Süreçte Nasıl Yazılır

Bağlaç olan de, da&#;nın bir sözcük olduğu için ayrı yazıldığını, fakat bulunma durumunu gösteren -de, -da&#;nın bir ek olduğu için ilgili sözcüğe bitişik yazıldığını ilkokul dördüncü sınıftan itibaren öğreniyoruz. Buna rağmen gazeteciler bile haber yazarken bu konuda hâlâ hata yapıyor. De, da ne zaman ayrı, ne zaman bitişik yazılır emin olamayanlara yanıt vermek ve yanlış kullanımı etkileyen faktörleri belirlemek için Boğaziçi Üniversitesi&#;nde bir deney tasarlandı. Siz de bu deneye katkıda bulunabilirsiniz.

Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğüne göre &#;bağlaç olan da / de’nin yazılışı&#; için kural çok basit: &#;Bağlaç olan da / de ayrı yazılır ve kendisinden önceki kelimenin son ünlüsüne bağlı olarak büyük ünlü uyumuna uyar: Kızı da geldi gelini de. Durumu oğluna da bildirdi. Sen de mi kardeşim? Güç de olsa. Konuşur da konuşur.&#;

TDK&#;nin bu konuda üç de uyarısı var: &#;1. Ayrı yazılan da / de hiçbir zaman ta / te biçiminde yazılmaz: Gidip de gelmemek var, gelip de görmemek var (&#;Gidip te gelmemek var, gelip te görmemek var&#; değil). 2. &#;Ya&#; sözüyle birlikte kullanılan da ayrı yazılır: ya da. 3. Da / de bağlacını kendisinden önceki kelimeden kesme ile ayırmak yanlıştır: Ayşe de geldi (&#;Ayşe’de geldi&#; değil). Kitabın kapağına da dikkat et (&#;Kitabın kapağına’da dikkat et&#; değil).&#;

Aynı kuruma göre &#;bulunma durumu eki olan -da / -de / -ta / -te’nin yazılışı&#; için de tek bir kural var. &#;Bulunma durumu eki, getirildiği kelimeye bitişik yazılır: Devede (deve-de) kulak, yolda (yol-da) kalmak, ayakta (ayak-ta) durmak, işte (iş-te) çalışmak vb. Yurtta sulh, cihanda sulh. (Atatürk).&#;

De, da ayrımı: Ya bağlaç ya da ek

De, da&#;nın hangi durumlarda bağlaç olduğu için ayrı, hangi durumlarda ek olduğu için bitişik yazılması gerektiği aslında ilkokul dördüncü sınıftan itibaren öğretiliyor. Öğrencilere bu konuda pratik bir ipucu da veriliyor: &#;De, da yerine &#;dahi&#; sözcüğünü koyduğunuzda anlam değişmiyorsa, bu bir bağlaçtır ve ayrı ve yazılmalıdır. Anlam değişiyorsa, bu bir ektir ve bitişik yazılır.&#;

Buna rağmen bu hatanın, dili ortalama bir vatandaştan daha iyi kullanması beklenen gazetecilerin ve diğer uzmanların hazırladığı içeriklerde bile sık sık yapıldığını görüyoruz. Örneğin Milliyet&#;te önceki gün yayımlanan şu haberde yine hatalı bir yazım var. Buradaki &#;da&#; bağlaç olduğu için ayrı yazılmalıydı; yani &#;yapsada&#; değil, &#;yapsa da&#; olmalıydı.

Peki, bu hata neden ısrarla yapılıyor? Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği öğrencileri Hasan Öztürk, Alperen Değirmenci ve Onur Güngör bunu anlamak için, -de/-da Takıntısı adını verdikleri internet sitesinde, bilgisayar mühendisliği öğretim görevlisi Suzan Üsküdarlı koordinasyonunda bir deney başlattı.

Araştırmacılar, projenin iki bölümü olduğunu söylüyor. Yapay zekâya dayalı ilk bölümde, güvenilir kaynaklardan elde ettikleri doğru cümleleri kullanarak bir sinir ağı tasarlamışlar ve böylece ortaya &#;-de/-da hatasını tespit eden bir model&#; çıkarmışlar.

İkinci bölümde ise modeli eğitmek için herkesi deneye katılmaya davet ediyorlar. Sitedeki -de/-da Yazım Hatası Bulucu ile siz de yazım denetimi yaptırabilir veya tasarlanan deneye katılabilirsiniz.

Journo ekibi denedi: İki eleştirimiz var

Journo ekibi olarak biz de sitede denemeler yaptık. İki eleştirimiz var:

1. Araştırmanın internet sitesine &#;-de/-da Takıntısı&#; isminin verilmesini yadırgadık. Sonuçta bu bir kural. Amacı, hayatımızı kolaylaştırmak. Örneğin trafik kurallarına uyulmasını isteyenlerin &#;hız sınırı takıntısı&#; veya &#;kırmızı ışık takıntısı&#; olduğu söylenebilir mi?

2. Tasarlanan ısınma turundaki iki soruda hata saptadık. Ayrıca &#;-de/-da Yazım Hatası Bulucu&#; da, alttaki örnekte görülebileceği gibi şu anda her zaman doğru sonuç vermiyor. Bu hataları araştırmacılara bildirdik.

Deneye katılan insan sayısının artmasıyla birlikte modelin daha iyi eğitilip her zaman doğru sonuçlar vermesini ve böylece gazetecilerin de kullanabileceği bir araç ortaya çıkmasını umuyoruz.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR &#; AYIN HABERLERİNDEN 10 DİL YANLIŞI

Etiketlerboğaziçi üniversiteside da ayrı mı bitişik mihaber dilinasıl yazılıröne çıkanlartürkçeyapay zekayazım kuralları

Süreçte nasıl yazılır

TDK nasıl yazılır?

