Sol Kas&#;k A&#;r&#;s&#; Neden Olur?

Erkeklerde ve kad&#;nlarda sol kas&#;k a&#;r&#;s&#; nedenleri birbirinden farkl&#;d&#;r.

Kad&#;nlarda Sol Kas&#;k A&#;r&#;s&#; Nedenleri

Sol kas&#;k a&#;r&#;s&#; kad&#;n hastalarda:

Kad&#;n sa&#;l&#;&#;&#; konusunda sol kas&#;k a&#;r&#;s&#; gözden kaçmamal&#;d&#;r. Üreme sa&#;l&#;&#;&#;n&#; etkileyen bir durum olabilece&#;i unutulmamal&#;d&#;r. Bu nedenle sol kas&#;k a&#;r&#;s&#;n&#; ya&#;ayan kad&#;nlar&#;n güvendi&#;i bir kad&#;n do&#;um uzman&#;na görünmesi önerilir.

• Kad&#;n üreme organ&#;nda meydana gelen bakteriyel enfeksiyonlar sol kas&#;kta a&#;r&#;ya neden olabilir.
• Yumurtal&#;k bölgesinde olu&#;an zararl&#; ya da zarars&#;z kistler çevre dokulara bask&#; yaparak sol kas&#;kta a&#;r&#; olu&#;turabilir.
• Rahim d&#;&#;&#;nda bir alanda meydana gelen döllenme sonucu olu&#;an d&#;&#; gebelik, sol kas&#;kta a&#;r&#; meydana getirir.
• Acil müdahale gerektiren apandisit patlamas&#; ve &#;iddetli ishal gibi akut durumlar da sol kas&#;kta a&#;r&#;ya neden olur.
• Böbrek ta&#;lar&#;, idrar yolu enfeksiyonu, kas&#;k bölgesine al&#;nan darbe, cinsel yolla bula&#;an hastal&#;klar, lenf bezi iltihaplanmas&#;, hamilelik, böbrek ta&#;&#;, miyom, endometrit ve endometriosis gibi hastal&#;klarda kad&#;nlarda görülen sol kas&#;k a&#;r&#;s&#;n&#;n nedenleri aras&#;ndad&#;r.
• Adet öncesi sol kas&#;k a&#;r&#;s&#; da yayg&#;n olarak kad&#;nlarda görülür.
• Yumurtal&#;k kisti, erken menopoz gibi durumlar&#;n birer i&#;areti olabilir.
• Riskli gebelikler ve dü&#;ük de sol kas&#;k a&#;r&#;s&#; ile kendini belli etmektedir.

Özetleyecek olursak kad&#;nlarda sol kas&#;k a&#;r&#;s&#;n&#;n yayg&#;n nedenleri:

• Kistler
• Spiral kullan&#;m&#;
• Adet sanc&#;s&#;
• Dü&#;ük
• D&#;&#; gebelik
• Riskli gebelik
• Normal do&#;um veya sezaryen
• Kas&#;k f&#;t&#;&#;&#;
• Bel f&#;t&#;&#;&#;
• Stres
• Depresyon
• Pelvik inflamatuar hastal&#;k
• Çok s&#;k idrara ç&#;kma
• Ta&#; ve kum olu&#;umu

Erkeklerde Sol Kas&#;k A&#;r&#;s&#; Nedenleri

Sol kas&#;k a&#;r&#;s&#; erkek hastalarda:

