Kulak Kristalleri Nasıl Düzelir

Pek çok kişinin karşılaştığı rahatsızlıklardan birisi kulak kristallerinin oynaması sorunudur. Peki, kulak kristalleri neden oynar, tedavisi nasıldır?  Kadınlarda erkeklere göre daha fazla ortaya çıktığı tespit edilen kulak kristali rahatsızlığı ne anlama gelir?

Üst solunum ve kulak enfeksiyonlarının, kulak kristallerinin kaymasına sebep olan etkenlerin başında geldiği bilinmektedir. Aşırı stres ve üzüntü yaşanması , hazırlıksız şekilde yapılan ani boyun hareketleri ve beyin travması gibi durumlar da kulak kristallerinin oynamasının önemli nedenlerindendir.

Kulak Kristallerinin Oynadığını Gösteren Bazı Belirtiler

Kulak kristali kaymasının anlaşılmasını sağlayacak bazı belirtiler vardır. Örneğin gelişen mide bulantısı ya da baş dönmesi en sık rastlanan göstergeler arasındadır. Ek olarak kristallerin yerinden oynadığını gösteren en önemli işaretlerden birisi, herhangi somut bir nedene bağlı olmayan dengesizliktir. Aynı şekilde görüşte odak zorluğu çekmek de önemli bir işarettir. Kulak kristalinin oynamış olabileceğini gösteren diğer belirtiler:

• Başın ani hareketleri ile oluşan şiddetli başdönmesi,
• Kulaktan yüz bölgesine doğru gelişen kramplar,
• Halsizlik ve mide bulantısı,
• Dengesizlik hissine bağlı olarak zeminin ayağın altından çekilme duygusu şeklinde sıralanabilir.

Yukarıdaki bazı temel belirtiler; kulak kristali oynaması sürecinin işaretleri olabilir. Ayrıca rahatsızlık ileri durumlarda olduğu zaman kan akışı hızlanması ve kalp ritim bozukluğu gibi belirtilere yol açma ihtimali vardır.

Kulak Kristali Tedavisi Nasıl Olur?

Kulak kristallerinde çeşitli nedenlerle oynama meydana gelmesi günlük yaşam konforunu olumsuz yönde etkileyebilir. Bunun için en kısa sürede uzman bir hekime görünmek ve tedavi sürecine başlamak önemlidir.

Kulak burun boğaz doktoru tarafından gerçekleştirilen denge testleri ile kulak kristallerinde oynama olup olmadığı kolaylıkla anlaşılabilir. Ayrıca kulak kristallerinde oynama mevcut olan kişiler, hareketleri sırasında daha dikkatli olmalıdır. Örneğin ani baş hareketlerinden kaçınılmalıdır.

Tedavi sürecine ek olarak bol su tüketimi ve belirti atakları halinde hareketin sonlandırılarak oturulması tavsiye edilir. Kulak kristalleri nasıl yerine gelir sorusu cevaplanırken ilk başvurulacak mercii; elbetteki uzman bir doktordur.

Kulakta meydana gelen pek çok farklı rahatsızlık doğrudan genel sağlığımızı etkiler. Kulak bölgesi vücudumuzda denge merkezlerinden birisidir ve ufak rahatsızlıklar dahi bu denge merkezini etkileyebilir. Kulak kristali kayması gibi rahatsızlıkların doğrudan baş dönmesi ya da dengesizlik hissi meydana getirmesinin temel sebebi bu durumdur.

Baş dönmesi ile denge bozukluğu yoğun ve stresli şehir hayatında sık yaşanan rahatsızlıklar arasında yer alıyor. Birçok hastalık baş dönmelerinin sebebi olabilirken, iç kulaktaki denge taşlarının oynamasına bağlı oluşan vertigo kişinin iş ve sosyal yaşamını altüst edebiliyor. Memorial Hizmet Hastanesi KBB Bölümü Uzmanları iç kulak kristalleri olarak bilinen denge taşlarının neden olduğu baş dönmelerinin tanı ve tedavisi hakkında bilgi verdi.

Ani hareketler tetikleyebilir

İnsan vücudunda dengeyi sağlayan organ iç kulaktır. İç kulakta yer alan kanallarda çok sayıda küçük kum tanesi gibi taşlar bulunmaktadır. Travma, uzun süreli yolculuklar, başın ani hareketleri gibi nedenlerle bu küçük taşlar yerinden oynayarak denge sistemini uyarmaktadır. Toplum içinde iç kulak kristallerinin yerinden oynaması olarak bilinen “Benign Pozisyonel Paroksismal Vertigo (BPPV) başın pozisyonuyla aniden başlayan, kısa süren ve şiddetli şekilde etrafın dönmesi tarzında gelişen bir baş dönmesi rahatsızlığıdır.

Şiddetli ama kısa sürüyor

İç kulak kristallerinin oynaması tüm baş dönmelerinin % 30’unu oluşturmaktadır. Ani başlayan kısa süren şiddetli baş dönmeleri olarak tanımlanmaktadır. Genellikle başı sağa sola ya da öne arkaya hareket ettirmek baş dönmesini daha fazla tetiklemektedir. Baş dönmesine bulantı, kusma, çarpıntı ve terleme gibi yakınmalar da eşlik edebilmektedir. Bu tipteki baş dönmeleri ataklar halinde ortaya çıkar ve atak aralarında dengesizlikler yaşanabilmektedir.