Ayrıca TDK kısaltması te de ka şeklinde kısaltıldığı için, yine kısaltmanın ekleri yanlış olabilmektedir. Türk Dil Kurumunun Nasıl Yazılır? Burada bu kurumu ifade ederken kesme işareti ile ayırma yapılmaz. Yani; Türk Dil Kurumu'nun yazımı yanlış iken, Türk Dil Kurumunun ifadesi doğru yazımıdır.

Bunada mı buna da mı?

Türk Dil Kurumu'na göre 'bu da' ayrı olarak yazılır.

Içinde nasıl yazılır?

“İçinde mi?” yoksa “İcinde mi?” Nasıl Yazılır? işte sorunun cevabı aşağıdadır. Bu kelime genellikle İcinde şeklinde yanlış yazılıyor. Doğru kullanımı İçinde şeklinde olmalıdır.

Rakamlar nasıl yazılır?

Sayılar, saat ve dakikalar metin içerisinde yazıyla yazılır. Ayrıca birden fazla sözcükten oluşan sayılar ayrı yazılır: Örnek: bin yıldan beri, dört kardeş, haftanın beşinci günü, üç ayda bir, yüz soru, iki hafta sonra, saat yediye çeyrek kala, mesela saat onda; iki yüz, üç yüz altmış beş.

TDK da mı de mi?

Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğüne göre “bağlaç olan da / de'nin yazılışı” için kural çok basit: “Bağlaç olan da / de ayrı yazılır ve kendisinden önceki kelimenin son ünlüsüne bağlı olarak büyük ünlü uyumuna uyar: Kızı da geldi gelini de. Durumu oğluna da bildirdi.

TDK de mi TDK da mı?

TDK'den doğrusudur.

Sizlere de nasıl yazılır?

işte sorun da bu "sizleri de" kısmındadır. nikah davetiyelerinin, yüzdeye vurursak önemli bir bölümünde bu "de" bitişik yazılır. yani "sizleride" şeklinde. ve ben buna sapıklık boyutunda takmış bulunmaktayım. özensizlik, daha nikah davetiyelerinden başlıyor, standart bir metin, tek tip kartlar üzerine yazılıyor. "&#;

“de”nin ayrı mı, bitişik mi yazılacağını nasıl anlarız? başlıklı yazımla Blog’a konuk olmuştum.

Kimi Blogdaşlar, “Yine bekleriz!” yollu mesajlar gönderdiler. Bunlarda bir inceliğin yanında bir de beklenti vardı. “Eli boş” görmek istemiyorlardı beni.

Konuğun “eli dolu” gitmesi denli doğal ne var ki?

Öğretmenler, bilgi dağarcığındakileri, öğrencilerin yanında, kendilerini öğrenci görenlere de sunmayı bir görev sayarlar. Bu düşünceyle, Blog’da, “ki”lerle başköşeye kurulmak istiyorum.

*****

-de durum ekinden sonra gelen “ki”ler bitişik yazılır:

Vadideki Zambak, kimin romanıydı?

Sokaktaki gürültü, kısa sürdü.

Ortadaki daha güzel gözüküyor,


( -de’den sonra gelen -ki, eklendiği sözcüğü sıfat yapar. Ancak, -ki, iki cümleyi bağlarken, aşağıdaki örnekte olduğu gibi ayrı yazılır:

Her şey o kadar ortada ki konuşmaya gerek yok.)


-ki, ilgi bildirdiğinde, eklendiği sözcükle ilgili bir “şey”in yerini tuttuğunda, bitişik yazılır:

Benimki daha bitmedi. ( benim elbisem)

Cansu'nunki çalışma odasında kaldı. ( Cansu'nun kitabı)


“ki”, aşağıdakilerde görüldüğü gibi kalıplaşmıştır, ayrı yazılır:

Tut ki, o ki, bu ki, şu ki, gel ki, ört ki, şüphesiz ki, kuşkusuz ki, yok ki, iyi ki, kaldı ki, ne ki, ne var ki, öyle ki, böyle ki, şöyle ki,

şu kadar ki, elbette ki, belli ki, tabii ki, bereket ki, varsayalım ki, varsay ki, farz edelim ki, kuşkusuz ki, şüphesiz ki,


“ki”, kimi sözcüklere bitişik yazılır:

oysaki, mademki, halbuki.

Çekimli eylemlerden sonra gelen “ki”ler ayrı yazılır:

(Eylem çekimine giren, zaman eki alan eylemlere, çekimli eylem denir.)

Anladım ki artık beni sevmiyorsun.

Görülüyor ki işler yolunda gidiyor.

Bir de baktım ki çevremde kimseler kalmamış.


Özneden sonra gelen “ki”ler ayrı yazılır, özneyi pekiştirir:


Sen ki, bu gibi işlerin üstesinden gelirsin.

Yankıki, ödevlerine yapmadan okula gitmez.

Gözde ki, öğrenci olmanın hakkını her zaman vermiştir.

( "ki" bağlacı dilimize Farsçadan girmiştir; aslı "kim"dir.)


“ki”, eklendiği sözcüğü “sıfat” yapıyorsa, bitişik yazılır:

Karşıki dağlar duman içinde.

Önceki soruya dönelim:

Deminki sözünü unutma sakın!