• Erkeklerde ya&#;anan sol kas&#;k a&#;r&#;s&#;n&#;n en yayg&#;n nedeni kas gerilmesidir. Ani ve bilinçsiz yap&#;lan a&#;&#;rl&#;k antrenmanlar&#; ve a&#;&#;r kald&#;rma gibi zorlay&#;c&#; aktiviteler sol kas&#;k a&#;r&#;s&#;na neden olur.
• A&#;&#;r kald&#;rma sonucu olu&#;an kas&#;k f&#;t&#;klar&#; da sol kas&#;k a&#;r&#;s&#; olu&#;turur.
• Bakteriyel ya da viral enfeksiyonlar nedeniyle lenf bezlerinin iltihaplanmas&#;, testis tümörü, testis iltihaplanmas&#;, testislerde ödem olu&#;mas&#;, idrar yollar&#; iltihaplanmas&#;, ba&#;&#;rsak iltihab&#; ve böbrek ta&#;lar&#; nedeniyle ya&#;anan sol kas&#;k a&#;r&#;s&#; erkek hastalarda yayg&#;n olarak görülür.
• Bunlara ek olarak sinir s&#;k&#;&#;mas&#;, siyatik, kabakulak, varikosel, retraktil testis, kemik kireçlenmesi ve lipom gibi nedenler de sol kas&#;kta a&#;r&#; olu&#;turabilir.
• A&#;&#;r sanayi i&#; ortam&#;nda çal&#;&#;an erkeklerde s&#;k s&#;k ya&#;anan sol kas&#;k a&#;r&#;s&#;, ihmale gelmeyen bir durumdur. Genellikle f&#;t&#;k hastal&#;&#;&#;n&#;n habercisi olarak kendini belli eder.
• Sanayi i&#; ortam&#;nda bulunan ve gün içinde sürekli e&#;ya kald&#;rma i&#;leri yapanlar&#;n bu konuda hassas olmas&#; gerekir.

Sol Kas&#;k A&#;r&#;s&#; Hamilelik Belirtisi Mi?

Döllenmenin gerçekle&#;mesiyle birlikte embriyo rahme geçer. Rahimde büyümeye ve geli&#;meye ba&#;layan embriyo çevre dokulara bask&#; yaparak a&#;r&#;lara neden olabilir.

Genellikle sol kas&#;k a&#;r&#;s&#; kad&#;nlarda hamilelik belirtisi olarak dü&#;ünülebilir. Ancak tek ba&#;&#;na sol kas&#;kta a&#;r&#; olu&#;mas&#; hamilelik oldu&#;u anlam&#;na gelmez. Adet gecikmesini takiben kas&#;k bölgesinde bir a&#;r&#; söz konusu ise mutlaka bir uzman doktora ba&#;vurularak gebelik olup olmad&#;&#;&#; test edilmelidir.

Sol kas&#;k bölgesine e&#;lik eden di&#;er hamilelik belirtileri ise sürekli bir uyku iste&#;i, halsizlik, güçsüzlük ve yorgunluk, gö&#;üslerde a&#;&#;r&#; hassasiyet ve dolgunluk hissi, gö&#;üslerde büyüme, ba&#; dönmesi, duygu dalgalanmalar&#;, mide bulant&#;lar&#; ve kusma, i&#;tah aç&#;lmas&#;, mide yanmas&#; ve ba&#; a&#;r&#;s&#; olarak ifade edilebilir.

&#;lginizi çekebilir: Hamilelikte Kar&#;n A&#;r&#;s&#; Neden Olur? Ne Zaman Ba&#;lar? Nas&#;l Geçer?

Sol Kas&#;k A&#;r&#;s&#; Baca&#;a Vurmas&#; Durumunda Ne Yap&#;lmal&#;?

Sol kas&#;k bölgesinde olu&#;an a&#;r&#;lar bazen baca&#;&#; da etkileyebilir. Bu bölgede a&#;r&#; olu&#;umuna neden olan sinirler, baca&#;&#;n belirli noktalar&#;nda a&#;r&#; olu&#;umunu da tetikler.

Hareket etmeyi sa&#;layan sinirler ciddi ameliyatlar, yaralanma, apandisit, kas&#;k kemi&#;i k&#;r&#;&#;&#;, beze, böbrek ta&#;&#;, damar sertli&#;i, enfeksiyonlar, iltihaplanmalar, gebelik, prostat, kas gerilmesi, kala ç&#;k&#;klar&#; ve adet ya da menopoz gibi dönemlerde bacak bölgesini de etkileyebilir.