Tanı ve tedavide bazı özel manevralar kullanılıyor

İç kulak kristallerinden kaynaklanan baş dönmeleri genellikle uzman bir doktor tarafından yapılan muayene ile saptanmaktadır. Hastadan alınan bilgiler ve yapılan denge muayeneleri sonucu tanı netleşir. Hastanın başına belli pozisyonlar verdirilerek göz hareketlerine bakılarak tanı konabilmektedir. Bu manevra bazı cihazlarla da kayıt edilebilse de görüntüleme yöntemleri ve laboratuvar tahlilleri bu durumda çok bilgi vermemektedir.

Tek seansta düzelebilir

Muayenede ilk olarak etkilenen kulak ve denge organının bölümü tespit edilir. Yerinden oynayan denge taşlarını yerine oturtmak için kullanılan bazı baş manevraları yüksek başarı oranı ve düşük risklerinden dolayı genellikle ilk tedavi tercihidir. Bu manevraların değişik tipleri olup, tanı anında düşünülen iç kulak patolojisine göre düzeltici manevra tipi tercih edilmektedir. Hastaların %’ ı bu manevralarla tek seferde düzelmektedir. Nadiren özellikle yaşlı hastalarda ve sağlık problemleri nedeniyle hareketsiz olan hastalarda bu manevraları bir hafta arayla çok sefer yapmak gerekebilmektedir. Evde yapılması gereken egzersizler hastaya tarif edilir.

İlaç tedavisi tercih edilmiyor

Bu tip baş dönmelerinde İlaç tedavisi ikinci plandadır. Baş dönmesiyle birlikte özellikle dengesizlik hissi varsa ilaçların faydası olabilmektedir. Çok daha ağır durumlarda, bulantı-kusmaları olan hastalara bulantı kesici ilaçlar kısa süreli verilebilmektedir. Yalnız bu ilaçların uzun süreli kullanımı hastalığın iyileşmesini geciktirebilmektedir. Tedavi sürecinde ani ve hızlı hareketlerden kaçınmak gerekmektedir.

Baş dönmesi atağında yapılması gerekenler

• Hemen yere uzanılmalı ve baş hafifçe kaldırılmalıdır. Düşmeleri önlemek için önlem alınmalıdır.
• Bol sıvı tüketilmelidir.
• Baş dönmesi ataklarında araç kullanılmamalıdır. Özellikle yüksek yerlerde veya ağır makinalarda çalışma yaralanmalara neden olabilmektedir.
• Ani boyun ve baş hareketlerinden kaçınılmalıdır.

Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo'nun açılımının "iyi huylu, tekrarlayıcı, baş pozisyonu ile tetiklenen baş dönmesi" olduğuna işaret eden Op. Dr. Aydın, "Halk dilindeki ismiyle 'Kristal Oynaması' ise hastalığın oluşma mekanizmasını açıklamaktadır. İç kulak kanalındaki kristaller, dengemizi sağlamamıza yardım eder. Kristallerin olması gerektiği yerler dışına sürüklenmesi Vertigo dediğimiz baş dönmesinin ortaya çıkmasına sebep olur" dedi.

Etkisi Kişiye Göre Değişiyor

Op. Dr. Aydın, şunları kaydetti: "Hastalığın en belirgin göstergesi, kişinin başını hareket ettirdiğinde (örneğin yatakta diğer bir yöne döndüğünde, başını hızla çevirdiğinde, eğildiğinde) dönüyor hissine kapılmasıdır. Genelde bir dakikadan az sürer fakat gün içerisinde başın her hareketinde ortaya çıkmasından dolayı son derece rahatsız edici bir durumdur. Rahatsızlığın etkisi, hafif de olabilir; mide rahatsızlığı ve kusma oluşturacak kadar şiddetli de seyredebilir. Hatta bazı durumlarda, dengenizi kaybetmeden ayakta durmakta ve yürümekte zorlanabilirsiniz. Vertigo, birkaç hafta içerisinde kendiliğinden geçebilir, bazen sürekli hale gelebilirken bazen de geçer ve sonra tekrar ortaya çıkabilir." Vertigo'nun semptomlarını ise Dr. Aydın şöyle sıraladı: "Etrafın döndüğünü ya da hareket ettiğini hissetmek (baş dönmesi), sersemlik, bayılma hissi, denge kaybı, baş dönmesinmm k den kaynaklanan bulanık görme, mide bulantısı, kusma gibi belirtilerle karşılaşabilirsiniz."

Tanı ve Tedavi Mümkün

Tanının, Dix-Hallpike Testi ile konduğunu belirten Dr. Aydın, "Bu test, doktor başınızı bir yöne doğru 45 derece çevirdikten sonra, sizi sırt üstü yatırıp, başınızı 30 derece aşağıya indirirken ortaya çıkan istemsiz göz hareketinin (nistagmus) gözlenmesidir" dedi. Tedavinin ise yine hekimin uygulayacağı manevra hareketleriyle söz konusu olduğunu ve en çok Epley Manevrasının kullanıldığını aktaran Op. Dr. Aydın, şunları kaydetti: "Bu tedavide, baş hareketleriyle kanal içindeki partiküller yer çekimi yardımıyla kanal dışına iletilir. Basit tanımı ile 'iç kulaktaki kristallerin mikro seviyede çıkığı' olarak tanımlandığından yapılan manevralar ile çıkığın yerine oturtulması (repozisyon) amaçlanır. Bu tedaviden sonra, hastalara bir hafta süreyle aşırı fiziksel egzersizden ve ani baş hareketlerinden kaçınmaları, yüksek yastıkla yatmaları önerilir." Op. Dr. Aydın, baş dönmesinin ve eşlik edebilecek semptomların ayırıcı tanısının da unutulmaması gerektiğini; gerekirse işitme testleri, kalorik testler, denge testleri, bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans görüntüleme gibi özellikli testlerden yararlanılabileceğini sözlerine ekledi. (İHA)