Sol kas&#;k bölgesinde ba&#;layan a&#;r&#; baca&#;a vurdu&#;unda bacaklar&#;n hareket etme yetene&#;i azal&#;r. Böyle bir durumda ki&#;inin mutlaka uzman bir doktora muayene olmas&#; ve a&#;r&#;ya neden olan sorunun t&#;bbi tedavi ile ortadan kald&#;r&#;lmas&#; gerekir.

Hastaya idrar ve kan testleri, CT ve MR uygulamalar&#; yap&#;&#;arak a&#;r&#;n&#;n nedeni tespit edilir ve doktor taraf&#;ndan uygun tedavi yöntemi belirlenir.

Tedavi sürecinde:

• Baca&#;a vuran kas&#;k a&#;r&#;s&#;n&#;n tedavisine yard&#;mc&#; olmak için yürüyü&#; yapmamak,
• Kas&#;k ve bacak k&#;sm&#;na bask&#; uygulamamak,
• Uzun süre ayakta durmamak gerekir.
• Tedavi s&#;ras&#;nda mümkün oldu&#;unca yatak istirahati yap&#;lmas&#; iyile&#;me sürecini k&#;salt&#;r.
• Gebelik durumu varsa ve tüm belirtiler bir anda ya&#;an&#;yorsa; en k&#;sa zamanda çal&#;&#;an kad&#;nlar&#;n izin al&#;p evde dinlenme sürecine ba&#;lamas&#; önerilir.
• Zira, ciddi sol kas&#;k a&#;r&#;s&#; riskli gebeli&#;in bir i&#;areti olabilir. Bu konu gözden kaçmadan, sol kas&#;k a&#;r&#;s&#;n&#;n temel nedeni ara&#;t&#;r&#;lmal&#;d&#;r.

&#;lginizi çekebilir: Eklem A&#;r&#;lar&#; Neden Olur? Ne &#;yi Gelir?

Sol Kas&#;k A&#;r&#;s&#; ve Ak&#;nt&#; Neye &#;&#;aret Eder?

• Sol kas&#;k a&#;r&#;s&#;na e&#;lik eden ak&#;nt&#;, genellikle kad&#;nlarda yumurtal&#;k kistlerinden dolay&#; olu&#;ur.
• Herhangi bir nedenden dolay&#; y&#;rt&#;lan yumurtal&#;k kistleri özellikle kad&#;nlar&#;n yumurtlama döneminde ya da adet döneminde &#;iddetli a&#;r&#; ve ak&#;nt&#;ya neden olur.
• Kad&#;nlarda ve erkeklerde görülen sol kas&#;k a&#;r&#;s&#; ve ak&#;nt&#;n&#;n bir di&#;er önemli nedeni ise ba&#;&#;rsak iltihaplanmas&#;d&#;r. Ba&#;&#;rsak iltihaplanmas&#;ndan kaynaklanan ak&#;nt&#;, makat bölgesinden gelir ve bu ay&#;rt edici bir durumdur.
• Rahim a&#;z&#; ya da penisin enfeksiyon kapmas&#;na ba&#;l&#; olarak da sol kas&#;kta a&#;r&#; ve ak&#;nt&#; olu&#;abilir.
• Genellikle s&#;k s&#;k cinsel partner de&#;i&#;tiren ki&#;ilerde enfeksiyona ba&#;l&#; olarak geli&#;en sol kas&#;k a&#;r&#;s&#; ve ak&#;nt&#; s&#;k rastlan&#;lan bir problemdir.
• Bazen kad&#;nlarda hamilelik nedeniyle olu&#;an sol kas&#;k a&#;r&#;s&#;na vajinal ak&#;nt&#; da e&#;lik edebilir.
• Gebelik döneminde sol kas&#;k a&#;r&#;s&#;yla beraber ya&#;anan ciddi ak&#;nt&#;lar erken do&#;umun da i&#;areti olabilir. Bu nedenle dikkat çeken ciddi ak&#;nt&#;lar varsa ve sürekli kas&#;k a&#;r&#;s&#; hissediyorsan&#;z, derhal gebeli&#;i takip eden doktorunuza dan&#;&#;mal&#;s&#;n&#;z.
• Özellikle de haftadan sonra ya&#;anan ak&#;nt&#; ve sol kas&#;k a&#;r&#;s&#; yolunda gitmeyen durumlar&#;n oldu&#;unu size haber verebilir.

Oldukça basit bir nedene ba&#;l&#; olarak bu tarz problemler geli&#;ebilece&#;i gibi çok ciddi bir sa&#;l&#;k probleminin de belirtisi olabilir.

Kas&#;k a&#;r&#;s&#; ve ak&#;nt&#;n&#;n nedeni her ne olursa olsun mutlaka bir uzman doktora ba&#;vurulmal&#; ve tedavisi yap&#;lmal&#;d&#;r.

Sol Kas&#;k A&#;r&#;s&#; Nas&#;l Geçer? Evde Tedavi Edilir Mi?

Tüm hastal&#;klarda oldu&#;u gibi sol kas&#;k a&#;r&#;s&#;n&#;n tedavisi de altta yatan nedene göre yap&#;l&#;r. Doktor taraf&#;ndan erkek ya da kad&#;nda görülen sol kas&#;k a&#;r&#;s&#; için kar&#;n muayenesi ve idrar tahlili yap&#;l&#;r. Bu tetkiklere ek olarak ultrason ve kan testleri de istenebilir.

• Genellikle enfeksiyona ba&#;l&#; olarak geli&#;en kas&#;k a&#;r&#;lar&#; için antibiyotik tedavisi uygulan&#;rken regl a&#;r&#;s&#; ve yumurtlama döneminden kaynaklanan sol kas&#;k a&#;r&#;s&#; için a&#;r&#; kesici ilaçlar önerilebilir.
• Ayr&#;ca do&#;um kontrol haplar&#; ya da progesteron içeren ilaçlar da kas&#;k a&#;r&#;s&#;n&#;n hafiflemesini sa&#;layabilir. Kanser nedeniyle olu&#;an kas&#;k a&#;r&#;s&#;nda kemoterapi tedavisi uygulanabilir.
• Ani ba&#;layan sol kas&#;k a&#;r&#;s&#; evde tedavi edilebilir. Buz küpleri temiz bir beze sar&#;larak a&#;r&#; olan bölgeye uygulanabilir ve a&#;r&#; kesici ilaçlarla a&#;r&#; hafifletilebilir.
• Sol kas&#;k a&#;r&#;s&#; evde destek tedavi yöntemleri aras&#;nda kas gev&#;etici bitki çaylar&#;; iltihaplanmaya iyi gelen do&#;al çözümler veya istirahat yer alabilir.

&#;lginizi çekebilir: Kas&#;k A&#;r&#;s&#;na Ne &#;yi Gelir, Nas&#;l Geçer? Evde Çözüm

Sol Kas&#;k A&#;r&#;s&#; &#;çin Hangi Bölüme Gidilir?

Sol kas&#;k bölgesinde olu&#;an a&#;r&#;lar için:

• Kad&#;nlar kad&#;n do&#;um uzman&#;na,
• Erkekler ise üroloji uzman&#;na gidebilir.

Doktor taraf&#;ndan kas&#;k a&#;r&#;s&#;n&#;n nedenleri ara&#;t&#;r&#;larak uygun bir tedavi yöntemi seçilir. Hastal&#;klar&#;n erken te&#;hisi hastal&#;&#;&#;n tedavisinde oldukça önemli rol oynar.

Sol Kas&#;k A&#;r&#;s&#; Hamilelikte Normal Midir?

Hamilelik s&#;ras&#;nda kas&#;k a&#;r&#;s&#; görülmesi normal bir durumdur. Hamilelik döneminde vücutta meydana gelen anatomik ve hormonal de&#;i&#;iklikler sol kas&#;k bölgesinde a&#;r&#;lara yol açabilir. Gebelik döneminde relaxin, östrojen ve progesteron gibi hormonlar&#;n salg&#;lanmas&#; hamilelerde bel a&#;r&#;s&#;, uyluk a&#;r&#;s&#;, s&#;rt ve kas&#;k a&#;r&#;s&#; olu&#;turur.

Gebeli&#;in ilk haftalar&#;nda hafif bir kas&#;k a&#;r&#;s&#; ba&#;lar ve bu a&#;r&#; embriyonun geli&#;imine ba&#;l&#; olarak büyüyen rahmin kas&#;klara bask&#; yapmas&#; ile 3. aydan itibaren artar. Bebe&#;in do&#;umuyla birlikte sol kas&#;k bölgesinde ya&#;anan a&#;r&#;lar da geçer.

Hamilelik döneminde salg&#;lanan progesteron hormonu ba&#;&#;rsak hareketlerini azaltarak gebelerde gaz ve kab&#;zl&#;k gibi sindirim problemlerine yol açar. Gaz ve kab&#;zl&#;k ise kas&#;k bölgesinde bask&#; yaratarak özellikle sol kas&#;kta a&#;r&#; meydana getirir.

Ayr&#;ca bu dönemde salg&#;lanan hormonlar le&#;en kemi&#;inde bulunan eklemlerin gev&#;emesini sa&#;lar ve bu durum da kas&#;k a&#;r&#;s&#;n&#;n nedenidir. Yayg&#;n bir inan&#;&#;&#;n aksine sol kas&#;k a&#;r&#;s&#; bebek cinsiyeti için belirleyici bir faktör de&#;ildir.

Sol Kas&#;k A&#;r&#;s&#;nda Apandisit Olu&#;ur mu?

Doktorlara gelen &#;ikayetler üzerine sol kas&#;k a&#;r&#;s&#; baz&#; durumlarda apandisit habercisi olmakta. Kad&#;nlarda ve erkeklerde detayl&#; muayaneler sonucunda apandisitin varl&#;&#;&#;ndan söz edilebilir. E&#;er sol kas&#;k a&#;r&#;s&#; ya&#;&#;yorsan&#;z akl&#;n&#;za ilhitaplar, kemik hastal&#;klar&#;, apandisit ve yumurtal&#;k sorunlar&#; gelebilir. Hastal&#;&#;&#; netle&#;tirmek ad&#;na doktora görünmeniz gerekir.

En do&#;ru bilgiler ve sa&#;l&#;kl&#; sonuçlar için uzman doktor deste&#;i al&#;n&#;z. &#;çeri&#;imizde yer alan bilgiler reçete niteli&#;i ta&#;&#;maz.

S&#;rt A&#;r&#;s&#; Nedenleri, Ne &#;yi Gelir?

Regl A&#;r&#;s&#;na &#;yi Gelen 8 Do&#;al Çözüm

Bald&#;r A&#;r&#;s&#;na &#;yi Gelen 5 Bitkisel Tedavi

Kar&#;n A&#;r&#;s&#;na Ne &#;yi Gelir? A&#;r&#;y&#; An&#;nda Kesen 5 Bitki Çay&#;

Kemik A&#;r&#;s&#; Neden Olur? Nas&#;l Geçer? A&#;r&#;ya &#;yi Gelen 7 Do&#;al Çare

Ağrı, eklemde şişlik ve çabuk yorulma gibi belirtilerle kendini gösteren, hareket kabiliyetini azaltarak, yaşam kalitesini ciddi ölçüde düşüren eklem kireçlenmesi özellikle fazla kilolu ve ileri yaştaki bireyleri tehdit ediyor. Memorial Hizmet Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü uzmanları, eklem kireçlenmeleri ve tedavi şekilleri hakkında bilgi verdi.

40 yaşından sonra dikkat!

Eklem kireçlenmesi yani tıbbi adıyla “osteoartrit” en sık görülen eklem hastalığıdır. Diz ve kalça ağrısının en yaygın nedeni olan bu rahatsızlık, eklem kıkırdağının yapısının bozulması, aşınması, incelmesi ve kaybına neden olabilir. Ayrıca, eklem kıkırdağının altındaki kemik dokusunda da değişiklikler sonucu, kemikte büyümeler ve eklem kenarında çıkıntılar (osteofit) gelişir. Sonuçta osteoartrit, eklemlerin normal yapısını bozarak, hareketlerde kısıtlanmaya ve ağrıya neden olan bir hastalıktır. Bu hastalık genç ya da yaşlı herkesi aynı şekilde etkilemekle beraber 40 yaş üstü özellikle aktif bireylerde daha sık görülür.

Eklem yaralanmaları ileride eklem kireçlenmesine sebep olabilir

Eklemin bir travma ya da büyük bir ameliyat geçirmesi, yıllar sonra osteoartrit gelişmesine sebep olabilir. Doğuştan olan bazı eklem hastalıkları da ileri yaşlarda osteoartrit gelişmesine yol açabilir. Ayrıca bazı meslekler bazı eklemlerin daha fazla kullanılmasına sebep olur ve bu eklemlerde erken yıpranmalar olur.

Ağrının şiddeti gün geçtikçe artabilir

En sık görülen belirtileri, eklemde ağrı ve sertliktir. Ağrı, hareket sonrası ve akşama doğru artar. Eklem sertliği ise dinlenme ile birkaç dakika içinde geçer. İlerlemiş hastalarda ağrı, çok şiddetli ve sürekli hale gelebilir. Bu durumda olan hastalarda ağrının şiddeti dinlenmeyle ya da geceleri azalmaz. Örneğin; dizi tutan eklem kireçlenmesi hastasının, merdiven inip çıkması, oturup kalkması ve çömelmesi zorlaşabilir. Eklem eskisi gibi rahat ve normal hareket edemez. Eklemde şişlik, kemikte gelişen osteofitler yani; eklemde ağrı ve hareket sınırlılığı ile kendini gösteren romatizmal bir hastalık ya da eklem içi sıvısında artış olması, eklemin şiş görünmesine sebep olabilir. Bu durumda eklem hassastır ve dokunulduğunda ağrı duyulur. Hastalığın tanısını koymak için röntgen filmi çektirmek gereklidir. Sebeplerini belirlemek için ise, bazı kan tetkikleri, MR ve ya CT gibi ileri tetkikler gerekebilir

Düzenli egzersiz yapmak ve fazla kilolara dikkat etmek tedavide önemli rol oynuyor

Eklem kireçlenmesi tedavisinin ana amaçları; ağrıyı gidermek, hareketteki kısıtlanmayı düzeltmek, günlük yaşam aktivitelerinin sorunsuz yapılmasına yardımcı olmak ve hastalığın ilerlemesini engellemektir. Bu rahatsızlığın tamamen düzelmesini sağlayan bir tedavi yoktur. Aşınmış olan kıkırdak dokusunu yenilemek mümkün değildir. Vücut ağırlığının ideal kiloya inmesi, düzenli egzersizlerle ekleme binen yükün azaltılması ve kas gücünün artırılması oldukça yararlı olmaktadır. Günlük işlerin ve önerilen egzersizlerin gün içerisine dengeli bir şekilde dağıtılması çok önemlidir. Sert zeminde (asfalt, beton gibi) yapılan yürüme egzersizleri şikayetleri artıracağından eklemlere yük bindirmeyen yüzme gibi sporlar tercih edilmelidir. Eklem ağrısı için öncelikle basit ağrı kesiciler, erken evrede bir takım ilaçlar ve eklem içi enjeksiyonlar uygulanabilmektedir. Uygun durumlarda sıcak veya soğuk uygulamalar da ağrı kesici etki sağlamaktadır. Kireçlenme nedeniyle eklemin işlevinin tamamen bozulduğu durumlarda protez cerrahisi uygulanabilir. Başarılı ve doğru tekniklerle yapılan protez ameliyatından sonra hastalar kısa sürede iş ve sosyal yaşamlarına geri dönebilmektedir.